Chekhov’s gun: streven naar perfectie

Als je droomt van een perfect boek, dan is de schrijftechniek ‘Chekhov’s gun’ ofwel ‘de wet van Tsjechov’ een ideale leidraad!

---

Wat is ‘Chekhov’s gun?’

Chekhov’s gun is een schrijftechniek die ervan uitgaat dat alles wat je opschrijft een doel heeft of in het verhaal terugkomt. De techniek komt van de schrijver Anton Tsjechov. Hij zei: “Verwijder alles wat niet relevant is voor het verhaal. Als je in het eerste hoofdstuk zegt dat er een geweer aan de muur hangt, dan moet dat in het tweede of derde hoofdstuk beslist afgaan. Als het niet wordt afgevuurd, dan zou het daar niet moeten hangen.” Chekhov’s gun is dus een soort streven naar perfectie. 

Voordelen van ‘Chekhov’s gun’

1. Beter plot

Chekhov’s gun geeft kennis van je plot. Als je niet eens zomaar een decoratief geweer aan de muur mag hangen, ben je constant alert op je plot. Dat heeft een aantal voordelen: 

• Je zal niet zo snel een subplot schrijven dat het overneemt van het hoofdplot.
• Omdat je op de kleinste details let, zal je het spoor van het plot nooit bijster raken.
• Gaten in het plot schrijven kan haast niet, omdat je zo minutieus te werk gaat.

---

Afbeelding

Meer schrijftips en adviezen?

In iedere editie van tijdschrift Schrijven Magazine delen we tips, trucs & adviezen van bekende auteurs en schrijfdocenten. Leerzaam!

Nog geen abonnee? Meld je aan!

Ja, ik neem een abonnement op Schrijven Magazine
Of geen cadeau

---

2. Diepere personages

Daarnaast diep je de personages uit met deze schrijftechniek. Dus je personage heeft een decoratief wapen aan de muur hangen. Waarom eigenlijk? Is het een statussymbool? Komt je personage soms uit een adellijke familie? Wat betekent dat voor het karakter, de carrière en het wereldbeeld van het personage? Is dat ene geweer een erfstuk waar een familieruzie aan vooraf ging? Als je je bij elk klein gegeven moet afvragen waarom een personage iets doet of vindt, dan leidt dat tot een enorm uitgebreide en bruikbare personagebiografie.

3. Makkelijk schrappen 

Als Tjechovs geweer één kogel heeft, dan wordt die afgevuurd om een infodump mee van kant te maken. Je kan Chekhov’s gun gebruiken om het schrijven van infodumps af te leren. Niet elk detail is een infodump, maar als je je tekst nakijkt met het oog op Chekhov’s gun, is het makkelijker nagaan wat relevant is en wat niet.

Nadelen van ‘Chekhov’s gun’

1. De schrijftechniek is streng

Ben voorzichtig als je gaat schrappen met het dodelijke geweer van Tjechov. Voor je het weet, help je je hele tekst om zeep. Chekhov’s gun kan een goede schrijftechniek zijn, maar je moet zijn nadelen ook kennen. Zoals het cliché wel eens zegt: niets of niemand is perfect. Is het dan wel realistisch daarnaar te streven?

2. Het is moeilijk 

Als je de uitdaging aandurft om elke zin relevant te maken, hou er dan rekening mee dat het schrijven een stuk moeizamer en trager gaat. Het kan zelfs minder leuk worden. Het vergt een lange adem als je nooit in een schrijversflow mag raken of eindeloos moet herlezen en verbeteren. Zo’n lange adem, dat je misschien wel weken over een enkele zin gaat doen. Dat kan ertoe leiden dat je je verhaal nooit afkrijgt. Wanneer je merkt dat je de lat van Chekhov’s gun zo’n beetje op het maanoppervlak hebt neergelegd, kun je beter een keer proeflezers inschakelen. Zo kan blijken dat het verhaal in zijn imperfecte vorm niet eens zo slecht is als je misschien denkt.

Hoe gebruik je ‘Chekhov’s gun’?

Volgens het principe van Chekhov’s gun moet elke zin dus ergens aan bijdragen. Dat doet show, don’t tell vaak veel goed. Denk aan het beschrijven van een ruimte. Je moet hiervoor details beschrijven die afzonderlijk misschien onbenullig lijken; de kamer heeft luie stoelen en vangt veel natuurlijk zonlicht op. Samen geeft dit echter wel aan dat de kamer een ontspannen sfeer heeft.

Als je vanwege Chekhov’s gun de details voor jezelf te veel gewicht gaat geven, verzandt je verhaal in bloemig taalgebruik. Dan kan je geweer juist weer infodump in de hand werken. Bovendien zal de manier waarop jij moeizaam begint te schrijven ook vermoeiend lezen voor de lezer. Af en toe wat zinnen schrijven die op zichzelf niet meteen superbelangrijk blijken, houdt de vaart in het verhaal.

Tip: Pas Chekhov’s gun met mate toe als de techniek nieuw voor je is. Zo val je niet in de eerdergenoemde valkuilen. Gebruik scènes, dialogen of voorwerpen die daadwerkelijk zeer belangrijk zijn voor het plotverloop of een plottwist in gang gaan zetten als eerste test met Chekhov’s gun.

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelance copywriter en schrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven.