Lid sinds

12 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Emotie-opwekking deel 2

Zoals sommigen hier al weten is mijn stokpaardje de emotie-opwekking in verhalen. Ik noem mijzelf een emotionalist, omdat ik emoties ook als enige echte waarheid beschouw, en niet de bedrieglijke ratio of gedachten die een mens heeft. Mensen beschouw ik als grotendeels emotionele wezens. Ook beschouw ik boeken waarin niet voldoende emotie-opwekking zit als onvolmaakte boeken. Een romp zonder ledematen, zonder handen, armen en benen. Ik zie het als een gemiste kans voor schrijvers als ze geen emotionele diepgang weten aan te brengen in hun boek. Met emotietriggering bedoel ik de emoties die bij een lezer worden opgewekt middels de tekst, en dus niet per se de emoties die een personage ondergaat. Afgelopen dagen bladerde ik nog even door Het Schnitzelparadijs van Khalid Boudou. Ik kan niet ontkennen dat dit een klein literair kunstwerkje is (alhoewel ik soms wel mijn wenkbrauwen moest fronsen bij te ver uitgevoerde vergelijkingen en metaforen). Desalniettemin respect voor het kunstig in elkaar zetten van zinnen en woorden. (Schlimatlniz had het over het verzinnen van nieuwe woorden. Het Schnitzelparadijs zou misschien interessant voor je kunnen zijn - mits je hem nog niet hebt gelezen). Afijn... Het boek op zich is uitermate inspirerend voor een schrijver, maar meer dan dat ook niet. Heeft dit boek ook maar iets met mijn emoties gedaan? 0,0. Ik kan er niets anders van maken dan dat het vreselijk, vreselijk saai was. en die saaiheid heeft puur en alleen te maken met een gebrek aan emotieprikkeling. Het was gewoon worstelen door de zinnen. Een uiterst vermoeiende bezigheid voor een lezer. Iets wat ik ten alle tijden probeer te vermijden. Soms lukt dat wat meer, soms lukt het niet goed. Dat komt door een gebrek aan oefening. Hoe meer je oefent, hoe beter je wordt in de mate van emotie-triggering. Afijn...ik heb geanalyseerd waardoor het komt dat het gros van de boeken zo weinig emotie-triggering hebben. Hier heb ik de redenen op een rijtje gezet (sommigen van deze punten hangen in meer of mindere mate met elkaar samen): - De stijl van de zin als doel hebben in plaats van als middel. Om voldoende emotie-prikkeling op te wekken dient de stijl dienstbaar te zijn aan de inhoud; aan het plot, aan de boodschap die je wilt meedelen, aan de situatie in het boek. De stijl kan verschrikkelijk literair zijn, maar als hij op een gegeven moment een eigen leven gaat leiden, dan gaat dat bijna ALTIJD ten koste van emotieprikkeling. - Teveel tell in plaats van show. Zoveel schrijvers gaan hiermee de fout in, het is onvoorstelbaar wat voor een lading tell ze over de lezer heengooien. Dit is vermoeiend, irritant, ondoordacht, gewoonweg dom. - Het verhaal leidt niet tot verbeelding bij de lezer. Ik vergelijk een boek met een film. Het verschil is dat bij een boek de lezer zelf de filmfragmenten afdraait in plaats van dat dit voor hém wordt gedaan. De lezer fantaseert zijn eigen beelden bij een boekscene of hoofdstuk. Als het boek dus te weinig verbeelding opwekt omdat er lappen tekst zitten waarin pseudo-filosofisch gedoe in voorkomt, of teksten die helemaal niet van nut zijn voor het plot, dan verliest de gemiddelde lezer zijn aandacht. Hij is dan te weinig emotioneel getriggerd. - Veel te weinig conflict in het boek. Dit is dé reden dat de meeste Nederlandse boeken gewoonweg een deken van saaiheid over zich heen hebben. Met conflict bedoel ik dus geen actie, en ik neem de term conflict heel breed. Het kan een frictie zijn tussen twee met elkaar pratende personen, die zich alleen in het hoofd van een personage afspeelt, maar het kan dus ook in het extreme geval een conflict op leven en dood zijn. Conflict is heel, heel belangrijk om emoties op te wekken bij de lezer. - Een stijl die gewoonweg niet boeit. Een vlakke, saaie grijze schrijfmuizen-stijl. Veel schrijvers beseffen niet dat ze met slechts één woord in een zin een enorme lading emoties kunnen opwekken bij de lezer. Ze beseffen niet hoe krachtig een woord kan zijn, maar verkiezen bewust of onbewust de risicoloze gulden middenweg van saaiheid. - Te weinig concreetheid/vaagheid in een boek. Een boek hoeft niet per se een plot te hebben om voldoende emoties te kunnen opwekken, maar áls er een plot is, dan is de mate van emotietriggering afhankelijk van de strakheid van het plot. Veel thrillerauteurs zijn hier uitermate goed in, maar het hoeft niet alleen op thrillers van toepassing te zijn. Hoe strakker een plot is, en hoe minder teksten er zijn die niets met het plot van doen hebben, hoe beter voor de emoties. Als het boek een thema heeft (een diepere betekenis), dan is dit ook van toepassing op het thema: teksten dienen in functie van het plot én het thema te worden geschreven, of één van beide. Er bestaat ook een vals idee dat emotie-opwekking ten koste gaat van de literaire kracht van het boek. Dit is een volkomen vals idee. Het één heeft niets met het ander te maken. De literaire kwaliteit van het boek kan uiterst goed samen gaan met het opwekken van emoties. Zo, dit was mijn relaas voor vandaag.

