Dichtvormen – de limerick

De kunst van het dichten kent vele vormen en maten. Toch blijft poëzie vaak wat onderbelicht in Nederland en Vlaanderen. Daarom zet Schrijven Online elke week een dichtvorm online met uitleg, een voorbeeld en een schrijfopdracht. Deze week de beurt aan de limerick.

---

Metrum

De limerick heeft een strak metrum en rijmschema, wat het tot een lastige dichtvorm kan maken. Een limerick bestaat uit vijf regels. De eerste, tweede en vijfde regel zijn opgemaakt uit drie amfibrachen. Een amfibrache is een versvoet die begint met een onbeklemtoonde lettergreep, gevolgd door een beklemtoonde lettergreep en afgesloten door een onbeklemtoonde lettergreep.

De derde en vierde regel van de limerick bestaan uit een amfibracheen een jambe. Een jambe is een versvoet, opgemaakt uit een onbeklemtoonde lettergreep, gevolgd door een beklemtoonde.

Een onbeklemtoonde lettergreep wordt weergegeven als ∪ en een beklemtoonde lettergreep als — . Het metrum van een limerick is dan als volgt:

∪—∪ ∪—∪ ∪—∪
∪—∪∪—∪∪—∪
∪—∪∪—
∪—∪∪—
∪—∪∪—∪∪—∪

Het rijmschema van de limerick is a a b b a. De eerste, tweede en vijfde regel rijmen dus op elkaar, net zoals de derde en de vierde regel.

In de eerste regel van een limerick wordt vaak een persoon en/of plaats geïntroduceerd. De laatste regel bevat bijna altijd een pointe; een onverwachte wending.

Voorbeeld

De onderstaande limerick is voorgedragen door André van Duin. Let vooral op het metrum, rijmschema en de eerste en laatste zin.

Een poes met een vlooientheater
∪      —       ∪     ∪    —    ∪   ∪  —∪
Dronk flessen jenever als water
∪           —   ∪  ∪ —  ∪    ∪   — ∪
Zo zat als een aap
∪    —  ∪   ∪    —
Viel zij dan in slaap
∪      — ∪    ∪   —
Maar werd wakker met zo’n grote kater.
∪          —     ∪    ∪    —  ∪      ∪         —  ∪

Schrijfopdracht

Schrijf zelf een limerick, waarbij je de bovengenoemde kenmerken gebruikt. Als inspiratie voor het onderwerp van je limerick kun je een gebeurtenis uit je dagelijks leven, een foto uit de krant of een herinnering gebruiken. Je kunt je limerick in het reactieveld plaatsen. Er zal geen redactionele feedback op gegeven worden, maar onderling is er uiteraard ruimte voor feedback.