Hoe verwondering je een fantastische schrijver maakt

Pas toen ik een aantal jaren schrijfervaring had leerde ik over het meest essentiële onderdeel van het schrijfproces: de verwondering. Jarenlang werkte ik vanuit vastgelegde schrijfschema’s die ik secuur opvolgde. Ook werkte ik op gezette tijden en deed ik enkel inspiratie op in mijn schrijfkamer, als ik besloot aan mijn boek te willen werken. Dat veranderde toen ik leerde met verwondering naar de fenomenen in het leven te kijken, dat is hoe ik een betere schrijfster werd. In dit artikel lees je over het belang van verwondering en een aantal tips over hoe je verwondering in het leven en in je schrijversbestaan kunt opwekken.

---

Wat verwondering is

In de film Het Uur van de wolf - Harry Mulisch en de bevlieging vertelt Mulisch over het schrijven van zijn eerste verhaal De kamer. Dat was een verhaal over een kamer die nooit werd betreden, maar altijd belangstelling bij de hoofdpersoon op had gewekt. Dit idee ontleende Mulisch aan een huis in zijn buurt waar hij regelmatig langsfietste. Hij werd één à twee jaar lang gefascineerd door de ramen van dit huis, die altijd openstonden. Het enige wat hij kon zien waren boeken in de kast, en altijd kwam er muziek uit deze kamer. Na deze jaren dacht hij ineens: hier ga ik een verhaal over schrijven. Zo ontstond zijn eerste verhaal.
Dit is een exemplarisch voorbeeld van verwondering. Hoe een ogenschijnlijk weinigzeggend fenomeen kan uitgroeien tot een verhaal, wat later een begin van een groot en dikwijls bejubeld oeuvre bleek te zijn.
Verwondering houdt in: bevreemd zijn van de dingen om je heen, als een kind dat de wereld mag ontdekken. Als dit lukt zul je zien dat de wereld ontzettend veel verhalen te bieden heeft, en dat het alleen maar opgeschreven hoeft te worden. Daarnaast is het ontzettend leuk om vanuit een verwonderde houding te leven, de schoonheid (en de lelijkheid) van het leven is rijkelijker te ervaren.

Tips voor het verkrijgen van meer verwondering

Tip 1: ga op pad zonder doel

Een tijdje geleden verbleef ik een aantal dagen in Scheveningen. Ik was alleen en spendeerde het meeste van mijn tijd aan het schrijven van mijn roman op de kamer. Omdat ik dit op den duur als beklemmend ervaarde, daarbij kwam er ook helemaal niets meer uit mijn handen, besloot ik een ommetje te maken. Dit gedeelte van Den Haag was nieuw voor me, dus ik ging maar een willekeurige kant op. Even verderop zag ik een historisch pand in een buurt waarin ik dat niet verwachtte. Ik liep ernaartoe zonder dat daar een redenatie aan voorafging, maar eenmaal aangekomen stelde het toch teleur. In de verte zag ik wel een groot, vrijstaand gebouw. Voor de hekken zag ik een bloemenwinkel; een kanariegeel huisje van metaal met allerlei bloemen die voor dat huisje op de grond stonden. Toen ik weer opkeek zag ik dat ik op een begraafplaats beland was.
Ik besloot een kijkje te gaan nemen en meteen werd ik gegrepen door de beelden: de verlepte bloemen op grafstenen, de foto’s van de vele mensen die geleefd hebben, oorlogsveteranen en nog zoveel meer.
Toen ik terug was in het hotel kon ik meteen drie korte verhalen neerpennen. Ik las ze terug en moest constateren dat deze verhalen vele malen beter waren dan de verhalen die in een kamer waren bedacht. Dit zou mijn nieuwe manier van schrijven worden.
Als je op avontuur gaat kom je dingen, mensen en plekken tegen die je met de meeste creativiteit niet zou kunnen bedenken.

Tip 2: gebruik je telefoon minder

Hoewel dit geen directe tip is voor meer verwondering, zorgt het beperken van schermtijd ervoor dat je meer open staat voor de werkelijkheid. Ik zou nooit op de begraafplaats terecht zijn gekomen als ik regelmatig afgeleid zou worden door mijn telefoon.

Tip 3: bezoek nieuwe plekken

Als je lang op dezelfde plek bent kan dat gaan vervelen. Je hebt alles al tig keer gezien en het voelt alsof er niets nieuws meer te beleven valt. Een tijd lang ben ik op allerlei verschillende plekken gaan slapen: Den Haag, Amsterdam, Leiden, Haarlem, Delft et cetera. Steeds opnieuw kwam ik op plekken die me grepen en besefte ik dat de wereld zoveel groter is dan ‘mijn’ wereld. Ik maakte foto’s van mooie gebouwen, vervreemdende weggetjes en grappige straatnaamborden.

Tip 4: kijk (en luister) naar de mensen om je heen

Mensen zeggen en doen bizarre dingen, misschien is de werkelijkheid nog wel vreemder dan dat je zou kunnen bedenken. Kijk en luister daarom naar de mensen om je heen. Hoe voeren ze een dialoog? Wat is de aard van het gesprek? Begrijpen deze mensen elkaar? Naast inspiratie voor een onderwerp voor je verhaal, leer je ook beter hoe dialogen kunt schrijven.
In het hotel in Scheveningen zat ik in de ontbijtzaal toen ik vanuit de kantoorruimte voor de werknemers een geweldig kabaal vandaan hoorde komen. Het was tien uur ‘s ochtends en drie werknemers van het hotel bescheurden zich tijdens het delen van verhalen over overmatig alcoholgebruik, seks en feestjes. Ik schoot in een ongemakkelijk lachje door de zeer expliciete verhalen die aan bod kwamen, maar bedacht tegelijkertijd dat dit zo vreemd was, dat ik hierover kon schrijven.

Tip 5: leer iets nieuws

Een wijncursus, een boek over psychologie, een documentaire over de oorlog. Als je meer kennis vergaart, wordt je wereld groter. Mulisch had op zijn werkkamer alleen maar boeken die hem hielpen met het vergaren van kennis. Hij deed grondig onderzoek, voor De ontdekking van de hemel las hij bijvoorbeeld over sterrenkunde, voor Siegfried dook hij in het leven van Hitler. Maar ook als je het geleerde materiaal niet gelijk gebruikt voor een boek, wordt je belevingswereld groter.

Over de auteur

Anna Strijbos heeft een filosofie-achtergrond aan de UvA. Momenteel verkent zij de uitgeverswereld tijdens een stage bij uitgeverij Atlas Contact op de redactie non-fictie en business contact. Ook geeft zij de online schrijfcursus ‘Ontdek je schrijftalent’. 
Daarnaast houdt zij zich bezig met het schrijven van proza en poëzie. Haar gedicht Rouwend werd eerder gepubliceerd in de literaire bijdrage van Schrijven Magazine: Alice. ‘De Zelfloze’, Anna’s debuutroman in wording, werpt een introspectieve blik op de giftige dynamieken binnen groepsverband. Door deze achtergrond heeft zij een perfecte beheersing van de Nederlandse taal en lukt het haar om op een nauwkeurige manier manuscripten te analyseren.