Lid sinds

18 jaar 1 maand

Rol

  • Gewone gebruiker
@ Bavarios: Laten we het dan maar zo zeggen: we verbeteren ons perfectioneren :D . En ik bedoelde natuurlijk ook negatieve emoties. Mensen laten huilen is net zo moeilijk als ze laten lachen. Ik hoop beide te kunnen bereiken. Af en toe huil ik om iets wat ik zelf geschreven heb, maar ja, nu de rest van de wereld nog.

Lid sinds

12 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Waarom wil je alleen positieve emoties bij de lezer ontlokken? Mensen hebben ook negatieve emoties.
Ik bedoel daarmee te zeggen dat een goed verhaal altijd positieve emoties opwekt bij een lezer. Bijvoorbeeld, als een lezer huilt bij het overlijden van een hoofdpersoon, dan is dit geen echt verdriet. Je zou zelfs kunnen stellen dat dit tranen van genot zijn. Zouden het wél echte rouwtranen zijn, dan zouden het negatieve emoties zijn. Ook de spanning/huivering die de lezer voelt bij het lezen van een verhaal is in principe een positieve emotie. Zou de lezer échte doodsangst voelen, dan zouden het negatieve emoties zijn. Met negatieve emoties bedoel ik emoties als: - verveling - irritatie - negatieve gevoelens ten opzichte van hoofdpersoon - niet kunnen meeleven met verhaal - een gevoel van bespotting (o mijn god, wat is dit een slecht boek) enzovoort. Ik ben van mening dat negatieve emoties ten alle tijden zoveel mogelijk vermeden dienen te worden door de schrijver. Alleen al het bewustzijn hiervan is al heel wat. Inzien dat bijvoorbeeld vertraging, conflict en voldoende ''show'' meer spanning kan opleveren, zorgt ervoor dat de negatieve emoties tot het minimum beperkt kunnen worden.

