Is een literair agent iets voor jou?

Ik heb gehoord dat je dan wel voor je tweede boek ook naar Sebes moet.

2,5% van 2000 is dus 50 euro. Niet echt een bedrag om je druk over te maken. Klopt dat wel, of is het 2,5% van de opbrengsten, waardoor jij 7,5% krijgt en hij 2,5%?

@ Marriejeanne: ja, dat klopt wel zo ongeveer. Elke agent werkt ongetwijfeld op een andere manier, en van het exacte commissiebedrag ben ik niet zeker, ik weet alleen wel dat het voor een agent pas interessant wordt bij een bestseller (vanaf 10.000 ex. of zo). Datzelfde geldt voor de uitgever, en trouwens ook voor de schrijver zelf. Tweeduizend euro opstrijken na een jaar werken, is nou niet wat je noemt een financiële klapper. En dan is dat voor de schrijver nog het minste probleem, die schrijft toch wel. Maar de agent..?

'En dan is dat voor de schrijver nog het minste probleem, die schrijft toch wel', zeg je? Uhm... kost die boterham van die schrijver dan niets? Krijgt die gratis een huurhuis van de woningbouwvereniging? Ik ben het overigens met je eens dat het promotiebeleid en de begeleiding van schrijvers bij interviews vaak veel te wensen overlaat bij uitgevers. Als je daar zelf geen kaas van gegeten hebt kun je daar wel wat hulp bij gebruiken.

Maar die 10.000 exemplaren... (ik bedoelde overigens een kwart van 10%, wonderer, niet goed geschreven), stel dat een Sebes die voor elkaar weet te krijgen bij een uitgever. Daar is iedereen natuurlijk blij mee, maar voor een Sebes zijn dat dan 2.500 euro en voor een auteur 7.500. Hoe lang kan een mens daarvan leven? Dat is nog steeds niet genoeg. Ik ben ook benieuwd wat een Sebes allemaal overheeft voor 2.500 euro? @ Zjors: dat weet een Sebes natuurlijk: ook al heeft de schrijver geen droge boterham om zijn keel te laten kuchen, schrijven zal hij altijd blijven doen. Productie gegarandeerd. Maar ik ben wel nieuwsgierig naar de werkwijze van zo'n man (vrouw). Ikzelf zou eerder geneigd zijn, te denken dat debutanten meer gebaat zijn bij auteursbegeleiding (redactie en introductie) tegen een vastgesteld tarief. Dan weet iedereen in elk geval wat hij krijgt. Want een Sebes krijgt die 10.000 ook niet gegarandeerd over de toonbank. (Dacht ik).

@ Zjors: natuurlijk zou de schrijver (vind ik) méér moeten verdienen dan die 10%, maar zo is het nu eenmaal geregeld... En wat ik bedoel - MarrieJeanne zegt het ook al - is dat schrijvers zich daar zelden door laten weerhouden. Schrijven zúllen ze, anders kwamen er in Nederland niet zoveel boeken uit. En natuurlijk hopen ze allemaal op een bestseller, want alleen dan valt er (mondjesmaat) van te leven. Op dat punt komt de agent dus in het spel, want hij beschouwt zijn klanten als 'producten' die hij, met een beetje geluk, duur kan verkopen.

@ MarrieJeanne: Bij 10.000 verkochte exemplaren verdient de schrijver (zeg: 10% van 20 euro per boek = 2 euro per boek) 20.000 euro, dat begint dus ergens op te lijken. De belasting moet er trouwens nog vanaf, maar toch. Bovendien gaat het percentage van de schrijver omhoog na die 10.000 ex., het wordt dan 12,5% en bij 20.000 en 50.000 ex. wordt het nog meer, enzovoort. Ik denk dat mensen als Sebes inderdaad geen echte klappers maken, daarvoor moet je toch echt in het buitenland zijn. Daar heeft elke schrijver een agent; het begint allemaal met een agent, dat is de eerste stap. De voorschotten zijn daar ook vele malen hoger, dat gaat vaak om honderdduizenden euro's, en daarvan pikt de agent dus een graantje mee. Het zal wel geen toeval zijn dat Sebes cursussen aanbiedt...

Ja en dan heb ik nog een laatste vraag, want die marketing kost natuuurlijk geld. Waar moet ik aan denken? Posters, advertenties, optredens, banners, flyers? Misschien gerelateerde producten (bv zoals bij Alfred J. Kwak, Harry P., noem ze maar op). Waar komt dat vandaan? Ik kan niet geloven dat een literair agent daar zelf in investeert.

