Is een literair agent iets voor jou?

85% vind ik wel wat veel om te schenken aan filantropische doelen maar het geeft een beeld van de man achter Audex. Ik ken hem niet, jammergenoeg. En nu begrijp ik dat Nederland 'het Drenthe' of 'Limburg' van de wereld is? Wij arme Staphorsters. We blijv'n gezien wor'dn as boer'n. Maar let op: Staphorst hoort bij het rijkste deel van Nederland net als Nederland bij het rijkste deel van de wereld hoort. Dus niet klagen. Alleen voor de auteurs is het nog even sappelen. Voor de rest is iedereen 'bij'. Nu, ik hoop dat Sebes Self heeft meegelezen in dit topic. Even mijn naam aanklikken, berichtje sturen en vakken vullen ... eh ... zakken zeulen ... eh nou! Zakken vullen! Hèhè, het valt niet mee zonder wijn.

@ Pluisebol: De prijsvraag was een muziekvraag. Daar won ik de nieuwe cd mee van een hééél ontzettend goede zanger met een prachtig stemgeluid en fantastische composities. Fries. P.S. Je hoeft die informatie over de redactie van dat boek niet helemaal op te zoeken hoor.

Die arme Paul Sebes. Die man weet helemaal van niets. Zijn naam wordt te pas en te onpas gebruikt. Ik hoop dat hij aan net zo'n lekker wijntje zit als ik. En dat hij denkt: "What a wonderfull world." Moeten jullie de muziek erbij denken.

.

Nee, D.J.B., ik meende het serieus, maar ik heb dan ook nog nooit iets van Murakami gelezen. Ik doelde meer op de Japanse strips, en daarnaast de enorme hoeveelheid gewelddadige literatuur die in Japan gretig aftrek vindt. (Die boeken worden hier dan ook nauwelijks gelezen, dat is echt een typisch Japanse hobby.)

Leuke discussie. Ik heb er wel wat van geleerd. Als we alle teksten in dit topic op de juiste manier knippen en plakken, kunnen we er een boek van maken met de titel: "Hoe zet ik mijn manuscript om in een bestseller." Dan sturen we het naar een literair agent en 85% van de opbrengst doneren we aan de stichting "Schrijven Online". Deze stichting heeft als doel om getalenteerde schrijvers een zetje in de goede richting te geven. En zo is het cirkeltje weer rond.

Cosima schreef: Het is wel leuk dat het hele agentgebeuren een beetje begint door te dringen tot Nederland, hoewel het nog vrij kleinschalig is, en nauwelijks winstgevend. De meeste Nederlandse schrijvers verdienen weinig met hun werk. En met 'de meeste' bedoel ik eigenlijk iedereen behalve Saskia Noort, Heleen van Royen, Kluun en nog een handvol 'commerciële' auteurs. Zij richten zich dan ook doelbewust op een grote lezersmarkt, wat zij brengen is - met alle respect, en dat meen ik, want ik heb er veel bewondering voor - een soort 'doelgroepenproza'. Maar als je kijkt naar puur literaire schrijvers, dan kan maar een héél select groepje ervan leven. En in het buitenland wordt de Nederlandse literatuur als volstrekt marginaal beschouwd - die vriendin van mij, de agente, vertelt wel eens verhalen over haar bezoekjes aan Amerikaanse uitgevers, en als zij probeert een Nederlands boek te verkopen, moet ze héél snel praten, of desnoods een striptease opvoeren, want ze kijken haar aan alsof ze gek is. Nederland! Die Amerikanen weten niet eens waar het ligt, laat staan dat ze serieus naar die boeken kijken. Nou ja: bij wijze van spreken dan Gelukkig, denk ik dan, bestaat er nog zoiets als een uitkering voor kunstenaars. Anders kunnen toch nooit prachtige boeken geschreven worden? Als je een boek wilt uitgeven omdat je niets anders wilt zijn dan schrijver zijn, maar je bent niet commercieel ingesteld, dan rest er niet veel anders dan het zelf uit te geven. Of je moet écht mazzel hebben bij een kleine uitgeverij. Hoe zit het nu met de Nederlandse thrillermarkt? Kan er nog een auteur bij, of is die markt overzadigd? De laatste jaren hebben we een explosie gezien van schrijvers en naar mijn gevoel kreunt en barst die markt uit zijn voegen omdat er ieder jaar weer een nieuwe stapel boeken wordt gedumpt. Waarom moet er ieder jaar een boek van een schrijver uitkomen? Is het publiek zo vergeetachtig?