Lid sinds

18 jaar 1 maand

Rol

  • Gewone gebruiker
Zoals je het nu uitlegt ben ik het volkomen met je eens. D.w.z. ik snap nu jouw definitie van negatieve emoties. Maar toch is het volgens mij zo, dat een lezer niet alleen huilt omdat hij meeleeft met de hoofdpersoon of het jammer vindt dat hij doodgaat bijv., maar ook en misschien juist omdat de emoties van een sterfgeval worden opgeroepen, misschien ook een combinatie van beiden. Ik vind het juist positief als een boek negatieve emoties oproept (zoals ik het noem in mijn definitie). Ik vind het knap als de schrijver iets schrijft waardoor een lezer zich zo inleeft, door welke oorzaak dan ook; door herkenning of eigen ervaring met het beschrevene, de emotie is opgewekt en dat is waar het om gaat. En de negatieve emoties die jij opsomt moeten natuurlijk absoluut vermeden worden. Ik word steeds nieuwsgieriger naar wat jij zoal schrijft, maar ik kon zo snel niets vinden bij proeflezen.

Lid sinds

12 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Zoals je het nu uitlegt ben ik het volkomen met je eens. D.w.z. ik snap nu jouw definitie van negatieve emoties. Maar toch is het volgens mij zo, dat een lezer niet alleen huilt omdat hij meeleeft met de hoofdpersoon of het jammer vindt dat hij doodgaat bijv., maar ook en misschien juist omdat de emoties van een sterfgeval worden opgeroepen, misschien ook een combinatie van beiden. Ik vind het juist positief als een boek negatieve emoties oproept (zoals ik het noem in mijn definitie). Ik vind het knap als de schrijver iets schrijft waardoor een lezer zich zo inleeft, door welke oorzaak dan ook; door herkenning of eigen ervaring met het beschrevene, de emotie is opgewekt en dat is waar het om gaat. En de negatieve emoties die jij opsomt moeten natuurlijk absoluut vermeden worden. Ik word steeds nieuwsgieriger naar wat jij zoal schrijft, maar ik kon zo snel niets vinden bij proeflezen.
Ik schrijf voornamelijk (komisch)absurdisme met een filosofische inslag, waarbij logica en onlogica worden vermengd. Meestal over foute figuren die compleet afgedreven zijn van hun emoties. Neurotische personages, meedogenloze criminelen, trieste hoerenlopers, femme fatales met het onvermogen te kunnen liefhebben, narcisten, borderliners, van de werkelijkheid afgedreven wetenschappers, leugenachtige politici etcetera. Dit schrijf ik op een vrij cartooneske wijze, waardoor de personages tweedimensionaal worden, en er zelfs een zekere sympathy-with-the-bad-guy-effect ontstaat. De onderliggende thema's die ik gebruik zijn absurdistische thema's: de nietsheid van het menselijk wezen, een gevoel van voortdurende leegte in de personages, doelloosheid, en de onmogelijkheid om situaties op te kunnen lossen. Maar ook andere absurdistische thema's komen aan bod, zoals oneindigheid, eeuwigheid, herhaling. Ik maak veel gebruik van timeloops (het leven van een personage dat zich telkens herhaald, om aan te geven dat het leven en de zoektocht naar de essentie ervan een eindeloze lijdensweg is, zoals het absurdisme voorstaat), maar ook maak ik gebruik van het zogenaamde droste-effect. Bijvoorbeeld een man die een boek vindt dat precies beschrijft wat hij op dat moment aan het doen is. Hierdoor ontstaat er automatisch een droste-effect. De man leest dat hij een boek vindt, waarin hij zichzelf leest, die zichzelf leest, die zichzelf leest, etcetera. Het is een soort variant op de raamvertelling. Ik heb me hiervoor laten inspireren door de magisch-realistische tekeningen van Escher. Het overkoepelend thema, en ook de boodschap, is bijna altijd aangeven hoe de wereld zou zijn als er geen emoties van medemenselijkheid, zelfliefde en naastenliefde zou bestaan. Dit doe ik dus door het omgekeerde te tonen, namelijk een wereld zonder emoties. Ik ageer bijna altijd tegen het rationalisme in mijn verhalen. Momenteel ben ik bezig mijn ms af te ronden, waarin ik al deze onderwerpen heb verwerkt, en dan voornamelijk het thema van emotieloosheid. De hoofdpersoon bevindt zich in een volslagen bevreemdende, emotieloze, extreem rationele, maar tegelijkertijd extreem absurde wereld, en gaat op een gegeven moment op zoek naar de emoties in zichzelf en het leven. Afijn, dat is het wel zo'n beetje. Ik post niet in de proefleessector, maar heb op deze site een keer een - overigens vrij slecht - kort verhaal gepost n.a.v. een uitdaging die door één van de posters werd opgeworpen (je krijgt drie woorden, en daar moet je een verhaaltje van maken).

