Dichtvormen – Koninklijk rijm

De kunst van het dichten kent vele vormen en maten. Toch blijft poëzie vaak wat onderbelicht in Nederland en Vlaanderen. Daarom zet Schrijven Online elke week een dichtvorm online met uitleg, een voorbeeld en een schrijfopdracht. Deze week het koninklijk rijm.

Vorm

Het koninklijk rijm, of rhyme royal, was een van de belangrijkste dichtvormen tijdens de late Middeleeuwen. De bekende Engelse dichter Geoffrey Chaucer introduceerde de vorm. Waar hij de inspiratie vandaan haalde is niet helemaal duidelijk, maar het lijkt erop dat hij de dichtvorm afkeek van de Franse dichter Guillaume de Machaut.

Deze dichtvorm was vooral populair voor de lange, verhalende gedichten in die tijd. Een strofe van het koninklijk rijm bestaat uit zeven regels en is meestal in jambische pentameter geschreven. Het rijmschema is a-b-a-b-b-c-c. De strofe kan op verschillende manieren opgedeeld worden: een terzine en twee coupletten (a-b-a, b-b, c-c), of een kwatrijn en een terzine (a-b-a-b, b-c-c). Op deze manier kon er variatie aangebracht worden in de vaak langdradige gedichten van de Late Middeleeuwen.

Beginnen al die poetische termen je te duizelen? Op Schrijven Online staat een lijst met de meest voorkomende begrippen uit de poëzie.

Voorbeeld

Er zijn weinig Nederlandse voorbeelden van koninklijk rijm te vinden. Engelse gedichten in rhyme royal zijn er des te meer. Het gedicht A Bronze Head werd geschreven door William Butler Yeats. Het gedicht gaat over een bronzen afgietsel in een museum in Dublin. Hieronder zal alleen de eerste strofe van het gedicht geplaatst worden. Het hele gedicht kun je hier lezen.

Here at right of the entrance this bronze head,

Human, superhuman, a bird's round eye,

Everything else withered and mummy-dead.

What great tomb-haunter sweeps the distant sky

(Something may linger there though all else die)  

And finds there nothing to make its terror less

Hysterica passio of its own emptiness?

Opdracht

Het koninklijk rijm is een vrij ouderwetse dichtvorm, maar dat wil niet zeggen dat je er geen hedendaagse poëzie mee kunt schrijven! Vroeger werden lange, verhalende gedichten vaak gebruikt om nieuws of volksvertellingen door te geven. Kies jouw favoriete volksvertelling of sprookje en maak hier een moderne versie van in koninklijk rijm.

Je kunt het gedicht in het reactieveld hieronder plaatsen. Er zal geen redactionele feedback op gegeven worden, maar onderling is er uiteraard ruimte voor feedback.