Jommeke schreef: 'Waarom moet er ieder jaar een boek van een schrijver uitkomen? Is het publiek zo vergeetachtig? Uh? Wat een vreemde opmerking. Wou je nu zeggen dat als iemand 1 boek heeft gelezen of 1 boek van een schrijver degene dan 'het' wel weet, wat dat 'het' ook mag zijn.

@ Eliza, nee, zo bedoelde ik het niet. Ik merk een bepaalde krampachtigheid op bij uitgeverijen. De namen van de hotste schrijvers moeten blijven circuleren, lijkt wel. Kwantiteit vs kwaliteit, soms.

Ok, duidelijk. Ik denk dat er 2 kanten aan zitten. Het publiek verwacht continu nieuwe boeken van hun favoriete schrijver. En aan de andere kant moet je als schrijver/uitgever , in dit (internet)tijdperk, steeds sneller met iets nieuws komen wil je in de publiciteit blijven.

Jommeke schreef: "Ik merk een bepaalde krampachtigheid op bij uitgeverijen. De namen van de hotste schrijvers moeten blijven circuleren, lijkt wel. Kwantiteit vs kwaliteit, soms." Jommeke, ik denk dat je specifiek doelt op thrillerauteurs? Sowieso denk ik niet dat die markt al verzadigd is - al lees ik zelf nauwelijks thrillers, het is wél een populair genre, bij uitstek geschikt voor mensen die 'niet zulke lezers' zijn, om het even oneerbiedig te zeggen. Licht verteerbare kost, je schiet er snel doorheen, het is puur entertainment. Alweer: met alle respect, maar ik denk dat die thrillers sneller worden geschreven dan - noem eens een prachtige literaire roman - 'Tirza' van Arnon Grunberg. Het draait in thrillers vooral om plot en spanningsboog, en verder (laatst las ik een stuk uit het nieuwe boek van Esther Verhoef, dat ik vervolgens heb weggelegd) vormen clichés en open deuren geen enkel bezwaar. Het doet mij een beetje denken aan damesbladenjournalistiek, het moet allemaal herkenbaar zijn, niets wijkt af van de norm - afgezien van de thrillerelementen, natuurlijk -, en zelfs het taalgebruik is vlak en doorspekt met termen als 'super' en 'top' en meer van dat soort populaire stopwoordjes. En dus, denk ik, kunnen veel thrillerauteurs ook 'op bestelling' werken, net als journalisten. Zelf werk ik ook als journalist, en dan is het een kwestie van: "Oké, jullie willen een stuk hebben van zoveel woorden over dat onderwep, met die en die invalshoek. Prima, ik heb het volgende week af." Het enige dat je nodig hebt voor dat soort stukken, is de taal. Die taal moet begrijpelijk zijn, toegankelijk, een soort geschreven spreektaal, want het is niet de bedoeling dat de lezers na twee alinea's vastlopen of de draad kwijtraken. Die stukken hebben een logische opbouw: korte inleiding, middenstuk, korte conclusie. De ideeën worden je voor een groot deel al aangereikt - je kunt je inlezen (op internet of met een knipselmap), het gaat om de informatieoverdracht. Volgens mij werkt het bij veel thrillers net zo: de informatie (of de plot) is belangrijker dan de literaire invulling. Logisch, want het belangrijkste instrument van een literaire schrijver - de taal - mag het verhaal niet in de weg zitten, aangezien een thrillerauteur maar één kant uitschrijft: recht vooruit, op weg naar de spectaculaire ontknoping. Hiermee zet ik thrillers niet in de verdomhoek, helemaal niet, want ik lees ook graag journalistieke stukken en damesbladen, maar ik denk wel dat hier de sleutel ligt tot die grote productie. Het schrijven van thrillers lijkt mij een vak, een discipline. Daarmee zeg ik niet dat het gemakkelijk is om een succesvolle thriller te schrijven, het is zelfs heel ingewikkeld om een slimme en waterdichte plot te verzinnen, ik zeg alleen dat het in een 'literaire roman' minder om vaste regels draait, en meer om de taal. Die mag dan wél bijzonder zijn, afleiden, ontregelen. Een verhaal is niet eens noodzakelijk. Maar eigenlijk gaat het dus niet eens om 'kwaliteit' versus 'kwantiteit', omdat een thriller aan andere eisen moet voldoen. Ik ben het alleen niet eens met het etiket 'literaire thriller' dat op veel van die boeken wordt geplakt, omdat het een contradictie is. Een literaire thriller, wat is dat in godsnaam? De enige literaire thriller die ik kan noemen, is 'The secret history' van Donna Tartt. Maar de boeken van Saskia Noort hebben niets literairs, die lezen gewoon lekker weg en moeten het hebben van de opmerkelijke plot.

Ik had eigenlijk na een nachtje slapen nog een vraag aan Alex van Galen. Eerst wil ik zeggen dat ik je openheid en uitleg van zaken erg waardeer. Ten tweede ben je erin geslaagd, het beeld van 'de grote geldwolf' weg te nemen. Dat heb je goed gedaan. Maar, nu we weten wat een literair agent allemaal voor je heeft geregeld, ben ik heel nieuwsgierig naar wat dat dan werkelijk heeft gekost / zal gaan kosten. Kun je daar ook open in zijn? Alleen ter informatie. Want zo'n voorschotcontract met vijf nullen willen we allemaal wel maar eh... hoe doen we dat??

@ MarrieJeanne: Alex schreef hierboven: "Hij heeft tot op heden bijna nog geen rooie cent aan me verdiend, alles gaat (door het percentage) op no cure no pay basis." Ik schat dat Paul Sebes tot dusver zijn 15% heeft gekregen over de royalty's, dat wil zeggen: over de exemplaren van 'De opvolger' die er in Nederland zijn verkocht. In het buitenland is het boek (nog) niet uitgekomen. Alle tijd & energie die de agent in de promotie van het boek steekt, is dus voor eigen risico. Wordt het uiteindelijk niks met de vertaalrechten, dan is het allemaal voor niks geweest, omdat er dan geen extra royalty's zijn waarvan hij 15% opstrijkt. Wordt het wél een succes, dan begint de teller te lopen.

(Ik weet niet of Alex van Galen nog terugkomt op het forum, daarom ga ik in op jouw antwoord, Cosima): Ik vraag me af of het reëel is dat iemand zoveel tijd en geld investeert in een onzekere zaak - waar hij overigens wel in gelooft - maar dat kan hij natuurlijk niet blijven doen. Stel dat Sebes in het geval van Alex van Galen een voorschotcontract van 10.000 euro in de wacht heeft weten te slepen, dan zou daarvan 1.500 euro voor Sebes zijn. Maar dat is bruto. Daar gaat nog van alles vanaf. (Ik weet wie en wat er allemaal bij een eigen onderneming betaald moeten worden). Daarom vraag ik me af of er niet ook een (financieel) voor- of natraject aan het proces vastzit. Zodat Sebes wat meer speelruimte heeft. En niet om lullig te doen, maar met een voorschotcontract met 5 nullen, moeten er toch aardig wat boeken gedrukt/verspreid/verkocht worden. Ik ben lezer. Ik had nog nooit van Alex van Galen gehoord, noch van 'De Opvolger'. Het is dat ik nu van de man hoor en benieuwd ben geworden naar zijn boek. Ik bedoel: waar heeft die promotie gezeten?

Dat komt omdat je weigert naar RTL Boulevard te kijken, marriejeanne, daar had je met hem kennis kunnen maken. Niet dat ik het gezien heb of ooit van hem gehoord had, maar ik zag een uitzending op zijn webstek. Nu weten we dus allemaal van zijn boek, die promotie heeft hij zelf geregeld. Tenzij Sebes hem gestuurd heeft naar deze site, maar dat denk ik niet. Sebes zelf heb ik hier nog niet kunnen ontdekken. Hij is trouwens van harte uitgenodigd om mee te discussieren. Enne, dat investeren in een onzeker doel. Is dat niet wat wij als schrijvers dagelijks doen? We schrijven toch ook maanden door met de onzekerheid of het ooit tot een boek komt.