Lid sinds

12 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Maar toch is het volgens mij zo, dat een lezer niet alleen huilt omdat hij meeleeft met de hoofdpersoon of het jammer vindt dat hij doodgaat bijv., maar ook en misschien juist omdat de emoties van een sterfgeval worden opgeroepen, misschien ook een combinatie van beiden.
Dat zou inderdaad zeer wel kunnen, maar dat kan ik als schrijver niet weten, dus hoef ik met dat gegeven ook geen rekening te houden, of anders gezegd: ik kan het niet als variabele/gegeven gebruiken om in mijn teksten toe te werken naar een maximaal mogelijk emotioneel effect. Wat jij opwerpt is op dit forum op een andere manier al eerder ter sprake gekomen. Er waren mensen die beweerden dat het niet mogelijk is om op emoties van lezers in te werken, omdat ieder individu zijn eigen ''set'' aan emoties heeft en ieder individu anders op situaties reageert, afhankelijk van wat hij/zij in zijn leven heeft meegemaakt. Ik ga uit van het tegenovergestelde: in iedere specifieke lezer (ik onderken zeker dat ieder individu anders is) zit ook een universele lezer. Het is precies deze universele lezer/kijker, die er bijvoorbeeld voor kan zorgen dat een vrouw in Afghanistan dezelfde tranen kan laten bij het zien van een scene van Titanic, als een vrouw in Nederland. Als je dit verder doorredeneert, en dan op het schrijven van boeken toepast, dan komt het aan op de vraag: hoe kan ik ervoor zorgen dat ik als schrijver deze universele lezer te pakken krijg? Het wordt, met dit in het achterhoofd, dus een kwestie van techniek en oefening, en vooral: bewustwording. Als een schrijver namelijk niet als doelstelling heeft, of niet in zijn achterhoofd heeft om een lezer emotioneel te grijpen, en ook niet bereid is om aan zijn technieken te werken om dit te bewerkstelligen, dan is de kans groter dat zijn boek dit effect ook niet zal hebben bij de lezer. Er zijn echter genoeg boeken die de lezer niet emotioneel raken (niet spannend zijn, niet humoristisch, niet dramatisch), maar wel op een andere manier, bijvoorbeeld via de verbluffende literaire kwaliteit van het boek, of de zeer diepzinnige thema's, of de aansluiting bij een actueel nijpend thema, de lezer bereiken. Kortom, mijn visie is er één van de zovele onder de vele visies die een schrijver kan hebben, en zoals elk model of theorie is de mijne onderhevig aan zwakheden, en het onvermogen om, wanneer het in de praktijk wordt toegepast, de perfectie te bereiken. Met andere woorden: nooit zul je alle lezers emotioneel kunnen raken met je boek, maar je kunt er op zijn minst naar streven, in het achterhoofd houdend dat het je nooit zult lukken om iedereen te pleasen.

Lid sinds

15 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
Ik begrijp het niet helemaal. Je vindt emoties belangrijk, maar je wilt emotieloos schrijven. Als je kunt schrijven zoals Escher tekent, ben je een kei.

