Schrijfwandeling – Magisch Maastricht

Maastricht staat niet bekend om zijn literaire achtergrond. Toch kun je ontzettend veel inspiratie opdoen in deze prachtige stad, die tevens de oudste en meest zuidelijke stad van Nederland is. Tijd om naar buiten te gaan en je te laten betoveren door het magische Mestreech.

Station: de trein van het verlangen

Station Maastricht is de start van deze schrijftocht. Zoals veel negentiende-eeuwse stations ligt ook dit station niet in de oude stad, maar aan de rand van de toenmalige bebouwing, in de wijk Wyck (spreek uit: Wiek). Mooi: een wijk die Wyck heet. Net als een slager die Slagter heet, en een aannemer die Schaaf & Van der Bijl heet. Nomen est omen heet het verschijnsel. De naam is de functie.

Opdracht

Deze oefening gaat over heimwee. Een aantal schrijvers heeft het station beschreven als een plek waar heimwee in al haar bittere volheid naar buiten komt. Iemand die zijn vaderland of moederdorp mist, kan naar een station gaan en bedenken dat de rails uiteindelijk bij zijn eigen plek uitkomen. In gedachten kun je ze aflopen, jezelf in een trein zetten, en eventjes thuis zijn.

Verzin een personage dat naar dit station komt om te mijmeren over ‘thuis’. Verzin vooral waarom dit personage zo lang in Maastricht is. Is het een student die op een internationale opleiding zit, een vluchteling uit Damascus of een meisje dat voor haar grote liefde naar Maastricht verhuisd is? Schrijf nu een ‘brief aan huis’, waarin je de heimwee niet noemt, maar dat alleen laat voelen, tussen de regels door.

Sint Servaasbrug: een legende

Vanaf het station lopen we de Stationsstraat in, welke overgaat in de Wycker Brugstraat. Deze lopen we uit tot we bij de Sint Servaasbrug komen. Zoek een terrasje of café aan de rand van het water op en begin de dag goed met een kopje koffie.

De St. Servaasbrug is genoemd naar de beschermheilige van Maastricht, Servatius. Deze bisschop van Tongeren en Maastricht uit de vierde eeuw (!) na Christus zou de leer van de Heilige Drie-eenheid hebben verdedigd, in een tijd dat Christus en de Heilige Geest nog vaak de ondergeschikten van God waren. Hij was van Armeense oorsprong en was zeer belangrijk voor die vroege kerk.

In de middeleeuwen zijn vele legenden over hem opgetekend, onder andere van een van de Limburgse schrijver Henric van Veldeke in 1180. Waar in de rest van de lage landen nog nauwelijks in de eigen taal werd geschreven, daar was Veldeke al in de 12e eeuw bezig zijn geschriften in zijn moedertong. Moeilijk voor ons te lezen, nu, maar het zijn wel de wortels van onze eigen taal en literatuur:

Ez sint guotiu niuwe maere,

daz die vogel offenbaere

singent, dâ man bluomen siht.

zén zîten in dem jâre.

Opdracht

Welke personen zouden het nu nog waard zijn om een legende over te schrijven? Wie zijn – in jouw ogen – écht legendarisch? Dat hoeven niet eens bekende personen of VIPs te zijn, maar mensen die volgens jou exemplarisch zijn, waar we iets van kunnen leren.

Schrijf nu een column waarin je de lessen van die persoon uiteenzet. Kies een persoonlijke toon, laat je niet afleiden door mitsen en maren, en probeer ons te overtuigen van deze levensles(sen).

Oude Dominicanenkerk: boekenparadijs

We steken de Sint Servaasbrug over en lopen de Maastrichter Brugstraat uit. Aan het einde slaan we rechts en daarna meteen weer links de Grote Staat in. Deze lopen we af tot we rechtsaf de Dominicanerkerkstraat in kunnen slaan. Hier vinden we de oude Dominicanenkerk.

De boekwinkel in de oude Dominicanenkerk is in 2008 door het Britse tijdschrift The Guardian uitgeroepen tot mooiste boekhandel ter wereld. Als je binnenkomt snap je dat meteen. Tussen de hoge zuilen, onder het machtige gewelf van deze kerk liggen en staan de stapels boeken. Voor een boekenliefhebber een paradijs waar je urenlang rond kunt dwalen.

Opdracht

Laat je niet alleen inspireren door de omgeving, maar ook de mensen die hier rondlopen: de klanten, het personeel, de bezoekers. Ga ergens rustig staan of zitten en observeer de boekenkopers en –verkopers. Kijk naar de mensen en zoom in op een iemand die je intrigeert. Kijk naar de lichaamstaal. Wat drukt deze persoon uit. Wat is hij/zij aan het doen, waar zoekt hij/zij naar?

Schrijf nu een klein verhaaltje rond je personage. Laat de bestaande persoon los en maak er een personage van. Laat het verhaal hier in deze kerk spelen. Vertel de achtergrond niet, maar laat die door je verhaal heen schemeren. Probeer een dramatisch verhaal te bedenken waarom deze persoon net nú hier moest zijn.

Vrijthof: inname

We lopen terug naar de Grote Staat, slaan rechtsaf en aan het eind van de straat linksaf, het Vrijthof op.

Hier kunnen we even bijkomen van al onze schrijfinspanningen, en tegelijkertijd het nuttige met het aangename te combineren. Een kopje koffie, een broodje, misschien een glas wijn of een biertje. Veel van de Nobelprijswinnaars voor literatuur waren alcoholisten: Shaw, Lewis, Hemingway, Churchill, Faulkner, Fitzgerald, Steinbeck.

Maastricht staat ook bekend als de stad van het eten en drinken. En natuurlijk niet te vergeten carnaval, waarbij het bier vaak ook rijkelijk vloeit.

Opdracht

Waarom zou de alcohol altijd zo gemakkelijk vloeien bij schrijvers? Schrijf een kort essay over dit verschijnsel. Schrijf vanuit je eigen perspectief en gevoel, maar probeer niet te prediken.

De Maas: de kracht van de rivier

Vanaf het Vrijthof slaan we de Bredestraat in, die naar links afbuigt en we helemaal aflopen. We lopen langs het Onze Lieve Vrouwenplein, de Plankstraat in, die we volgen tot we op de Maasboulevard staan.

We zoeken een plekje langs de Maas. De levensader, zoals het water genoemd wordt. Je kunt op vele manieren naar de rivier kijken: als obstakel voor het verkeer, als natuurlijke schoonheid of als filosofisch instrument. Vandaar dat er zoveel gedichten over rivieren zijn geschreven.

“Geen verleden, noch

toekomst, is daarom misschien

haar water helder”

of

“de woeste zeeën

noordenwind schrijft in de rivier

water vergeten”.

Opdracht

Een haiku is een Japanse dichtvorm, bestaande uit drie regels van 5, 7 en 5 lettergrepen. Meestal gaat het over een natuurmonument, waaraan een emotie wordt gekoppeld, zonder dat die emotie zelf wordt neergezet.

Schrijf een haiku over deze prachtige rivier, die voor Maastricht – en voor Nederland zo belangrijk is.

Met de haiku beëindigen we deze schrijfwandeling. We lopen over de Sint Servaasbrug en via Wyck weer terug naar het station waar we de trein naar huis nemen om daar onze opdrachten in alle rust uit te werken. 

Deze wandeling werd oorspronkelijk geschreven door Louis Stiller.