Wij investeren in onszelf. Ik doe niets liever :D . En ik ga er enorm op vooruit. Nu mijn portemonnee nog.

@ MarrieJeanne: die inverstering van Sebes is vrij normaal, als je kijkt naar agentschappen in bijvoorbeeld stoffen of kleren. Ik ken wel mensen die daarmee hun geld verdienen, en ja, dat heet ondernemen. Grote risico's, maar als je het slim speelt, valt er kennelijk goed van te leven. Het hele idee van een agentschap is dat de producent (of de schrijver) zelf geen tijd of talent heeft om zijn spullen aan de man te brengen. En goede verkopers zijn zeldzaam. Los daarvan komt Sebes zelf uit de uitgeefwereld; hij werkte destijds voor Prometheus en het zal wel geen toeval zijn dat 'De opvolger' in dat fonds is ondergebracht. Misschien krijgt hij van Prometheus (en andere uitgeverijen) ook wel commissie over elke nieuwe schrijver die hij aanbrengt - dat zou me niet verbazen, want uitgeverijen hebben er veel voor over om aan nieuw talent te komen, maar waar halen ze het vandaan? De boekenmarkt is de laatste jaren enorm veranderd en gecommercialiseerd, daar zal Paul Sebes zich zeker van bewust zijn, en daar speelt hij op in. Hij is bovendien een van de weinige literaire agenten, hij hoopt natuurlijk op die ene klapper, en dan kan het hard gaan. Filmrechten kunnen veel geld opleveren, plus méér verkochte boeken, en datzelfde geldt voor vertaalrechten. Dan spreek je over totaal andere bedragen. Stel dat 'De opvolger' een enorme hit wordt in Amerika, Engeland en Japan - kleine kans, maar het kán gebeuren - dan gaat het niet langer over 10.000 euro maar over miljoenen. De agent van J.K. Rowling ging destijds ook in zee met een volstrekt onbekende bijstandsmoeder, maar ik denk niet dat die agent nu nog werkt. Die zit allang ergens te rentenieren. In Nederland zal het allemaal zo'n vaart niet lopen, maar goed, daar weet iemand als Paul Sebes ongetwijfeld meer van dan ik. Hij is natuurlijk niet gek. Hij heeft een goede baan als pr-medewerker opgegeven om voor zichzelf te beginnen. Uit ervaring zal hij wel weten dat veel schrijvers zitten te springen om een beetje persoonlijke aandacht, dus ik vermoed dat er onder zijn klanten ook wel wat 'grote namen' zijn. Gek inderdaad, ik had tot gisteravond ook nooit van 'De opvolger' gehoord. Recensies of interviews heb ik niet gelezen, maar goed, misschien is het boek via andere kanalen gepromoot. Maar Marriejeanne, ik begin ook wel nieuwsgierig te worden naar jouw boek. Heb je het al af, of is het in de maak? Is het fictie, non-fictie, verhalen, iets anders?

Oh ja, nog even over deze opmerking, Marriejeanne: "En niet om lullig te doen, maar met een voorschotcontract met 5 nullen, moeten er toch aardig wat boeken gedrukt/verspreid/verkocht worden." Mijn eigen uitgever heeft vorig jaar een Engelse roman aangekocht voor 50.000 euro, en dat boek is totaal mislukt. Kan gebeuren, hè? Zeker bij buitenlandse romans moet een uitgever snel handelen en afgaan op zijn 'gevoel', omdat er door verschillende uitgeverijen als een gek geboden wordt op zo'n boek, de prijs wordt opgedreven en opgedreven, en dan kun je dus thuiskomen met de kat in de zak. Bij een Nederlands debuut als 'De opvolger' kan het zo geweest zijn dat er nóg een partij belangstelling had. Dan bieden uitgevers ook tegen elkaar op, en rolt er dus een groot bedrag uit. Meestal gaat het echter niet zo - het gemiddelde debuut komt gewoon uit bij een uitgever die het wel wil proberen, daar mag je als schrijver blij mee zijn, en het enige dat je kunt verwachten is een standaardcontract (10% dus) en een voorschot van een paar duizend euro.