@ MarrieJeanne: Nee, volgens mij investeert de agent weinig, dát blijft de verantwoordelijkheid van de uitgeverij. Wel is het zo dat alles in elkaar grijpt: de oplage wordt pas vastgesteld als de (voorlopige) bestellingen van de boekhandels binnen zijn - er wordt van tevoren besteld, op basis van de vooraanbieding - en zoendoende kan de uitgeverij zich indekken en gebeurt het zelden dat ze met een hele oplage blijven zitten. Sterker: als een boek niet of nauwelijks wordt besteld n.a.v. de vooraanbieding, komt er geen boek; het wordt dan - logisch - afgeblazen. Maar als een boek groot wordt ingekocht door de boekhandels, is er dus geld voor marketing. Het wordt allemaal van tevoren bekokstoofd en doorgerekend, niks is toeval. Hoe heilig een uitgever ook in een auteur of een boek gelooft, als de boekhandel het niet ziet zitten, gaat het feest niet door. De boekhandel krijgt 40% van elk verkocht boek, de schrijver 10% en de rest is voor de uitgeverij. Maar daar gaan de kosten (redactie, drukken, promotie, evt. agent, etc.) nog vanaf. Ook de boekhandels worden weer gestuurd van bovenaf: zij worden contractueel gedwongen (door ketens als AKO) om bepaalde titels in te kopen. De AKO heeft zoveel macht, zij kunnen de kleine boekhandel verplichten die titels in te kopen, omdat zij met hun ketens de markt zo'n beetje bepalen. Dus als AKO een bepaalde titel groot brengt, willen ze niet het risico van een miskleun lopen en zorgen ze ervoor dat die titel in élke Nederlandse boekhandel ligt. De kleine boekhandel mag in principe zélf bepalen welke boeken er worden aangekocht, maar voor een klein deel wordt dat van hogerhand beslist. En ja, dát zijn de boeken die worden ondersteund met grote marketingcampagnes, daar betalen de grote boekenketens aan mee - denk bijvoorbeeld aan voorgedrukte plastic tasjes met een boektitel erop -, dus je zou kunnen zeggen dat sommige bestsellers op die manier worden 'voorgekookt'. Ik ken het voorbeeld van Marisha Pessl, zij had laatst een bestseller (die in Nederland trouwens niet echt is aangeslagen, dus helemáál voorkoken kun je het succes niet...) die keihard in de markt is gezet op de manier die ik hierboven beschrijf. Alle boekhandels waren verplicht het boek (groot) in te kopen, er werden voorgedrukte tasjes bijgeleverd, een enorme promotiecampagne, de auteur maakte een tournee door Nederland, deed talloze interviews met grote kranten en bladen, enzovoort. Reken maar dat Pessl een goede agent heeft. Die heeft dat voor elkaar gekregen. Hij heeft het boek voor een enorm bedrag verkocht aan een Nederlandse uitgeverij, en dan begint het spel, want de uitgeverij moet dat bedrag terugverdienen. Dus: groot brengen. Dus: hoogglans promotiefolder drukken, verkopers in opperste staat van paraatheid brengen, en de grote boekenketens onder druk zetten. Zijn de ketens eenmaal overstag, dan komt er dus zo'n contract dat de kleine winkels verplicht het boek óók in te kopen. Tegen die tijd kan de oplage worden geschat en wordt het boek in één keer met 50.000 exemplaren in de markt gezet. Dat kun je dus geen toevalstreffer meer noemen...

Cosima, werk jij voor een uitgever, misschien ben je het zelf? Je weet er zoveel van!

Ik vind het erg interessante informatie.

Ja, ik ook!

Dit is trouwens een leuke typefout: "zoendoende kan de uitgeverij zich indekken". :D Dus tóch!?!?!

Zoendoende, leuk woord. Mag van mij 'tijdens het zoenen' vervangen, in de Nederlands taal.

@ Mara: Nee, ik schrijf, binnenkort komt mijn nieuwe roman uit, ik zit er dus middenin! En ik heb een goede vriend die boekhandelaar is. Ik heb trouwens ook een agent. Of eigenlijk heb ik 2 agenten: één in het buitenland (via de uitgeverij, die betaal ik dus niet zelf), en één in Nederland, een goede vriend van mij die zich eigenlijk bezighoudt met tv-mensen ('artiesten'), maar het leek ons leuk om een gokje te wagen en dit boek een extra zetje te geven. Kijken of het werkt. Het klinkt serieuzer dan het is, twéé agenten, alsof het niks is, maar in de praktijk stelt het weinig voor. Die vriend van mij betaal ik zelf, en de buitenlandse agent gaat t.z.t. proberen het boek te slijten in het buitenland, maar dat is allemaal zo onzeker: eerst zal het boek een succes moeten worden in Nederland, dáárna zou er eventueel, misschien, ooit, wie zal het zeggen, een vertaling van kunnen komen. Wel heeft die agent een voorpublicatie voor mij geregeld in een Engels literair tijdschrift, dus dat is een beginnetje. Zelf vind ik het hele gebeuren rond boekpublicaties erg interessant, en ik denk ook dat het voor schrijvers belangrijk is om goed op de hoogte te zijn van de gang van zaken. Dat maakt je positie sterker. Weten wat er te koop is, hoe het werkt, welke mogelijkheden er zijn. Inmiddels is me wel duidelijk dat publiciteit het sleutelwoord is, dáár moet een onbekende schrijver het van hebben, maar hoe kom je aan publiciteit als je onbekend bent? Misschien dan tóch via een agent. Dat is in elk geval mijn gok. En tot nu toe blijkt het inderdaad beter te werken dan via de uitgeverij. Ook omdat ik nu zélf meer betrokken ben, want ik overleg veel met mijn agent en ik kan hem altijd bellen, desnoods 's nachts. Kom daar eens om bij een uitgever!

@ MarrieJeanne: hahaha, zoenen met mijn uitgever heb ik nooit geprobeerd, en dat wil ik graag zo houden!

Is dat je debuut, Cosima? Ik denk het niet want je spreekt van 'je nieuwe roman', dat impliceert dat er ook 'een oude' of 'een eerdere' is? Wil je me/ons op de hoogte houden van je ontwikkelingen want ik ben erg benieuwd. Zelf zou ik natuurlijk ook graag grote oplages halen, zoals wel meerderen hier op het forum, denk ik.

Beste mensen, Even nog een kleine correctie/aanvulling: een agent 'neemt' niet 2,5 procent, het percentage ligt normaliter rond de 15. (Dat wordt dus 15 procent van de minimaal 10 procent royalty die jij als schrijver krijgt.) Meer informatie over literair agenten en het eventuele nut dat hun werkzaamheden voor jou als (beginnend) auteur kunnen hebben is bijvoorbeeld ook te vinden in het Handboek voor schrijvers. Staat een heel hoofstuk over agenten in... S.G.

Ik vind dit waardevolle informatie. Misschien kan zoiets opgenomen worden in "ons" blad? Wat ik mij dan meteen afvraag, de boeken van Saskia Noort en Esther Verhoef, worden die ook op zo'n manier gepromoot? Dus het helpt als je een leuk koppie hebt en/of rap van tong bent. Hun boeken haalden hoge oplagecijfers, ik meen ergens rond de 80.000. De boeken van Verhoef vind ik overigens écht goed geschreven...

Ik denk dat die dan ook zo gepromoot worden, Jommeke. Ik heb zelf trouwens ook niet te klagen over promotie hoor.

@ Jommeke: er heeft ooit wel eens een stuk over literair agenten en andere 'bemiddelaars' in Schrijven gestaan, maar dat is volgens mij inderdaad al weer jaren geleden (hoor mij, oma vertelt :-)). Het wordt misschien dus wel weer eens tijd...

@ SG, tja, ik ben nog niet zo lang lid, dus die info heb ik niet. :)

Dag allemaal, Goede discussie, heel zinvol, maar mag ik jullie nog even op een paar dingen wijzen: 1. Sebes is niet de enige agent. Op onze site staat een apart item erover: http://www.schrijvenonline.org/schrijfgids/litera…. 2. Sebes' workshop heeft in principe niets te maken met zijn werk als agent. Beide zijn wel voor debutanten bedoeld, maar ze staan los van elkaar. 3. Een agent is in Engeland en Amerika een heel gewoon verschijnsel, omdat je als auteur niet alles kunt weten van contracten en contacten. Als het goed is worden schrijver en agent er beide beter van, doordat de deals hoger en beter zijn. 4. In Nederland is een agent nog lang niet zo doorgedrongen, maar het begint wel te komen, vooral omdat de literaire markt steeds ondoorzichtiger begint te worden. Hoe weet je waarover je allemaal kunt onderhandelen? En hoeveel weten wij van nevenrechten, filmrechten? 5. Dit is geen pleidooi om naar een agent te stappen, maar een kleine poging tot iets meer balans in deze discussie. Zoals Tim Gunn zou zeggen: "carry on..."

