Dichtvormen – Ekphrasis poëzie

De kunst van het dichten kent vele vormen en maten. Toch blijft poëzie vaak wat onderbelicht in Nederland en Vlaanderen. Daarom zet Schrijven Online elke week een dichtvorm online met uitleg, een voorbeeld en een schrijfopdracht. Deze week ekphrasis poëzie.

Vorm

Ekphrasis is een kunstige beschrijving van een voorwerp, meestal een kunstvoorwerp. Die kunstige beschrijving kan ook een vorm van poëzie zijn: ekphrasis poëzie. Deze vorm van poëzie neemt een al bestaand kunstvoorwerp als onderwerp en geeft er een nieuwe dimensie aan.

Ekphrasis is een ontzettend oude kunstvorm. Het werd vroeger ingezet als stijloefening. Leerlingen moesten een voorwerp zo beeldend en kunstig beschrijven dat een toehoorder er een beeld bij kon vormen. De toehoorder moest door visualisering tot toeschouwer gemaakt worden.

De oudst bekende vorm van ekphrasis is Homerus’ Ilias, waarin het schild van Achilles beschreven wordt. De kunstvorm heeft zich in de loop der jaren steeds verder ontwikkeld en nu vallen ook fotografie en andere beeldende kunst onder deze kunstvorm.

Ekphrasis poëzie heeft geen vaste vorm, metrum of rijmschema. Waar je wel op moet letten is dat een ekphrasis gedicht niet alleen een beschrijving moet geven van het kunstvoorwerp, het moet een nieuwe dimensie aan dat voorwerp geven. Voor tips van de Ierse dichter Sinéad Morrissey klik je hier. 

Voorbeeld

Het gedicht Musée des Beaux Arts van W.H. Auden is gebaseerd op Breughel’s schilderij Icarus.

About suffering they were never wrong,
The old Masters: how well they understood
Its human position: how it takes place
While someone else is eating or opening a window or just walking dully along;
How, when the aged are reverently, passionately waiting
For the miraculous birth, there always must be
Children who did not specially want it to happen, skating
On a pond at the edge of the wood:
They never forgot
That even the dreadful martyrdom must run its course
Anyhow in a corner, some untidy spot
Where the dogs go on with their doggy life and the torturer's horse
Scratches its innocent behind on a tree.

Lees het hele gedicht, inclusief het oorspronkelijke schilderij, hier.

Opdracht

Banksy is een bekende Britse graffiti artiest. Zijn werk heeft vaak een politieke boodschap. Tot 30 september 2016 is een deel van zijn werk te zien in de Beurs van Berlage. Ga naar de expositie of zoek op Google naar het werk van Banksy. Kies één van zijn graffiti schilderijen uit en schrijf hierover een ekphrasis gedicht van niet meer dan 100 woorden. Zorg ervoor dat de lezer het werk beleeft en geef er een extra dimensie aan.

Je kunt het gedicht in het reactieveld hieronder plaatsen. Er zal geen redactionele feedback op gegeven worden, maar onderling is er uiteraard ruimte voor feedback.