Emotie-opwekking deel 2

Zoals sommigen hier al weten is mijn stokpaardje de emotie-opwekking in verhalen. Ik noem mijzelf een emotionalist, omdat ik emoties ook als enige echte waarheid beschouw, en niet de bedrieglijke ratio of gedachten die een mens heeft. Mensen beschouw ik als grotendeels emotionele wezens. Ook beschouw ik boeken waarin niet voldoende emotie-opwekking zit als onvolmaakte boeken. Een romp zonder ledematen, zonder handen, armen en benen. Ik zie het als een gemiste kans voor schrijvers als ze geen emotionele diepgang weten aan te brengen in hun boek. Met emotietriggering bedoel ik de emoties die bij een lezer worden opgewekt middels de tekst, en dus niet per se de emoties die een personage ondergaat. Afgelopen dagen bladerde ik nog even door Het Schnitzelparadijs van Khalid Boudou. Ik kan niet ontkennen dat dit een klein literair kunstwerkje is (alhoewel ik soms wel mijn wenkbrauwen moest fronsen bij te ver uitgevoerde vergelijkingen en metaforen). Desalniettemin respect voor het kunstig in elkaar zetten van zinnen en woorden. (Schlimatlniz had het over het verzinnen van nieuwe woorden. Het Schnitzelparadijs zou misschien interessant voor je kunnen zijn - mits je hem nog niet hebt gelezen). Afijn... Het boek op zich is uitermate inspirerend voor een schrijver, maar meer dan dat ook niet. Heeft dit boek ook maar iets met mijn emoties gedaan? 0,0. Ik kan er niets anders van maken dan dat het vreselijk, vreselijk saai was. en die saaiheid heeft puur en alleen te maken met een gebrek aan emotieprikkeling. Het was gewoon worstelen door de zinnen. Een uiterst vermoeiende bezigheid voor een lezer. Iets wat ik ten alle tijden probeer te vermijden. Soms lukt dat wat meer, soms lukt het niet goed. Dat komt door een gebrek aan oefening. Hoe meer je oefent, hoe beter je wordt in de mate van emotie-triggering. Afijn...ik heb geanalyseerd waardoor het komt dat het gros van de boeken zo weinig emotie-triggering hebben. Hier heb ik de redenen op een rijtje gezet (sommigen van deze punten hangen in meer of mindere mate met elkaar samen): - De stijl van de zin als doel hebben in plaats van als middel. Om voldoende emotie-prikkeling op te wekken dient de stijl dienstbaar te zijn aan de inhoud; aan het plot, aan de boodschap die je wilt meedelen, aan de situatie in het boek. De stijl kan verschrikkelijk literair zijn, maar als hij op een gegeven moment een eigen leven gaat leiden, dan gaat dat bijna ALTIJD ten koste van emotieprikkeling. - Teveel tell in plaats van show. Zoveel schrijvers gaan hiermee de fout in, het is onvoorstelbaar wat voor een lading tell ze over de lezer heengooien. Dit is vermoeiend, irritant, ondoordacht, gewoonweg dom. - Het verhaal leidt niet tot verbeelding bij de lezer. Ik vergelijk een boek met een film. Het verschil is dat bij een boek de lezer zelf de filmfragmenten afdraait in plaats van dat dit voor hém wordt gedaan. De lezer fantaseert zijn eigen beelden bij een boekscene of hoofdstuk. Als het boek dus te weinig verbeelding opwekt omdat er lappen tekst zitten waarin pseudo-filosofisch gedoe in voorkomt, of teksten die helemaal niet van nut zijn voor het plot, dan verliest de gemiddelde lezer zijn aandacht. Hij is dan te weinig emotioneel getriggerd. - Veel te weinig conflict in het boek. Dit is dé reden dat de meeste Nederlandse boeken gewoonweg een deken van saaiheid over zich heen hebben. Met conflict bedoel ik dus geen actie, en ik neem de term conflict heel breed. Het kan een frictie zijn tussen twee met elkaar pratende personen, die zich alleen in het hoofd van een personage afspeelt, maar het kan dus ook in het extreme geval een conflict op leven en dood zijn. Conflict is heel, heel belangrijk om emoties op te wekken bij de lezer. - Een stijl die gewoonweg niet boeit. Een vlakke, saaie grijze schrijfmuizen-stijl. Veel schrijvers beseffen niet dat ze met slechts één woord in een zin een enorme lading emoties kunnen opwekken bij de lezer. Ze beseffen niet hoe krachtig een woord kan zijn, maar verkiezen bewust of onbewust de risicoloze gulden middenweg van saaiheid. - Te weinig concreetheid/vaagheid in een boek. Een boek hoeft niet per se een plot te hebben om voldoende emoties te kunnen opwekken, maar áls er een plot is, dan is de mate van emotietriggering afhankelijk van de strakheid van het plot. Veel thrillerauteurs zijn hier uitermate goed in, maar het hoeft niet alleen op thrillers van toepassing te zijn. Hoe strakker een plot is, en hoe minder teksten er zijn die niets met het plot van doen hebben, hoe beter voor de emoties. Als het boek een thema heeft (een diepere betekenis), dan is dit ook van toepassing op het thema: teksten dienen in functie van het plot én het thema te worden geschreven, of één van beide. Er bestaat ook een vals idee dat emotie-opwekking ten koste gaat van de literaire kracht van het boek. Dit is een volkomen vals idee. Het één heeft niets met het ander te maken. De literaire kwaliteit van het boek kan uiterst goed samen gaan met het opwekken van emoties. Zo, dit was mijn relaas voor vandaag.