Jommeke, Esther Verhoef heeft 45 boeken over huisdieren geschreven voordat ze haar eerste thriller schreef. En die boeken over dieren zijn in zo'n 80 landen uitgegeven en er zijn er miljoenen van verkocht. Dus heeft ze natuurlijk credit opgebouwd bij de uitgeverij. Ze is niet zomaar binnen komen waaien;-) M.b.t. Paul Sebes In het blad 'Boek'stond een stuk over hem. Bij een aantal uitgeverijen kan hij zo binnen wandelen, maar er zijn er ook een paar die hem niet zo geweldig vinden.

@ MarrieJeanne: nee, niet mijn debuut inderdaad, ik heb eerder gepubliceerd. In het verleden heb ik zowel qua aandacht als recensies niet te klagen gehad, maar verder dan een tweede druk is het nooit gekomen, dus dan heb je het over zo'n 5.000 tot 7.000 exemplaren. Ik kan er dus absoluut niet van leven. Dat geeft ook niet, ik doe daarnaast journalistiek werk en ga niet dood van de honger, maar ik blijf wel zoeken naar mogelijkheden en kansen om méér boeken te verkopen. Bij de uitgeverij zullen ze altijd zeggen: "Joh, een tweede druk, dat is toch fantástisch?!" maar dan denk ik: "Jazeker, maar ik heb bijna een jaar aan dat boek gewerkt, en hoe fantastisch zou jíj het vinden om te leven op een jaarsalaris van nog geen 5.000 euro?"

@ Jommeke: dat mediagenieke schrijvers meer kans maken, zowel bij de uitgeverij als bij het lezerspubliek, is oud nieuws. Dat Saskia Noort zo succesvol is, heeft ze te danken aan de uitgeverij, die vóór haar doorbraak zo'n beetje volledig draaide op de successen van Nicci French. Dat is riskant, want wat gebeurt er als het Nicci French-duo in een huwelijkscrisis belandt, of om een andere reden geen nieuw werk meer aflevert? Die uitgever zag de rampspoed al voor zich, en heeft dus naarstig gezocht naar een 'nieuwe' Nicci French. Die verscheen in de vorm van Saskia Noort. Om ervoor te zorgen dat de lezers haar debuut zouden kopen - een volstrekte onbekende, tenslotte - heeft hij in een bestseller van Nicci French een kaart gestopt met daarop de cover van het debuut van Noort, plus een wervende tekst in de trant van: "Nóg zo'n spannend boek lezen? Koop Saskia Noort!" Dat is dus een hele slimme zet geweest, want ten eerste had hij aan het succes van Nicci French gemerkt hoe groot de markt voor de 'literaire thriller' was, en ten tweede kon hij dankzij Noorts succes het risico beter spreiden.

Ik moet even de boel op een rij zetten en heb daarom wat zitten puzzelen. Cosima, jij schreef over AKO: "De AKO heeft zoveel macht, zij kunnen de kleine boekhandel verplichten die titels in te kopen, omdat zij met hun ketens de markt zo'n beetje bepalen." De AKO Literatuurprijs is een Nederlandse literatuurprijs die wordt uitgereikt sinds 1987. De prijs is ingesteld door de winkelketen AKO BV, onderdeel van uitgeversbedrijf Audax. Audax: * is een niet-beursgenoteerd zelfstandig mediaconcern met de hoofdvestiging in Gilze * houdt zich bezig met het uitgeven, verspreiden en retailen van media- en aanverwante producten in de breedste zin van het woord. Het concern, met een netto jaaromzet van circa 263 miljoen euro in 2006, heeft ongeveer 1100 werknemers. * is uitgever van HP/De Tijd, AvantGarde, AvantGardeMEN, Weekend, Vriendin, Aktueel Sportief, Girlz!, Glossy, Stars en Diva&Donna. * verzorgt de advertentieverkoop voor tijdschriften. * uitgever van MijnGeheim, Intiem en Candlelight pockets. * uitgever van Weekblad Party en Showmix. AKO BV te Amsterdam telt bijna 100 winkels in media en nieuwsproducten.

