Verboden woorden, valkuilen en clichés

Een twintigtal cursisten zit gespannen aan de grote leestafel bij Boekhandel Scheltema aan het Rokin in Amsterdam. De leermeester van deze avond is Kees ’t Hart, schrijver van onder andere Teatro Olimpico (stond op de shortlist van Libris Literatuurprijs 2015) en docent verbonden aan de Querido Academie.

Allemaal hebben we een fragment ingeleverd en Kees leest voor uit óns eigen werk. Hij noemt geen namen, iedereen is geanonimiseerd en zonder iemand te ontzien gaat hij elk woord te lijf. Daarvoor geeft hij allerhande tips en als hij voorleest, zin voor zin, kunnen we aan de reacties om ons heen raden wiens fragment het is. Kees ‘t Hart zucht, kijkt om zich heen, zoekt in onze ogen begrip en kreunt bij elk verboden woord. ‘Echt niet doen, mensen, verboden woorden.’ 

Maak je zin zo gelukkig mogelijk

Hij is er niet om U uit te lachen, maar elk woord, elke zin, tot aan de komma toe wordt aan zijn kritische blik onderworpen, gewogen en helaas voor ons allen, maar al te vaak te licht bevonden. Kees is keihard en vlijmscherp.

Hij leest nu voor uit mijn eigen werk en zegt: ‘Trouwe butler’, hoezo? Elke butler is toch trouw? Wat een cliché!’ Bij een ander fragment zegt hij: ‘Waarom zo vaag, laat die liefde zien!’ en vervolgt: ‘Nee, een goede schrijver zou dit nooit zo zeggen, dit lijkt toch echt te veel op een kioskboekje.’

De eerste zin

Kees houdt ons voor naar een doel toe te werken, het schrijven van een publicabel verhaal in een literair tijdschrift.  Met grote nadruk wijst hij op onze valkuilen, kijk kritisch naar die eerste zin. Vermijd kioskboekjes, kijk uit met ironie, schrijf literatuur is zijn devies.

U komt zo niet verder dan de eerste zin, en de eerste zin is cruciaal bij de redacteur van elk literair magazine.