Songtekst schrijven? Hier zijn 8 tips

Er komt veel kijken bij het schrijven van een lied: akkoorden, een melodie en natuurlijk de tekst of lyrics. Maar hoe schrijf je zo’n liedtekst? 

---

1. Speel met woorden

Bedenk een metafoor, een goed-klinkend zinsfragment, of een paar woorden die qua klank op elkaar lijken. Speel hier vervolgens mee. Bedenk variaties. Geef het een betekenis.

2. Wissel af tussen specifiek en algemeen

Maak onderscheid tussen specifieke en algemene fragmenten:

• De inhoud van je tekst is specifiek wanneer iets letterlijk wordt verteld met persoonlijke of voorstelbare details. Voorbeelden hiervan zijn ‘'Where are my keys? I lost my phone' (Lady Gaga) en 'Met z’n allen op het strand / Beschuit bij het ontbijt' (Fluitsma en van Tijn). Specifieke fragmenten maken jouw nummer unieker, persoonlijker en makkelijker voor te stellen. Ze kunnen rauw zijn of juist humoristisch.
• Een algemeen fragment trekt de betekenis van het lied juist breder, zodat het deel uitmaakt van een groter thema. Denk aan uitspraken zoals 'de liefde doet pijn' of 'what goes around, comes around', maar ook algemeen beschreven gevoelens en wensen zoals 'Together, it doesn’t feel right at all' (Avril Lavigne) of 'All I want is a little of the good life' (Three Days Grace). Algemene fragmenten maken jouw nummer universeler, zodat meer mensen de inhoud herkennen en zich in kunnen leven.

Vind dus een balans tussen deze twee soorten tekst. In een liefdeslied kun je bijvoorbeeld specifiek zijn over details over de geliefde en algemeen over de gevoelens. In een popliedje zijn de coupletten vaak specifieker en het refrein algemener.

https://www.youtube.com/watch?v=IUFoh9oU6Gc

3. Gebruik beeldspraak

Metaforen en personificaties zijn een andere manier om het specifieke met het algemene te combineren: ze geven de luisteraar een uniek en specifiek beeld, zonder te verklappen waar het precies over gaat. Hierdoor kan hij de betekenis breder opvatten. De tekst van 'Street Spirit' (Radiohead) zit hier vol mee, met lyrics zoals 'This machine will, will not communicate'.

https://www.youtube.com/watch?v=LCJblaUkkfc

4. Bouw je lied rondom een thema

Kies een onderwerp voor jouw lied. Dit kan een specifieke gebeurtenis zijn, maar ook een achterliggend thema: een boodschap die jij de luisteraar mee wilt geven, of een algemener onderwerp dat jij in je nummer wilt verkennen. Als je weet waar je over wilt zingen, kun je hier een mindmap van maken. Welke associaties heb jij bij dit onderwerp? Welke specifieke beelden passen erbij, welke metaforen, welke gevoelens? Wat kun je ermee contrasteren?

5. Improviseer en neem dit op

Heb je al een stukje melodie of een serie akkoorden in gedachten? Maak dan opnames terwijl je improviseert. Varieer op het stukje melodie dat je hebt bedacht, of herhaal dezelfde paar akkoorden en zing telkens iets anders. Zo kun je spontaan op nieuwe ideeën komen.

6. Maak contrast tussen couplet, refrein en brug

Gebruik je een couplet-refreinstructuur? Zorg dan voor een duidelijk verschil tussen de onderdelen, ook wat de tekst betreft:

• Coupletten zijn vaak langer dan het refrein of hebben langere zinnen. Soms vertellen ze een verhaal.
• Het refrein brengt in een simpelere tekst de kern van het nummer naar voren. Denk aan een centrale emotie of de boodschap van het nummer.
• Mis je nog iets? Voeg een brug toe. Nadat de luisteraar gewend is aan de coupletten en het refrein, zorgt dit afwijkende stuk ervoor dat hij zich niet verveelt. Wanneer dan opnieuw het vertrouwde refrein klinkt, is de cirkel rond en klinkt het weer als één geheel. Het nummer voelt af en voldoenend.

Lees ook: 4 lessen van Ramses Shaffy over liedschrijven

7. Wees niet bang je tekst aan te passen

In een lied is het belangrijk dat de tekst en de melodie lekker lopen. Pas dus jouw songtekst aan op de melodie (en soms ook omgekeerd) en ga na of de tekst goed vloeit. Verander stukjes die rommelig klinken of waarin je moeilijk uit je woorden komt.

8. Het hoeft niet te rijmen

Songteksten hoeven niet te rijmen. Soms maakt rijm een lied pakkender, maar het kan ook kinderlijk of geforceerd voelen. Luister eens naar andere songteksten: er rijmt minder dan je denkt.

In plaats van volrijm wordt ook vaak assonantie gebruikt: de klinker van de twee rijmwoorden is hetzelfde, maar de medeklinkers niet altijd. Zo heb je meer keuze bij het vinden van rijmwoorden.