@ Cosima Het manuscript waar ik nu aan werk, is een filosofisch, religeius werk dat de evolutietheorie sluitend verklaart. Ik had gewild dat je eerder op dit forum langs was komen fietsen, dan had ik twee manuscripten aan je kunnen slijten. Het ene komt inmiddels binnenkort uit, bij een zeer goede uitgever. Het andere is nog 'vrij'. Dat zijn twee totaal andere werken dan het filosofisch, religieuze werk dat de evolutietheorie sluitend verklaart. Dat idee is volkomen uitgewerkt maar het redigeren is nog steeds metselen en voegen vanaf de steiger.

@Marriejeanne Ik ben blij dat je iets positiever bent gaan denken over het werk van agenten zoals Paul Sebes. Ik vind dat hij dat ook verdient, zoals je inmiddels begrijpt. Cosima heeft je vragen mooi voor me afgehandeld. Inderdaad was er in mijn geval sprake van een 'veiling' tussen meerdere uitgevers die de rechten op mijn boek wilden. Het boek viel gewoon goed en dat had waarschijnlijk ook te maken met het feit dat ik al wat TV-series op mijn naam heb staan. Het bedrag van het voorschot kan ik niet verklappen, omdat dat niet netjes is naar mijn uitgever. Paul heeft in het voor- en natraject geen geld gekregen. Hij geloofde er dus gewoon in, zijn lezer had mijn manuscript de hoogst mogelijke score gegeven en hij was er zelf ook enthousiast over. Onder Pauls begeleiding heb ik aan de eerste 100 pagina's geschaafd en op basis daarvan is het zaakje verkocht. Dat jullie mij niet kennen is niet verwonderlijk. De markt puilt inderdaad uit en als ik de commentaren een beetje doorlees draait het bij jullie niet om de thrillers. Ik ben inderdaad bij RTL Boulevard geweest toen de rechten van mijn boek werden verkocht aan Hollywood en heb recensies gehad in NRC, Parool, HP en... nog een boel meer. De recencenten waren aardig voor me, trouwens. Maar effect op de verkoop heeft zoiets niet. Met mijn boek zitten we inmiddels tegen een derde druk aan, wat voor een debutant heel goed is. maar als schrijver moet je een naam opbouwen. En dat kost tijd. Ik ben dus al vrolijk bezig met een nieuw boek en verdien mijn centjes ondertussen met TV. Het leuke daarvan is, dat ik mezelf vrij voel om te experimenteren met mijn tweede boek. Het eerste boek was vrij braaf, bij het tweede ga ik helemaal los ;-) Ik ben inmiddels trouwens ook wel benieuwd wie Cosima is. Is dat een pseudoniem waarachter een schrijfster schuilt die ik ken of niet?

Dat laatste vragen wij ons ook af Alex.

.

Wauw, Hollywood ...

Wij ook, D.J.B. :) Wie schrijft, is nooit alleen hè? Het is een heel lange titel (werktitel). Komt nog. (Ooit). Wat een haakjes.

.