Nu ga ik even door naar een literair agent. Wetende dat er goede schrijvers bestaan en wetende dat er een Audax is, zal de agent proberen, met een goed manuscript een voet tussen de deur te krijgen bij Audax want daar ligt de markt. Audax heeft een omzet van 263 miljoen, een relatief klein AKO-prijsje kan er met gemak vanaf. Dan wordt er een literaire prijs ingesteld. Prijzen stimuleren en geven een bepaald cachet aan een werk plus promotiemogelijkheden. Ik 'ben' Audax. Ik krijg een massa goede boeken aangeleverd. Literair agenten slepen ze bij bosjes aan want voor hen snijdt het mes aan twee kanten: enerzijds verkopen ze hun waar aan Audax, anderzijds krijgen ze royaltie-delen van de auteur. Dus ze zijn enorm gebaat bij goede promotie. Toevallig beschik ik, als Audax, over massamedia. Dus over publiciteit. Ik kan boeken maken (en breken). Mijn productie, mijn prijzen, mijn pegels stromen als water van de berg. Ik kan kiezen welke boeken ik wil uitbrengen. Maar één keer per jaar laat ik de massa kiezen over wie ik de controle heb via mijn massamedia en zo houd ik de schijn van democratisch literair kiezen op. Er komt een winnaar! Hij komt op tv (mijn Audax-tv). Hij komt in de krant (mijn Audax-krant: HPDeTijd). Hij komt in de winkel (mijn Audax-winkel). En weer stromen de pegels. Nu als zalmen de berg weer op. En volgend jaar is er weer een AKO Literatuurprijs. :D :D :D Groeten van Marrie Audax.

Ja. Wat commercieel eigenlijk, zo bekeken. Maar ik denk ook wel dat het zo gaat.

@ Marrie Audax: hahaha, je bent lekker bezig! Het is natuurlijk waar, alles grijpt in elkaar, het is één grote kluwen van ondoorgrondelijke (voor de buitenstaander) samenwerkingsverbanden en gedeelde belangen. Dat neemt niet weg dat er gelukkig ook onafhankelijke uitgeverijen bestaan die zich sterk maken voor boeken, óók kleine boeken, óók niet-commerciële boeken, óók poëzie en literaire blaadjes en wat er nog meer aan marginale fenomenen te koop is. Alleen: voor die uitgeverijen is het keihard vechten. Logisch, het is een competitieve markt. Voor de schrijver zélf is het belangrijk om een goede uitgever te vinden. Maar zelfs áls je die vindt, is de toekomst van je boeken totaal onzeker. De enige manier om iets af te dwingen (aandacht, promotie, enz.) is een hoog voorschot. Hoe hoger het voorschot, hoe harder de uitgever voor je zal rennen. Hij moet het immers terugverdienen. De gemiddelde debutant - ze zijn niet gek, die uitgevers! - krijgt 2000 euro, misschien 3000. Daar lacht hij om, dus dat schiet niet op. Je moet minstens 10.000 euro vragen, maar liever meer: 30.000, dán komt hij wel voor je uit de startblokken. Alleen: dat krijg je nóóit. En dus kun je een agent inhuren. Hij onderhandelt over het voorschot. Maar dan heeft hij wel een goed verhaal nodig. Dat verhaal moet luiden: 'Om dit boek wordt gevochten, er hangen drie uitgevers aan mijn broekspijp, en één van hen heeft al een voorschot van 30.000 geboden. Wat bied jij?' En dan... ja, kijk, als de uitgever dan zegt: "Ik bied het dubbele!", dan ben je los. Dan kan er weinig meer misgaan. De realiteit ziet er helaas een beetje anders uit, en als je je verplaatst in de schoenen van de uitgever, is dat ook heel logisch. Hij heeft ook met budgetten te maken, hij kan het zich niet permitteren een debuut te kopen voor meer dan een halve ton. Een buitenlandse bestseller: ja, die kan hij kopen. Dat doet hij ook. En dan gaat hij nóg vaak de mist in, want nergens staat geschreven dat een buitenlandse bestseller ook in Nederland aanslaat. Maar een debuut is voor elke uitgever een gok. Een interessante gok, want er bestaat een kans dat hij de nieuwe Kluun in huis haalt (voor 2000 euro, dat is dan toch een koopje!), maar de kans op een zeperd is vele malen groter. Hij kijkt wel beter uit. Hij wijst die agent lachend de deur: "Succes met je voorschot, jongen!" Conclusie: een huwelijk met een Audax-erfgenaam is zo'n slecht idee nog niet, voor een beginnende schrijver!