Foto: Jonathan Borba via Pexels

Wat iedere schrijver moet weten over vertelperspectief

Kathy Mathys

1 maart 2021 - 14:51

Veel schrijvers denken dat verhalen met een ik-verteller per definitie intiemer zijn dan verhalen verteld vanuit de derde persoon (hij of zij). Waarom dat niet altijd zo is, is één van de vele ontdekkingen die je doet in dit artikel waarin Kathy Mathys je alles vertelt wat iedere schrijver moet weten over vertelperspectief. Met oefeningen!

1. Opwarming

Laten we beginnen met twee losse oefeningen:

- Maak een mindmap rond het seizoen waarin je dit artikel leest. Denk aan gebeurtenissen, herinneringen, zintuiglijke indrukken, gedachten en gevoelens. Maak vervolgens een elf rond dit seizoen.
Een elf is een kort gedicht van elf woorden waarin je veel zegt met weinig middelen. Dit is de structuur van de elf:

eerste regel: één woord
tweede regel: twee woorden
derde regel: drie woorden
vierde regel: vier woorden
vijfde regel: één woord

Hieronder lees je een voorbeeld van een elf die ik schreef tijdens mijn opleiding tot schrijfdocent. We dienden een gedicht te schrijven over het schrijfproces:

lucht
ik krabbel
zinnen met zenuwbanen
ik trek diepe sporen
spierpijn

- De tweede opwarmingsoefening is een variant op een oefening die ik vond in The Sound of Paper van Julia Cameron. Zet je kookwekker op 30 minuten. Maak een geschreven portret van jezelf. Schrijf over je uiterlijk, je gedachten en attitudes, je passies en onhebbelijkheden. Let op! Schrijf over jezelf in de derde persoon. Gebruik dus niet 'ik', wel 'zij' of 'hij'.

2. Wat is perspectief?

Frans Stüger beschrijft het perspectief in Personages, conflict, perspectief als 'het punt van waarneming van waaruit een tekst of een deel van de tekst wordt verteld'.
Om een verhaal te schrijven, moet je keuzes maken. Wanneer speelt het en waar? Wie laat je zien? Hoeveel laat je zien van de wereld?