@ Alex van Galen, je schreef hierboven: "Ik ben inmiddels trouwens ook wel benieuwd wie Cosima is. Is dat een pseudoniem waarachter een schrijfster schuilt die ik ken of niet?" Nee, ik denk niet dat je mij als schrijfster kent, al zou het kunnen. Misschien ken je me (van naam) als recensent, het hangt er natuurlijk vanaf hoe nauwgezet je dat soort zaken volgt. Op één van 'mijn' podia is jouw roman kennelijk besproken, lees ik hierboven. Dat heb ik dan even gemist, jammer. Maakt niet uit, ik houd het even anoniem. Ik heb al eerder 'gedoe' gehad met internet, vandaar. Erg leuk dat je in RTL Boulevard bent geweest, trouwens. De enige schrijver die ik daar ooit heb zien langskomen, is die Italiaanse schrijver van dat Maffia-boek, heet hij niet Roberto Saviano? Zoiets in elk geval. Het verbaast me niet dat de aardige recensies geen effect hebben gehad op de verkoop. De boekenmarkt zit zo bizar in elkaar; ik sprak net een bevriende boekhandelaar die me heel enthousiast begon te vertellen over het werk van ene Maeve Binchy. Dus ik zei: "Wie?" En hij herhaalde de naam en zei dat er in zijn winkels grote displays met haar boeken staan, en dat de lezers (wie dat ook mogen zijn) heel goed weten wat ze willen lezen - Maeve Binchy dus. Daarop vroeg ik hoe die lezers dan aan hun informatie komen. Ik zei: "Ik lees álles: kranten, tijdschriften, geen recensie ontsnapt aan mijn aandacht. Hoe kan het dan dat ik nog nooit van Maeve Binchy heb gehoord?" "Ze bellen," zei hij. "Oh. Wie bellen ze dan?" vroeg ik. "Nee," zei hij, "je verstaat me verkeerd: de Libelle. Ze lezen de Libelle. Die lees jij niet." Daar had ik niet van terug. De Libelle! Ik ken niemand die de Libelle leest. Wie leest nou de Libelle? Dat blad zou ik zelfs bij de tandarts niet aanraken. Maar in het licht van deze discussie is het wel een interessante invalshoek, want we hadden het oorspronkelijk over agenten, en dus over publiciteit, en voor een schrijver is het dus belangrijk - samenvattend, zeg maar - dat zijn boek óók in de Libelle wordt genoemd. En in alle andere tijdschriften. En op de televisie. Maar volgens de boekhandelaar is het állerbelangrijkst de mond-op-mond-reclame. Daar moet je het van hebben. Van de lezers. Dat is dus het goede nieuws. Je hebt er namelijk geen agent voor nodig, geen publiciteit, geen posters of ansichtkaarten of grote naam - het enige wat je nodig hebt een is goed boek. Resumerend is dat zelfs fantastisch nieuws, of niet?!

Marriejeanne schreef: "Het manuscript waar ik nu aan werk, is een filosofisch, religeius werk dat de evolutietheorie sluitend verklaart." Jeumig, een sluitende verklaring voor de evolutietheorie! Meteen komen er duizend vragen in me op, maar laat ik me beperken tot de constatering dat ik helemaal geen kaas heb gegeten van dat soort boeken, en dat ik er dus erg nieuwsgierig naar ben. Wat goed dat je een uitgever hebt gevonden. Hebben ze het daar niet met je gehad over een eventuele agent? Of over de promotie-activiteiten? Ik stel me zo voor dat non-fictie weer op een heel ándere manier moet worden gepromoot, bij een heel ándere lezersgroep. Wanneer komt jouw boek uit? Het mijne in oktober... snel al, dus.

@Cosima, Vrouwen zijn verantwoordelijk voor 80% van de aankoopbeslissingen. Bladen als de Libelle, Viva, Prive en programma's als Boulevard en Shownieuws zijn dus belangrijk voor je pr. En regionale kranten zijn ook belangrijker dan men vaak denkt. En het zijn ook de vrouwen die elkaar tippen over spullen. (word of mouth) Als je wilt verkopen, is het dus belangrijk je op die doelgroep te richten.

Hoi mensen, een goede morgen! Eliza, je hebt volkomen gelijk. Gisteravond was in het journaal dat vrouwen in de meeste gevallen over de aankoop van de auto gaan (de man gaat nog over de portemonnee), terwijl ze in de showroom bij de verkoper maar voor half worden aangezien (omdat de man dus over de portemonnee gaat). Meestal verdwijnten vrouwen tijdens de gesprekken met haar kleuters naar de lego-tafel die daar heel kindvriendelijk is opgesteld. Nu nog vrouwvriendelijk. En niet alleen vriendelijk. Dus inderdaad: verkopers (vaak toch mannen, behalve in de Wibra en de Hema) zouden zich veel meer op vrouwen moeten richten. Dat doen ze anders óók wel! Het is, dacht ik, ook onderzocht en bewezen dat vrouwen meer lezen dan mannen. Dus nogmaals inderdaad: de Libelle. Maar die truttigheid lees ik niet. Net zomin als de glossy's. Want ik geloof niet in de zogenoemde 'eerlijke' of 'onthullende' interviews van mensen als A. te G. Die bestaan helemaal niet. Die types worden opgevoerd voor de beeldvorming. En wat wil de beeldvorming: dat we bepaalde dingen gaan doen, zoals theezakjes sparen om er een leuk schilderijtje van te vouwen en te plakken. Eerder was het fimoklei. Daarvóór macrameeën. En dáárvoor breien. En tussendoor wat huis- tuin- en keukenrelaties. Ook allemaal verzonnen en bedacht. Bijvoorbeeld: 'Ik ben nu de beste vriendin van de vrouw met wie mijn ex me bedroog'. Geloof dat maar niet, hoor. Maar het is weer: beeldvorming. @ Cosima: Men kan de evolutietheorie zo moeilijk en zo makkelijk maken als men wil. Maar het gaat om het geheel: wat wil je bereiken? Het is totaal geen moeilijk boek. Lichtvoetig. In verhaalvorm geschreven. Maar de lezer zal af en toe wel eens moeten slikken tijdens het lezen. Mijn andere boek is gepland voor november. Promotie: doelgroeptijdschriften en tv. Ik heb het nog nooit met een uitgever gehad over een agent. Maar ik zal eens polsen. En waar gaat jouw boek over, Cosima?

