Veelgemaakte taalfouten: een of één?

Wat is het verschil tussen ‘een’ en ‘één’. Oftewel ‘een’ met en zonder uitspraaktekens. Wanneer gebruik je de ene en wanneer de andere schrijfwijze?

Wanneer gebruik je uitspraaktekens?

Je gebruikt alleen uitspraaktekens, oftewel accenten, op het woord ‘een’ wanneer je dit woord als een telwoord gebruikt maar je het ook als een lidwoord kunt opvatten. Een voorbeeld daarvan kun je hieronder zien:

Jan heeft slechts een envelop ontvangen.

Jan heeft slechts één envelop ontvangen.

Deze zinnen verschillen qua betekenis. In de eerste zin heeft Jan geen andere dingen dan een envelop ontvangen. In de tweede zin ligt de nadruk op het feit dat Jan niet meerdere enveloppen heeft ontvangen. De uitspraaktekens op het woord ‘een’ benadrukken in zin 2 dat de tweede interpretatie juist is.

 Een van de of één van de

Veel mensen schrijven ‘één van de leerlingen’. Dit is echter niet correct als je naar de uitleg hierboven kijkt. Het moet zijn ‘een van de leerlingen’ zonder uitspraaktekens. Je gebruikt immers alleen uitspraaktekens bij ‘een’ als er twee interpretaties mogelijk zijn. Dat is in deze constructie niet het geval. Hier kun je al uit de context opmaken dat het om het telwoord ‘een’ gaat. Daarom zijn de uitspraaktekens overbodig. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld ‘een van beiden’. Overigens is het niet per definitie fout om uitspraaktekens te gebruiken. Het kan alleen wel je lezer afleiden als je steeds onnodig de nadruk op een woord legt met uitspraaktekens. 

Wanneer zijn uitspraaktekens wel nodig?

Soms is het wel nodig om uitspraaktekens te gebruiken en dus ‘één’ te zeggen. Kijk maar naar de volgende twee zinnen:

Ik ga een keer op vakantie deze zomer.

Ik ga één keer op vakantie.

Hier is er een duidelijk betekenisverschil tussen beide zinnen. In de eerste zin zeg je dat je ooit nog eens op vakantie gaat deze zomer. Het is onduidelijk of je dat eenmalig doet of meerdere keren. Bij de tweede zin staat vast dat je niet twee of drie keer op vakantie gaat, maar één keer. In die zin kun je dus alleen ‘één’ met uitspraaktekens gebruiken.

Bronnen: Taaladvies, Taalhelden

---

Afbeelding

Iedere week taal- en schrijftips in je inbox?

Schrijf je nu vrijblijvend in en krijg iedere dinsdag:

✅ Schrijfoefeningen en inspiratie
✅ Tips voor beginnende & gevorderde schrijvers
✅ Taaltips om beter te leren schrijven
✅ Het laatste nieuws over uitgeverijen
✅ De nieuwste schrijfwedstrijden

Ja, ik ontvang graag de nieuwsbrief!

---

Door Romy Veul

Romy Veul is onlangs afgestudeerd als neerlandica en taalwetenschapper en werkt als communicatiemedewerker. In haar vrije tijd houdt ze een eigen weblog bij.