Lid sinds

12 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ik begrijp het niet helemaal. Je vindt emoties belangrijk, maar je wilt emotieloos schrijven. Als je kunt schrijven zoals Escher tekent, ben je een kei.
Het gaat niet om de emoties die je in de tekst verwerkt, maar om de emoties die door de lezer worden gevoeld. Het kan dus prima zo zijn dat de lezer emoties voelt bij het lezen van een boek over een volledig emotieloos personage. Thrillers met gewetenloze seriemoordenaars zijn daar een voorbeeld van. Als dat boek spannend is, dan zal de lezer deze spanning ook voelen. Daarvoor is het niet noodzakelijk dat de hoofdpersoon ook menselijke emoties bezit. Het kan zelfs makkelijk zo zijn dat een verhaal waarin een hoofdpersoon figureert met zeer veel empathie en andere menselijke emoties, de lezer niet emotioneel weet te prikkelen. Dit is volledig afhankelijk van de manier waarop het verhaal geschreven is. Het is zelfs mogelijk om de lezer mee te laten voelen met een volkomen ontworteld, emotioneel droog personage, en dan wordt dit personage een soort van anti-held. Sterker nog, je hoeft niet eens een mens als hoofdpersoon te hebben. Het kan zelfs een huis, dier of boom zijn. Alles is afhankelijk van de manier waarop iets geschreven wordt. Mijn pleidooi voor emoties dient dan ook niet verward te worden met menselijke emoties IN de tekst of IN het personage zelf. Het gaat om emoties die de lezer voelt, en deze staan volledig los van emoties in het personage van het boek. Maar ik begrijp de herkomst van je opmerking. Overigens zijn niet al mijn personages zoals ik hierboven heb beschreven. Mijn hoofdpersoon is dat niet.

Lid sinds

12 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Als je kunt schrijven zoals Escher tekent, ben je een kei.
Zo moet mijn ms uiteindelijk worden ja. Alsof je naar een tekening van Escher kijkt (maar de kans dat het uiteindelijk zo wordt is waarschijnlijk minder dan 1 procent, omdat Escher een genie is, en ik niet). Toen ik acht was ontdekte ik een boekje in de boekenkast van mijn ouders, met alle tekeningen van Escher erin. Dit boek is me de rest van mijn leven bijgebleven, en ik ben vorig jaar begonnen om zijn wiskundige onlogica in literatuurvorm te gieten. Ik heb er maanden over gedaan om uit te pluizen of het mogelijk was om dit in literatuurvorm te doen. En volgens mij is dit mogelijk, maar de kans dat het mislukt is groter dan dat het lukt, omdat ik, zoals ik al zei, niet eens éénhonderste van de genialiteit van deze grootmeester bezit. Ik kan hier nog uren over uitweiden hoor, maar ik denk niet dat iemand er dan nog een hout van zal snappen :)
Wiske schreef: Mensen laten huilen is net zo moeilijk als ze laten lachen. Ik hoop beide te kunnen bereiken.
Het zijn vooral dit soort dingen die ik geniaal noem. Mijn hart gaat sneller kloppen als schrijvers het voor elkaar kunnen krijgen om een lezer te laten huilen. Ik raak enorm enthousiast van het idee dat een schrijver het voor elkaar kan krijgen, om puur via een dood stuk boom en enkele levenloze letters, een massa mensen, die misschien wel duizenden kilometers van de schrijver afwonen, tranen in de ogen te laten krijgen. Take a moment to think about it: Hoe geniaal, briljant, fabuleus is zoiets? Het is mijn ultieme natte droom om, mocht mijn ms ooit uitgegeven worden, op de laatste bladzijde, de lezer aan het huilen te krijgen. Tranen zijn namelijk voor mij de ultieme bevestiging van een geslaagd emotionalisme van de schrijver. Er zit namelijk, in tegenstelling tot veel andere emoties, een rem op tranen. We schamen er ons een beetje voor, vooral mannen. Als het je als schrijver lukt om deze rem te omzeilen en de lezer alsnog te laten huilen, dan ben je een genie. Ja, ik buig diep voor schrijvers die dit voor elkaar kunnen krijgen. Tranen: de ultieme emotie.