Wat is dat nou weer voor elitair gedoe Cosima en marriejeanne. Van dit soort polarisatie heb ik dus echt mijn buik vol! Dat je de Libelle niet leest oke. Ieder zijn eigen blad zal ik maar zeggen. (Even voor de duidelijkheid: ik lees de Libelle ook alleen als ik in de wachtkamer van mijn huisarts zit, bij de kapper kom ik nooit. Dan lees ik, als hij ver uitloopt met zijn planning ook de Margriet, de Story, mijn Geheim, ja naarmate het langer duurt, zak ik verder af. Maar dat jullie nu VOORAL niet denken dat ik een abonnement heb, want dan denk je mischien wel dat ik truttig ben in plaats van gerenomeerd schrijfster. ;) ) Maar goed, die bladen niet lezen lijkt me oke. Maar een recensie in zo'n blad niet serieus nemen, dat vind ik zeer kwalijk. Gaat het dan enkel om de literair getinte recensies in de toonaangevende landelijke bladen? Nee, zou ik zeggen. Ikzelf en een groot deel van het publiek zal het een worst wezen wat daar geschreven wordt. Ze gaan ervanuit dat die leuterverhaaltjes enkel bedoeld zijn om vriendjes een veer in de reet te steken of vliegen af te vangen, naargelang de onderlinge verhoudingen tussen schhrijvers, uitgevers en recensenten. In een onafhankelijke recensent in dat soort bladen gelooft het grote publiek niet meer. Dus men koopt niet op dat soort aanbevelingen. Staat er echter in de Libelle, de Margriet, het Plusmagazine of de Esta dat een verhaal adembenemend tot de laatste pagina boeit dan zetten mijn zussen, buurvrouwen, vriendinnen en weet ik wie het op hun verlanglijstje voor hun verjaardag. En kijk, daar wil ik dus staan. Daar wordt gekocht! En op die verjaardag wordt erover gepraat. En tussen de regels door lees ik bij jullie dat al die dames (en ook heren) die dat soort bladen lezen van een hopeloze truttigheid danwel lager allooi zouden zijn. Sorry dames, of dame en heer, er bestaan verschillende soorten mensen met verschillende achtergronden, leefstijlen, opleidingsnivo's en noem maar op. Ze zijn gelukkig niet allemaal elitair literair en noem maar op. Heb eens wat meer interesse in wat men doorgaans noemt 'de gewone man of vrouw'. Mien van de straat, Piet van het vissen. En ik heb hele mooie schilderijtjes van theezakjes gezien, ik wilde soms zelf wel dat ik zo creatief was. Ook al is het voorgebakken creatief. Als je wilt dat je boek een hype wordt dan zul je het ook van dat soort voorgebakken recensies moeten hebben. Ik hoop dat literaire agenten dat ook beseffen. En van die doelgroep dus. Je zult in de promotie hun taal moeten spreken, hun bladen moeten kennen. Dus lees de leesportefeuille maar een keer, ga er desnoods voor naar de tandarts om een vergelijkend onderzoek te doen waar je in thuis zou willen horen met je boek. *Zo, genoeg gepreekt, aan de afwas nu, Zjors.*