Taalpolitie: Zijn deze taalfouten wel echt fout?

Taalfouten wil je als schrijver natuurlijk koste wat kost voorkomen. Maar misschien vermijd je wel meer dan nodig is. Mag ‘hun’ bijvoorbeeld als onderwerp gebruikt worden? Wij hebben uitgezocht of deze taalfouten (nog) wel fout zijn.

Handvaten

Doet het al zeer in je oren? Of heb je juist meer moeite met de originele vorm ‘handvatten’? Geen zorgen, het mag tegenwoordig allebei. ‘Handvatten’ was lange tijd de enige geaccepteerde vorm. Deze heeft ook nog steeds de voorkeur. Ondanks dat is ‘handvaten’ in meerdere oude teksten waaronder een achttiende-eeuwse krant teruggevonden. Zelfs onze voorouderen hadden dus al moeite met ‘handvatten’.

Contaminaties van werkwoorden

Dat ‘inschatten’, ‘doorverwijzen’, ‘inscannen’ en ‘uitproberen’ tegenwoordig niet meer als contaminatie worden beschouwd, is je vast wel bekend. Maar kun je geloven dat zelfs ‘inregelen’, ‘nachecken’ en ‘uitselecteren’ correct zijn? Wij ook niet. Het toevoegen van zo’n voorzetsel aan een werkwoord is een bekend fenomeen. Omdat je in deze gevallen kunt spreken van een extra betekenisaspect, zijn deze woorden geen contaminaties meer. De gevallen ‘optelefoneren’, ‘uithonen’ of bijvoorbeeld ‘verexcuseren’ zijn nog steeds overduidelijk fout en we hopen dat dit ook altijd zo blijft.

Duur kosten

Helaas is het zo dat er mensen op de wereld zijn die de woorden ‘het kost duur’ achter elkaar durven te gebruiken. En best vaak ook. Dus is het nog wel fout? Dat zijn wij gaan uitzoeken. En jawel, je kunt met een gerust taalhart gaan slapen vannacht: het is hartstikke fout. Om het nog een klein beetje op te nemen voor de lieve mensen die vinden dat dingen ‘duur kosten’: zowel in het Middelnederlandsch Woordenboek als het Woordenboek der Nederlandsche Taal staat de term ‘duur kosten’ vermeld en wordt het niet als fout gezien. Gelukkig denken we daar tegenwoordig anders over.

---

Afbeelding

Iedere week taal- en schrijftips in je inbox?

Schrijf je nu vrijblijvend in en krijg iedere dinsdag:

✅ Schrijfoefeningen en inspiratie
✅ Tips voor beginnende & gevorderde schrijvers
✅ Taaltips om beter te leren schrijven
✅ Het laatste nieuws over uitgeverijen
✅ De nieuwste schrijfwedstrijden

Ja, ik ontvang graag de nieuwsbrief!

---

Over het algemeen

Het klinkt nu waarschijnlijk heel normaal, maar ‘over het algemeen’ was ooit fout. Het is namelijk een contaminatie van ‘over het geheel (genomen)’ en ‘in het algemeen'. Maar zoals bij vele contaminaties hebben wij luie mensen ervoor gezorgd dat het uiteindelijk gewoon is goedgekeurd. En net als bij onze grote vriend ‘overnieuw’ is er nu ook een betekenisverschil ontstaan tussen de twee varianten. ‘In het algemeen’ betekent ‘in het geheel genomen’ en ‘over het algemeen’ betekent ‘doorgaans'.

Hun als onderwerp

Waarschijnlijk het meest besproken taalverschijnsel van de afgelopen jaren. ‘Hun hebben’, mag dat? Al in de jaren ‘50 begon ‘hun’ op te komen als onderwerp en dit is vanaf dag één heel duidelijk afgekeurd. ‘Hun’ als onderwerp is fout. Toch is het nog steeds in gebruik en zijn er zelfs geluiden om dit goed te keuren. Wat wellicht voor de verwarring zorgt, is het gebruik van ‘hun’ als persoonlijk voornaamwoord. Wanneer ‘hun’ namelijk gebruikt wordt als meewerkend voorwerp zonder voorzetsel, is het toch echt de juiste vorm. Correct is: ‘Ik geef het boek aan hen.’ En: ‘Ik geef hun het boek.’ Tja, dat waren we door alle discussies misschien even vergeten.

Bron: Onze Taal

Door Shirley de Koster