literair

Ja, ik vroeg me al af op welke scholen jullie hebben gezeten? Wij werden geconfronteerd met Mensje van Keulen, Nescio, Hans Plomp, H.P. de Boer met zijn 'Dorpsgeheimen', Yvonne Keuls, Jan Wolkers. En voor de jeugd: Tonke Dragt, Guus Kuijer. Daar is niets vervelends bij. Geen trauma's, behalve dat H.P. de Boer zijn hoofdfiguren 'het' liet doen in gaten in boomstammen. En dat Mensje van Keulen schreeef over een politieagent die een meisje dat om hulp zocht, aanrandde. Dat was echt shockerend.

.

DJB, ik denk dat je daar precies de kern te pakken hebt! Chapeau.

.

Ik denk dat ik er ook nog helemaal niet aan toe was om 'literatuur' te lezen en dat ik er daarom niets mee had. In mijn herinnering kreeg je een lijst met boeken en schrijvers en je moest maar zien wat je ermee deed. Je zou een betere beoordeling krijgen als je Hermans of Simon Vestdijk (mijn school heette naar de laatste schrijver) op je lijst zette. De aanslag van Mullisch vond ik wel leuk en er zaten wel meer aardige boeken tussen. Ook Ivoren wachters van Vestdijk vond ik nog wel enigszins door te komen, ook omdat delen van het verhaal naar mijn woonplaats zouden verwijzen. Maar als hartstochtelijke lezers al afknappen op de verplichte literatuur in het onderwijs, hoe zit het dan met de leerlingen die nauwelijks lezen? Als ze tenminste de moeite nemen om het boek te lezen, want uittreksels zijn natuurlijk van alle tijden. Toch wel zorgelijk dat 'literatuur' voor sommige mensen een nare bijsmaak heeft, terwijl het juist ook leuk kan zijn (als je tenminste de goede boeken kiest ;-) ).

.

Profilering van de schrijver? Je bedoelt: hem eerst 'aantrekkelijk' maken door anekdotes te vertellen en de lezers in spe vervolgens daarmee zijn boeken intrekken?

.

Poëzie op de middelbare school, dat was echt een grap. Er was een schoolonderzoek poëzieverklaring, en een maand van tevoren gingen we beginnen met de stof hiervoor behandelen. Let wel: we hadden vijf jaar lang nog nooit een gedicht gelezen, en nu gingen we in een maand even kennis maken met poëzie en wat begrippen leren die we daarop los konden laten. Een perfecte strategie als je mensen graag wilt leren wat pars pro toto is. Een funeste strategie als je ze liefde voor poëzie wilt bijbrengen. Het is simpelweg ondenkbaar dat je binnen een maand de smaak te pakken kan krijgen. Dichtkunst moet je leren waarderen. Eerst door middel van simpele gedichten, dan langzaam naar meer ingewikkelde, diepere. Pas wanneer je die waardering hebt begin je in te zien waarom je over een gedicht zou kunnen willen nadenken, en dan pas wordt het interessant om eens iets te horen over stijlfiguren. Eerst de kennismaking, dan de liefde, dan de theorie. Een andere weg lijkt me bijzonder contra-productief. Maar voor de kennismaking is geen tijd en de liefde kan je moeilijk kwantificeren, dus grijpt het schoolsysteem direct naar de theorie. Eeuwig zonde. Zelfs het wiskunde-onderwijs doet dat nog beter, met alle "verhaaltjessommen" die je in de eerste jaren krijgt. Een analoog verhaal gaat natuurlijk op voor proza. Ik las op de middelbare school vooral engelse fantasy. Het is nu ik erop terugkijk vreemd dat mijn docente Engels, die dat wist, me voor mijn boekenlijst niet een paar literaire fantasy-werken kon adviseren. (Nu heb ik me met Engelse literatuur op mijn boekenlijst ook zonder dat nog best vermaakt; het was eerder de Nederlandse die ik kleurloos vond.)

Ach, waarom komt die fles goede wijn nu bij me naar boven?

Was het champagne, Pluisebol? Met bubbeltjes? :D

Nee, het was die fles wijn van de pastoor van de bloeiende wijngaard.

Ja, dat ben ik weer want ik wil terug naar de topic, 'wat is literatuur'? Van een bibliothekaresse kreeg ik een, voor mij, bevredigende definitie of omschrijving zo je wilt.:) "Literatuur is als de hoofdpersoon in het boek zich naar een hoger niveau ontwikkelt in het verhaal." Dat vind ik vrij concreet en ik vind ook dat de hoofdrolspeler zich moet ontwikkelen, of dat nou om een feministisch boek gaat of in een liefdesroman, om maar iets te noemen wat ver van elkaar af staat.

kijk dat is een uitspraak daar kunnen we wat mee :D Nou vind ik ook dat een hoofdpersoon zich altijd moet ontwikkelen in verhaal.... zou dat dan niet alles literair maken?

Net Tirza gelezen. De vader ontwikkelt zich van een blank braaf burgermannetje die zijn dochter naar celloles brengt tot een blank braaf burgermannetje die zijn dochter om zeep brengt. Duidelijk een hoger niveau. Literatuur dus!

Dat klopt, dát is literatuur! Als je hoofdpersonage een ontwikkeling doormaakt. Positief of negatief dat maakt niet uit. Jongens (en meisjes) we zijn eruit!

.

