Een boek schrijven dat verkoopt – volgens Ish Ait Hamou

De zoon wordt groter en grijpt tijdens rustige momenten al eens naar een boek. Hij verdiept zich in Geronimo Stilton. Ik mij ondertussen in de muizenissen van de personages van de volwassen literatuur. Uit de reeks boeken die ik deze zomer kon verslinden, nomineer ik als dé zin van de zomer een uitspraak uit de novelle ‘Als je iemand verliest die je niet kan verliezen’ van Ish Ait Hamou, namelijk: ‘Als je tijd geeft aan moeilijk, dan wordt moeilijk gemakkelijk.’

Hét waarom

Ik kalkte de zin at random op de blaadjes van mijn schriften, zodat ik hem nu nog af en toe en onverwacht tegenkom. Op de rand van mijn veertigste, waar menig mens kampt met de stress van het is nu of nooit om het anders aan te pakken, bracht Ish me met deze zin tot rust.  

Maar, er is meer. Zowel de boodschap van de zin als ook de manier waarop die zin in het verhaal wordt geplaatst, maken van de novelle een sterk boek. En dat laatste heeft dan weer alles met het schrijversvak te maken en toont dat Ish zijn métier beheerst, waardoor we er heel wat van kunnen opsteken.

Hét hoe 1: de keuze van het personage

Deze opmerkelijke zin komt uit de mond van Sulayman, een Palestijn die bij een bomaanslag zijn hele gezin verloor. Diezelfde zin had zo anders geklonken als hij had toebehoord aan een westerling. Dan was hij waarschijnlijk ergens geklasseerd in het hokje van efficiënt timemanagement. Door onze gezamenlijke zoektocht naar zingeving in dit leven, belandt deze zin – uitgesproken door iemand uit het Midden-Oosten – zonder meer in de categorie ‘wijsheid’.

Hét hoe 2: de eenvoud

Dé zin van mijn zomer is zonder enige twijfel eenvoudig. Hij heeft zelfs iets sloganesks, waardoor hij bijna als propaganda voor een ideologie zou kunnen klinken. Zo’n ideologie is vaak utopisch en brengt gevaren van overdrijvingen met zich mee. Maar niet hier. Deze zin sluit naadloos aan bij het taalniveau van Sulayman,  dat dankzij Van Dale een behoorlijk peil heeft bereikt, maar zich nog steeds van de basiswoordenschat bedient. Nooit, maar dan ook nooit, komt de zin gemaakt of gezocht over. Integendeel, hij voelt uiterst authentiek aan. En laat authenticiteit nu net één van die wijsheden zijn waarnaar we in het westen op zoek zijn.

Hét hoe 3: de herhaling

Die ene zin, dat is de kern van het verhaal, dat is waar het allemaal om draait. Veelal wordt het aan de lezer overgelaten om de moraal van het verhaal zelf te zoeken. Elk zijn waarheid. Ish doet dat niet. In die ene zin geeft hij klaar en duidelijk zijn boodschap mee. Hij doet dat niet één, maar minstens zeven keer. Herhaling is een eenvoudig didactisch principe. Hoe meer je iets hoort of leest, hoe meer het je bijblijft.

De marketing van het boek

Ish’ novelle doet de principes van marketing alle eer aan. Begin dit jaar was het boek dan ook aan een zesde druk toe. De eenvoudige zin van Sulayman wordt het ‘merk’ van zijn boek dat tegemoet komt aan de noden van de maatschappij, of ook wel de ‘klant’ die op zoek is naar zingeving buiten de grenzen van de eigen cultuur. De kern van zijn boodschap wordt meermaals herhaald, net zoals de reclameblokken op televisie. En zoals alle goede marketing heeft ook dit boek als doel de klant te binden. Ik ontleen in ieder geval de andere boeken van Ish nog voor het jaareinde.

Aan de slag als schrijver

Alsjeblieft, probeer als beginnend schrijver deze principes niet naadloos over te nemen. Ik kan me met geen mogelijkheid inbeelden dat Ish deze marketingbeginselen opzettelijk heeft ingezet  om goed te verkopen. Als je daaraan zou twijfelen, luister dan zeker naar zijn TEDx-praatje: ‘The Dance of Storytelling’. Herhaling van dit concept zou niet meer dan na-apen zijn. Maar stel jezelf wel de volgende vragen:

- Noden van de klant: Wie zijn de leermeesters van jouw lezerspubliek? Van wie willen ze iets leren en hoe kan je daarrond een personage van vlees en bloed creëren?

- Merk: Wat is de kern van jouw betoog en hoe kan je die formuleren in een eenvoudige zin of slogan? En daarna: hoe kan je die zin herformuleren, zodat hij past bij het taalgebruik van je personage?

- Herhaling: Hoe kan je eindeloos gaan variëren op dit thema? Hoe kan je in steeds andere situaties en scènes telkens opnieuw terugkeren naar die ene boodschap?

Tot slot … Met volle bezieling een boek schrijven dat verkoopt, daar draait het om. Want wie schrijft, die blijft. 

Over de auteur

Ilse Bockstaele schreef enkele verhalen voor kinderen. Haar eerste werken voor volwassen verschenen bij uitgeverij Het Punt en uitgeverij Historische Verhalen. Momenteel werkt Ilse mee aan een verhalenbundel bij Godijn Publishing. Ilse schrijft in alle stilte als de mannen niet thuis zijn. Alleen James de hond mag blijven. Lees meer over Ilse en haar schrijverijen op https://ilsebockstaele.wordpress.com