Deze 7 fouten wil je niet maken bij het schrijven van een sterfscène

Doodgaan. Het is onvermijdelijk. In de echte wereld en vaak ook in een fictieve wereld. We kennen veel bekende scènes waarin geliefde, of minder geliefde, personages het stof bijten. Maar hoe schrijf je nou een goede sterfscène? Dit zijn 7 fouten die je sowieso niet wil maken.

Fout 1: De dood heeft geen punt

Dood is verschrikkelijk, zowel in het echte leven als in een fictieve wereld. Zorg er daarom voor dat het sterven van een personage betekenis heeft. Een dood moet het verhaal vooruithelpen, niet enkel emoties oproepen. Een personage laten sterven puur voor de schokwaarde laat de lezer onbevredigd achter.

Voorbeelden:

• A Game of Thrones van George R.R. Martin: De dood van Ned Stark is een grote drijfveer van het plot in de volgende boeken. Zonder zijn dood zou de oorlog tussen huize Stark en huize Lannister misschien wel voorkomen kunnen zijn. 
• Dune van Frank Herbert: De dood van hertog Leto is het centrale incident dat het hoofdplot van Dune inluidt. Het is het begin van Paul Atreides' transformatie tot een messiaanse figuur, wat een oorlog om Arrakis begint. 

Fout 2: Niet vooruitwijzen

Bij het schrijven van een sterfscène wil je graag dat het schokkend is, maar de scène moet niet uit het niets komen. Je lezer moet terug kunnen kijken en zien dat de signalen er altijd al waren. 

Voorbeeld:

Lessons in Chemistry van Bonnie Garmus: Er wordt veel vooruitgewezen naar Calvins uiteindelijke dood. Dit wordt gedaan door zijn gevaarlijke ontmoeting met een bus na een uitglijder op mos. Het gebruik van de nieuwe riem die Elizabeth hem kocht, voorspelt ook de tragedie, aangezien de plotselinge stop van de hond op de stoep ervoor zorgt dat Calvin voor de bus wordt getrokken.

Fout 3: veel sentimentele emoties

Bij een sterfscène denk je gelijk aan hele grote emoties en veel sentimentaliteit. Maar je hebt er niet altijd tijd voor, of je personages zijn niet zo gebouwd. Probeer de emoties dan juist klein te houden. Denk hierbij wel aan de belangrijke regel: show, don’t tell.

Voorbeeld:

The Hunger Games van Suzanne Collins: Tijdens de Games heeft Katniss niet veel tijd om de doden echt te rouwen, ze moet doorgaan met overleven. Toch neemt ze wel de tijd voor Rue, maar daar kan ze ook niet te lang bij stilstaan vanwege het gevaar in de arena.

Fout 4: Eindeloze speeches

Sommige schrijvers rekken hun scène uit door veel dialoog aan de stervende te geven. Dit maakt de scène alleen maar cliché. Het is namelijk niet geloofwaardig als de stervende eindeloos door blijft praten terwijl er een gat in hun buik zit.

Leg de nadruk op het tonen van emoties door middel van fysieke details en acties in plaats van expliciete uitspraken, gebruik een aangrijpend detail om de scène te verankeren of kies voor stilte om schok en verdriet over te brengen.

Voorbeeld:

The Fellowship of the Ring van J.R.R. Tolkien: Gandalf valt in het ravijn tijdens het gevecht met de Balrog. Zijn laatste woorden zijn erg snel, ‘Vlucht, jullie dwazen’. Hierdoor blijft de scène spannend en ontroerend. Zijn laatste woorden is advies naar zijn vrienden.

Fout 5: Het rouwen negeren

Geen sentimentele emoties is goed, maar het rouwen compleet negeren gaat daar iets te ver. Een dood heeft impact op de personages in je verhaal. Het rouwproces is daarom erg belangrijk, zodat je personages de dood kunnen verwerken.

Voorbeeld:

Blue Sisters van Coco Mellors: Drie zussen rouwen de dood van hun een na jongste zusje Nicky. Je ziet in een jaar hoe ze allemaal anders omgaan met hun verdriet waardoor je verschillende fasen van rouw kan zien.

Fout 6: Een personage weer terugbrengen 

Iets wat vaak kan gebeuren, zeker in fantasy of science fiction boeken, is dat een personage wordt teruggebracht uit de dood. Maar het kan een grote fout zijn. De dood is geen tijdelijke afwezigheid.

Een reden waarom je wel een personage uit de dood kan terugbrengen is als ze hun doel nog niet hebben bereikt. Of het personage is veranderd door het doodgaan, waardoor hun personaliteit of zelfs uiterlijk veranderd.

Voorbeeld:

A Song of Ice and Fire van George R.R. Martin: Er worden veel personages teruggebracht uit de dood in deze serie. Lady Stoneheart wil wraak op alle Frey’s die haar en haar zoon hebben vermoord tijdens de Red Wedding. Beric Dondarrion wordt meerdere keren teruggebracht, maar elke keer verandert hij. Zo verliest hij gedeeltes van zijn geheugen en helen zijn verwondingen niet meer helemaal. Elke keer wanneer een personage wordt teruggebracht, brengen ze dus een offer.

Fout 7: geen boeiend personage

Als de personage de lezer niet boeit, maakt het de lezer ook niet uit als ze doodgaan. Creëer daarom boeiende personages. Besteed tijd aan hun karakter, motivaties en doelen. Als de lezer zich kan identificeren met een personage of de personage gewoon leuk vindt, zal de dood van het personage harder toeslaan. Het maakt hierbij niet uit of de personage de protagonist of antagonist is, zolang de lezer gehecht is.

Voorbeeld:

The Maze Runner van James Dashner: Newt is een geliefd personage in de series. Hij is bedachtzaam, behulpzaam en hij stelde het welzijn van zijn vrienden boven zijn eigen welzijn. Daarom is zijn dood aan het einde van de serie erg zwaar voor de lezers.