Wat voor soorten science fiction subgenres zijn er?

Tijdreizen, de ruimte verkennen en wetenschap. Elementen van science fiction boeken.  Binnen dit genre zijn er veel subgenres te vinden. Wij hebben er een paar uitgekozen waar jij misschien wel mee aan de slag wil.

Hard science fiction

Hard science fiction is een subgenre van science fiction dat vooral focust op de nauwkeurigheid en logica van wetenschappelijke onderwerpen, zoals natuurkunde, scheikunde en biologie. Hard sci-fi wordt gekenmerkt door een gewetensvolle poging om de wereldopbouw te baseren op gevestigde wetenschappelijke kennis, of om daar realistische conclusies uit te trekken. 

In essentie zijn de problemen en oplossingen in een hard sci-fi verhaal vaak geworteld in de wetenschap, waarbij 'magische' of onverklaarbare technologische oplossingen worden vermeden.

Voorbeeld: 

The Martian van Andy Weir: Astronaut Mark Watney is gestrand op de planeet Mars. Hij moet zelf manieren vinden om te overleven door gewassen te verbouwen en een weg terug naar huis te vinden. Het boek gebruikt veel wetenschappelijke termen over ruimtevaart. Ook is NASA een groot onderdeel van het boek.

Soft science fiction

Soft science fiction focust daarentegen meer op psychologie en sociologie, waarbij niet-wetenschappelijke elementen, zoals tijdreizen en andere magische technologieën, worden gebruikt zonder echte wetenschappelijke uitleg over hoe het bestaat. Soft sci-fi gebruikt wetenschap als een achtergrond voor fantasie of filosofische vraagstukken.

Overigens vallen alle boeken onder een hard of soft categorie. Zo kan een dystopie hard sci-fi zijn, of juist soft. 

Voorbeeld: 

Dune van Frank Herbert: focust zich op de psychologische en spirituele wijze waarop de wereld in Dune te werk gaat. Er zijn heksen ‘Bene Gesserit’, de magische ‘spice’ en de bijna computerachtige ‘Mentats’. Er is veel wetenschappelijke magie aanwezig in Dune.

Cyberpunk

Cyberpunk staat bekend om de ‘high tech, low life’ werelden. De verhalen spelen zich af in een dystopische toekomstige samenleving waarin de technologie ver ontwikkeld is, maar de leefomstandigheden slecht zijn. Er is vaak sprake van Artificiële Intelligentie, naast diepgaande maatschappelijke problemen zoals de overweldigende macht van het bedrijfsleven, massasurveillance, extreme klassenongelijkheid en een algemeen gevoel van maatschappelijke ontwrichting.

Het 'cyber'-element verwijst naar de technologie die overal aanwezig is, terwijl het 'punk'-aspect staat voor anti-establishment, rebellen tegen onderdrukkende systemen en een rauwe, afwijkende levensstijl.

Voorbeelden:

• Ready Player One van Ernest Cline: Het boek speelt zich af in een nabije toekomst waarin de wereld is verwoest door een energiecrisis en de opwarming van de aarde. De hoofdpersoon woont in de ‘stacks’, een buurt waar trailerwoningen op elkaar zijn gestapeld. Mensen zijn vooral te vinden in de ‘OASIS’, een virtuele wereld waar iedereen alles kan zijn.

• Do Androids Dream of Electric Sheep? van Philip K. Dick: Na een wereldwijde oorlog is de atmosfeer van de aarde radioactief geworden. Hierdoor zijn de meeste diersoorten uitgestorven en leven steeds meer mensen op buitenaardse kolonies. Er bestaan robotbedienden die qua uiterlijk zo op mensen lijken, dat alleen een empathietest hun identiteit kan bevestigen.

Space opera 

Wie Star Wars heeft gezien weet zeker wat een space opera is. Een groot, romantisch en melodramatisch verhaal wat zich afspeelt in de ruimte of buitenaardse werelden. Deze verhalen bevatten vaak epische proporties, interstellaire reizen, geavanceerde technologie, galactische rijken en dramatische conflicten tussen goed en kwaad. 

De term ontstond als een denigrerende vergelijking met soapseries, maar is sindsdien omarmd als een genre dat bekendstaat om zijn meer dan levensgrote helden, emotionele diepgang en focus op avontuur in plaats van wetenschappelijke nauwkeurigheid.

Voorbeelden:

• Enders Game van Orson Scott Card: In de toekomst van de aarde is de mensheid in gevaar na twee conflicten met een insectachtige buitenaardse wezens. Ter voorbereiding op een verwachte derde invasie rekruteert de internationale militaire macht van de aarde jonge kinderen, waaronder de hoofdpersoon, Andrew ‘Ender’ Wiggin, om te worden opgeleid tot eliteofficieren. De kinderen leren militaire strategie en leiderschap door steeds moeilijkere oorlogsspellen te spelen.
• Foundation van Isaac Asimov: Een wiskundige ontwikkelt de fictieve wetenschap van de psychohistorie: een methode om met wiskunde de toekomst van hele samenlevingen te voorspellen. Zo komt hij tot de conclusie dat het Galactische Rijk onvermijdelijk zal instorten, gevolgd door een duister tijdperk van 30.000 jaar. Om deze periode te verkorten, richt hij een stichting op van wetenschappers en ingenieurs op de afgelegen planeet Terminus om kennis te bewaren en de basis te leggen voor een nieuw, sterker rijk.

Apocalyptische fiction

Deze verhalen focussen op een apocalyptische wereld na een catastrofaal evenement dat de wereld drastisch heeft veranderd en de leefomstandigheden zwaar onmenselijk hebben gemaakt. 

Deze evenementen zijn onder andere: klimaatverandering, nucleaire verwoesting, medische pandemie, de opkomst van robots zoals AI, verwoestingen van grote steden, of eindeloze oorlogen.

Voorbeelden: 

• Project Hail Mary van Andy Weir: Door een buitenaards micro-organisme staat de zon op uitsterven en de aarde kan in een ijstijd terechtkomen. Het verhaal beschrijft de creatie van een wanhopige missie naar de ruimte om een oplossing te vinden, waarbij het lot van de hele planeet rust op de schouders van de enige overlevende astronaut.
• The Maze Runner van James Dashner: Dit verhaal speelt zich af nadat zonnevlammen en een medische pandemie veroorzaakt zijn op aarde. Thomas, een 16-jarige jongen wordt wakker zonder herinneringen in een kunstmatig gecreëerd doolhof. Een organisatie genaamd WICKED, die de wereld op een politiek vlak beheerst, zoekt naar een remedie tegen de pandemie en gebruikt de jongste generatie als proefpersonen.