De vorige keer hebben we het erover gehad wanneer je aanhalingstekens gebruikt. Het is je waarschijnlijk weleens opgevallen dat die lang niet altijd dezelfde vorm hebben en je hebt je misschien afgevraagd hoe dat precies zit.
Vorige zomer Twitterde de bestsellerauteur Stephen King hartstochtelijk tegen Donald Trump. Kings tamelijk machteloze tirade deed de redactie terugverlangen naar zijn geweldige schrijfboek: Over leven en schrijven. '
Iedereen die schrijft, loopt hoogstwaarschijnlijk zo nu en dan tegen taalproblemen aan. En vaak gaat het daarbij om leestekens. Die zijn heel belangrijk; als je ze verkeerd gebruikt, kan dat zelfs tot flinke problemen leiden. Peter van der Horst heeft er een dik boek over geschreven: de Nieuwe Leestekenwijzer.
Het is mijn favoriete martelmethode: een meedogenloos dictee. Tot en met 2016 zorgde het Groot Dictee der Nederlandse Taal voor de nodige zuchten en steunen in Nederlandse en Vlaamse huiskamers. Hoewel het Groot Dictee van de buis is gehaald worden er nog steeds talloze dictees in wedstrijdverband afgenomen in bibliotheken, op bedrijfsfeestjes, in cafés en op internet. Voor een schrijver is het opstellen van het een dicteetekst voor een organisatie of evenement een leuke uitdaging waar hij of zij zelf ook veel van leert. Maar hoe pak je dat aan? Vijf tips:
Lastig want je hoort het niet in de uitspraak: woorden die zowel met ij als met ei kunnen worden geschreven, al naargelang de betekenis. Let vooral op de volgende paren. Het zijn echte instinkers:
Aanhalingstekens zijn belangrijk voor schrijvers: je kunt ermee laten zien wat je romanpersonages zeggen. In non-fictie kun je aanhalingstekens gebruiken om passages te markeren die uit een ander werk komen. Tot slot gebruik je deze tekens om een bepaalde betekenis aan iets te geven, bijvoorbeeld een ironische. In deze vijfde les over leestekens geeft Pyter Wagenaar een overzicht van de mogelijkheden.
In het eerste deel van de reeks 'lessen over leestekens’ zag je dat de punt het einde van een mededelende zin markeert. Deel twee liet zien dat de komma vooral bedoeld is om de zin te structureren. Genoeg leestekens om het op zinsniveau goed te doen, denk je nu misschien. Maar dan reken je buiten de waard: we hebben immers ook nog de puntkomma. Wat is het bestaansrecht van dat leesteken?
De komma is waarschijnlijk een van de lastigste leestekens. Er zijn wel regels voor het gebruik ervan, maar vaak moet je een beroep doen op je taalgevoel om ze op de juiste plek te zetten. En taalgevoel is iets wat niet altijd even toegankelijk is. Daarom is het van belang om de (vuist)regels die er zijn zo goed mogelijk te volgen.
‘Letters, punten, komma’s, ze zijn onze vrienden en kwelgeesten’, verzuchtte A.L. Snijders al eens. En ook dat taal een ‘onuitputtelijke bron van misverstanden’ is, en je daarom ‘het weinige duidelijkheidsgereedschap dat ons ter beschikking staat’ wel moet gebruiken. Leestekens behoren daartoe, maar wanneer is nu eigenlijk welk leesteken op z’n plaats? In deze eerste aflevering van de serie ‘Lessen over leestekens’ van Pyter Wagenaar staat de punt centraal.
- Leer schrijven als Stephen King
- Alles wat een schrijver moet weten over uitgeverijen
- Schrijftips van Sander Kollaard (Stadium IV)
- Wat verdien je aan een boek?
- Crashcourse publiciteit & promotie
- De schrijfdip en wat je ertegen kunt doen
Dit nummer niet missen, maar nog geen abonnee? Neem vóór 23 september 16:00 u. een abonnement!
