Ga zelf aan de slag met schrijven over rouw

Over rouw schrijven is niet makkelijk, maar wel erg zinvol. Om meer over rouwschrijven te weten te komen, hebben we Miranda van der Vegt geïnterviewd over haar workshop ‘Schrijven in de rouw’. Ze geeft enkele opdrachten en tips om zelf aan de slag te gaan.

Miranda van der Vegt is, samen met Sandra van Kolfschoten en Esther Cohen, initiatiefneemster van het  boek Rouwlust dat gaat over lust in de rouw. In dit boek vertellen weduwen over verlangen naar aanraking en seks in de rouw. Het boek staat vol verhalen van intieme gedachten en verlangens, vaak poëtisch verwoord, soms rauw, soms hilarisch. Maar hoe schrijf je over rouw? We zochten naar antwoorden bij Van der Vegt. In haar Schrijftuintje geeft ze allerlei schrijfworkshops, waaronder de workshop ‘Schrijven in de rouw’.

Rouw delen

Wanneer je schrijft in de rouw zal je veel stilstaan bij wat je mist. Maar je zal ook stilstaan bij vragen als: ‘Hoe zie je je toekomst?’ en ‘Waar kijk je naar uit?’. Door samen met andere weduwen te schrijven, ontstaat er een veilige setting. Rouwschrijven kan ook wanneer je schrijft na een scheiding of het verlies van je kind. ’Het feit dat je je verdriet, maar ook je vreugde met lotgenoten kan delen, maakt dat je je begrepen voelt. Je hebt iets gemeen en dat zorgt voor verbinding, en dus voor veiligheid,’ vertelt Van der Vegt. Door ervaringen te delen, komen er mooie verhalen tot stand. ’Hoewel het over iets treurigs gaat, zitten de vrouwen vaak vol energie en levenslust,’ zegt Van der Vegt. Iedere vrouw zit in een andere rouwfase. Zo is de een 5 jaar weduwe en de ander 3 maanden. Dit maakt dat de vrouwen zich in elkaar kunnen herkennen, maar ook dat ze kunnen horen dat je na een tijd ook weer kan genieten. Dat geeft perspectief. Het doel van de workshop is dat de weduwen na de workshop weer een stap vooruit kunnen zetten. Dat doen ze door over hun rouwervaringen te schrijven, verhalen met elkaar te delen en te reflecteren op verhalen van anderen, maar ook op die van zichzelf.

Om een stap vooruit te kunnen zetten, zorgt Van der Vegt naast veiligheid en verbondenheid ook voor positiviteit. ’Iedereen luistert naar elkaars verhaal zonder daarop te reageren, zonder een oordeel te hebben. Dit maakt dat de vrouwen zich veilig en gehoord voelen. Hierdoor kan de luisteraar het verhaal van de ander tot zich door laten dringen. Dit zorgt voor verbinding en maakt dat je op jezelf gaat reflecteren. Hoewel elk verhaal anders is, zit er in elk verhaal elementen waarin je jezelf zult herkennen. Dat zorgt ervoor dat je weer verder kan schrijven,’ vertelt Van der Vegt. Daarnaast geeft ze aan dat humor belangrijk is. ‘Rouw en de dood zijn nu eenmaal zware onderwerpen. Hier en daar een grapje maken, wanneer dat gepast is. Dat houdt de sfeer luchtig.’

Volgens Van der Vegt heeft het meerwaarde om je verhaal met lotgenoten te delen. ’Wanneer je je verhaal hardop uitspreekt, geef je het betekenis. Vaak blijft een verhaal ergens liggen. Als je uitspreekt dat je bijvoorbeeld vaker met je dochtertje naar de speeltuin wil gaan, dan maak je als het ware een belofte, waardoor je stuk gaat leven en betekenis krijgt. Je moet er dan iets mee gaan doen. Dit zorgt onder andere dat je vooruit gaat.’ Het ligt geheel bij jezelf of je eraan toe bent om je ervaringen en gedachten te delen met iemand anders. Naast schrijven met lotgenoten raadt Van der Vegt je aan om ook thuis te schrijven, alleen. Het is immers jouw rouw en het kan bevrijdend werken om dit aan het papier toe te vertrouwen.

Opdrachten

Open zinnen: Een van de oefeningen die Van der Vegt doet, is het aanvullen van open zinnen. Op een makkelijke manier sta je stil bij je gevoelens. Het zijn zinnen zoals:
-Toen ik hier binnen stapte …
-Op dit moment ben ik …
-Vandaag hoop ik …

Wat mis je? Als je in de rouw bent, mis je niet alleen de persoon die je liefhebt, maar ook de kleine dingen eromheen. Schrijf in een lijstje op wat je mist. Je kan dit ook vanuit het positieve doen: schrijf op waar je dankbaar voor bent. Kies daarna één item van je lijstje en schrijf daar bijvoorbeeld 10 minuten op door. (Zorg altijd dat je jezelf een structuur geeft, zoals 10 minuten schrijven of 20 regels). Vervolgens kun je je geschreven tekst samenvatten in een elfje.  

Trechteren: Je hebt een tekst geschreven in een van de eerdere opdrachten. Lees deze door en onderstreep een zin die je opvalt of die wat met je doet. Schrijf daar 6 minuten lang over door. Doe nu hetzelfde en schrijf over die nieuwe zin 3 minuten door. Dit herhaal je weer en dan schrijf je er 1 minuut over. Uiteindelijk houd je één woord over. Op deze manier schrijf je naar je toe en krijgt je verhaal voor jou betekenis.

Tegeltjeswijsheid: Onderstreep uit eerder geschreven stukken 8 woorden en maak daar een tegeltjeswijsheid van. Volgens Van der Vegt worden dit vaak kleine kunstwerkjes.

Focus op het positieve: Focus op het positieve door vragen als ‘Wat zie je voor je?’ en ‘Waar kijk je naar uit?’ te beantwoorden. Zet dit om in een tekening. Dit kun je uitwisselen met een ander, diegene gaat dan een vraag stellen over jouw tekening. Een vraag zou kunnen zijn: Waarom staat dat hartje zo ver weg van jou? Je kiest dan één vraag uit en gaat deze beantwoorden in vijf zinnen.

Tips

Tip 1: Haal je pen niet van je papier wanneer je vastloopt. Blijf doorschrijven. Als er niks in je opkomt, blijf dan net zo lang het laatste woord opschrijven tot je weer verder kan schrijven. Op deze manier kom je op een diepere laag in je verhaal terecht vergeleken met wanneer je zou stoppen.

Tip 2: Schrijf voor jezelf en bepaal daarna pas of je je verhaal wil voorlezen aan anderen of niet.

Tip 3: Houd jezelf bij het schrijven aan een structuur. Kies vooraf hoeveel minuten of regels je wil gaan schrijven. En stop ook wanneer de tijd voorbij is.

Tip 4: Pak af en toe rust. Ga even weg van je verhaal om jezelf wat rust te geven. Al is het voor 5 minuten. Op deze manier wordt het niet te zwaar, want schrijven over rouw is niet makkelijk. Het brengt een hoop emoties teweeg.

Tip 5: Zoek lotgenoten op door een workshop rouwschrijven of maak je eigen groep. Door je verhaal te delen met anderen, kun je je geschreven teksten meer verdieping geven.  

Door Nicolette Hendriks