Spannend schrijven? Vermijd funeste herhaling

Een veelgenoemde schrijftip luidt: herhaal! Door bepaalde elementen gedurende het verhaal vaker te benoemen beklijft belangrijke informatie bij de lezer. Ook als je duidelijk wilt maken dat een bepaalde waarneming, handeling of visie van het personage essentieel is voor het verhaal, kan herhaling een goede toevoeging zijn. Toch zit hier een keerzijde aan: bij overbodige herhaling verdwijnt de spanning en raakt de lezer afgeleid. In het ergste geval legt de lezer het boek zelfs weg. In dit artikel lees je wanneer herhaling overbodig is, en wanneer herhaling een verhaal krachtiger maakt.

---

Het belang van spanning in een verhaal

Spannend schrijven is voor ieder genre een must. Niet alleen bij thrillers is het noodzakelijk om bloedstollende spanning op te wekken; idem dito in een roman, chicklit, een kort verhaal en ga zo maar door. De lezer wordt geconfronteerd met een onbeantwoorde vraag die als het zwaard van damocles boven het hoofd hangt.

We willen weten hoe het verhaal afloopt.

Een belangrijke techniek om dit gevoel naar boven te brengen, is het creëren van een conflict: er is een probleem dat opgelost moet worden. Pas op dat moment trek je de lezer mee het verhaal in.

Repeterende handelingen: soms een zegen, soms vernietigend

Een onderdeel van het conflict is escalatie. Escalatie ontstaat wanneer er zich een wending voordoet, eentje die in het meest gunstige geval totaal onverwacht is. Als er continu sprake is van een repeterende handeling, is er dus geen sprake van escalatie. De tekst schuurt, want er gebeurt niets nieuws. Hierbij een voorbeeld:

• Een achtjarig meisje steelt snoepgoed uit de snoepkast en verstopt dit in haar kamer (A). Even later komt haar moeder naar boven en vraagt hoe het vandaag op school was (B).

Na deze verhandeling is het niet nodig om dit nog een keer op te schrijven. Mocht dit een belangrijk element in het verhaal zijn, zou je kunnen opschrijven dat dit elke dag zo gaat, zonder daar een nieuwe scène van te maken. In plaats daarvan voegen we variatie toe:

• Het meisje steelt snoepgoed uit de snoepkast en verstopt dit in haar kamer (A). Even later komt haar moeder tierend naar boven en zegt: ‘Waar is in hemelsnaam dat snoep gebleven? Ben je een smerige dief geworden?’ (C).

Er gebeurt iets nieuws waardoor de lezer weer op scherp wordt gezet.

Wat gaat er nu gebeuren?

Dit is natuurlijk een simplistisch voorbeeld, maar ook bij het schrijven van een roman komt dit veelvuldig voor. Een personage die iedere dag huilt om een overleden partner, of een zieke vrouw die elke dag naar het ziekenhuis gaat waar zij precies dezelfde behandeling ondergaat, is op den duur niet interessant meer.

---

Afbeelding

Schrijftips van bekende schrijvers?

In iedere editie van tijdschrift Schrijven Magazine delen we tips, trucs & adviezen van bekende auteurs en schrijfdocenten. Leerzaam!

Nog geen abonnee? Meld je aan!

Ja graag!    Geef cadeau

---

Tip

Het onderscheiden van nodige en onnodige herhaling is soms best lastig. Toch kun je met aandachtig lezen een heel eind komen. Door secuur de tekst te bestuderen merk je al snel waar het schuurt, of eerder, waar de tekst gaat vervelen. Als de verveling toeslaat, is dat vaak een teken dat daar gebruikt is gemaakt van onnodige herhaling.

Kortom: laat je schrijversintuïtie spreken, want die zit immers in ons allen!

Over de auteur

Anna Strijbos heeft een filosofie-achtergrond aan de UvA. Momenteel verkent zij de uitgeverswereld tijdens een stage bij uitgeverij Atlas Contact op de redactie non-fictie en business contact. Ook geeft zij de online schrijfcursus ‘Ontdek je schrijftalent’. 
Daarnaast houdt zij zich bezig met het schrijven van proza en poëzie. Haar gedicht Rouwend werd eerder gepubliceerd in de literaire bijdrage van Schrijven Magazine: Alice. ‘De Zelfloze’, Anna’s debuutroman in wording, werpt een introspectieve blik op de giftige dynamieken binnen groepsverband. Door deze achtergrond heeft zij een perfecte beheersing van de Nederlandse taal en lukt het haar om op een nauwkeurige manier manuscripten te analyseren.