Waarom schrijvers schrijven over schrijvers

Je bent het vast wel vaker tegengekomen: een boek waarin een schrijver de hoofdrol speelt. Sommige lezers zijn er dol op; andere vinden het een vreselijk cliché. Maar waarom schrijven schrijvers zo vaak over schrijvers? Schrijven ze wat ze kennen omdat het dichter bij hun wereld staat, of juist om dagelijks realisme te vermijden? Willen ze hun liefde voor het schrijversvak delen of sturen uitgevers hen hiertoe aan?

'Schrijf wat je kent'

De meest voor de hand liggende reden waarom schrijvers wellicht over hun eigen vak schrijven, is dat ze hier veel over weten en er enthousiast over zijn. Dit is niet alleen makkelijk, maar geeft het verhaal ook een persoonlijk tintje. Omdat het onderwerp dicht bij hun hart ligt, kunnen ze er met plezier en in detail over schrijven.

Bovendien komt het authentiek over als een schrijver dicht bij zijn eigen leven blijft. Waar andere auteurs op de vingers worden getikt als ze hun feiten niet op een rijtje hebben over een baan, cultuur of hobby die ze beschrijven, kunnen schrijvers van autobiografisch getinte verhalen gerust achteroverleunen. Het kan dus ook een truc zijn om geloofwaardig over te komen op de lezer.

Introspectie en metafictie

Een andere reden dat schrijvers over schrijvers schrijven is dat het verhaal hierdoor zichzelf lijkt te analyseren. Door over een schrijver te schrijven, kan een schrijver tot nieuwe inzichten komen over zichzelf. Tegelijkertijd kan hij metafictie creëren: een tekst die zich bewust is van haar eigen staat als fictie. Dit soort filosofische zelfreflectie en spelen met de realiteit kan voor humor zorgen. Bovendien lijkt het verhaal hierdoor sneller gelaagd.

De rol van trends en uitgevers

Autobiografisch getinte verhalen zijn in de mode. Uitgevers vragen om persoonlijke verhalen, recensenten vinden ze makkelijker te analyseren en fans stellen telkens weer de vraag in hoeverre het werk van hun favoriete schrijver gebaseerd is op zijn leven.

Dit maakt schrijven over een schrijver ook een makkelijke uitweg voor schrijvers die niet over hun persoonlijke leven willen schrijven, maar hier wel om worden gevraagd door hun uitgever. Door de wereld van een fictieve schrijver te beschrijven, kan een auteur zijn persoonlijke ervaring gebruiken in een verhaal zonder dat zijn privéleven of kindertijd aan bod hoeft te komen.

Kip of ei

Zijn het nou de schrijvers die zo graag over hun eigen beroep schrijven, of zijn het juist de uitgevers die een autobiografische invalshoek aandringen? Wellicht is het een beetje van beide en steken ze elkaar aan.