Maar dan zou Harry Potter in principe ook literatuur zijn?? Ik twijfel, want als ik naar mijn manuscript kijk, zou dat ook literaire pretenties kunnen hebben (*schrik*). Mijn hoofdpersoontje ontwikkelt zich ook en moet enkele moeilijke beslissingen maken, waardoor ze steeds zekerder van haar gevoelens wordt. Enigszins dubbelzinnig maakt ze daarbij ook nog de ontwikkeling mee van mens naar vampierjager en dan naar vampier. Maar gezien het genre, zou dat dan toch een uitzondering op de theorie kunnen zijn dat het literatuur is als de hoofdpersoon zich naar een 'hoger niveau' (het is maar hoe je het opvat immers ;-) ) ontwikkelt? ;-) Deze kanttekening, omdat ik dus echt schrik van de gedachte dat ik onbewust toch nog enigszins literatuur aan het schrijven ben. Niet persé door de transformaties van mijn hoofdpersoon, maar vooral door haar persoonlijke ontwikkelingen. Help?

.

Dus we zijn er toch nog niet uit. Hm. Jammer. Literatuur. Dan klinkt het alsof men heel veel van je verwacht. Bedoel je het zo, Ajstinad?

Literatuur. Tja, ik vind de omschrijving die ik kreeg nog steeds passend. Nou bedoel ik wél, excuser le mot (dit is Franse taal voor de onwetenden), onderwerpen en hoofdpersonen in normale situaties, dus niet in horror, porno of iets soortgelijks. Ik haal hier waarschijnlijk hel en verdoemenis over mij heen, maar dat soort boeken boezemen mij angst, tenminste negatieve gevoelens in. Ik houd mij in dit soort onderwerpen liever aan de veilige kant. Ik probeer ook nog iets positiefs en educatiefs over te brengen. Dat is voor mij belangrijk, maar ieder stelt zijn eigen prioriteiten in deze. Vrijheid kent zijn eigen tijd.

Ik denk dat 'men' met een persoonsontwikkeling bedoelt dat de hoofdpersoon (laten we hem Jan noemen) niet van het ene avontuur in het andere rolt maar dat het ene na het andere avontuur een rol van betekenis heeft in Jan's leven waardoor hij - als hij in een volgend avontuur komt - de lessen van het vorige meeneemt bij zijn overwegingen. Aan het eind van het boek heeft Jan zo een aantal avonturen en moeilijkheden overwonnen waardoor hij een periode in zijn leven kan afsluiten omdat de aard van de avonturen voortaan anders zal zijn. Want het geleerde is in hem geïntegreerd en geen avontuur meer. Op naar de volgende fase. Donald Duck en Kwik, Kwek en Kwak gaan al weet-ik-hoeveel-jaren nog op hetzelfde soort avonturenpad. Daarom vertegenwoordigen hun verhalen geen literatuur.

Aan het eind van het boek heeft Jan zo een aantal avonturen en moeilijkheden overwonnen waardoor hij een periode in zijn leven kan afsluiten omdat de aard van de avonturen voortaan anders zal zijn. Want het geleerde is in hem geïntegreerd en geen avontuur meer. En die ontwikkeling dan ook nog literair ge/beschreven, wat dat dan ook mag zijn.

Boeiend, zou ik zeggen, Ing. Een goed boek trekt je van woord naar woord, van zin naar zin, van bladzij naar bladzij en voor je het weet, heb je ineens het boek uit. Als je dat combineert met de karakterontwikkeling van 'Jan', ben je volgens mij al een eind op weg naar het predikaat 'literatuur'. Maar het hoeven geen avonturen te zijn die Jan beleeft. Jan kan ook gewoon zijn leven leven en de lezer daar een kijkje in geven. Misschien maakt hij HELEMAAL geen ontwikkeling door. Dat kan op zich ook weer literair zijn. Als je dat goed weet te beschrijven.

Volgens de definitie dat iets literatuur is wanneer de hoofdpersoon een ontwikkeling doormaakt zijn de Ilias en de Odyssee geen literatuur...

Als dat wat Marriejeanne zegt klopt, is Arthur ook literatuur :D Raar idee. Ik heb toch een beetje het "niet om door te komen langdradige offtopic overpeinzingen van de schrijver extreme personages die amper geloofwaardig zijn" idee. Ik krijg wel eens het idee dat literatuur wanhopig origineel wil zijn, of eigenlijk gewoon wanhopig wil zijn. Maar ik moet zeggen dat ik niet heel veel algemeen geaccepteerde literatuur heb gelezen dus ik zal er wel naast zitten ;)

Ja maar VictorGijsbers, je hebt natuurlijk ook nog die categorisering die bepaalde vertelvormen in het verleden al als literatuur bestempeld heeft zoals sprookjes, sagen, legendes, fabels, de Bijbel, de Edda, en de werken uit de oudheid die we nu nog steeds lezen. (En andere werken.) Wie weet, wonderer, schrijf jij literatuur. Maar één voorwaarde moet er volgens mij wel aan verbonden zijn: dat het geschrevene onder het publiek gebracht wordt, dus gelezen kan worden. Maar dat geldt natuurlijk voor zowel literatuur als lectuur.

Is er misschien iemand op dit forum die 'letteren' heeft gestudeerd? Kan die het dan uitleggen? Of is het zelfs in die studie dubbel?

Vanochtend ging deze verklaring door me heen: zowel literatuur als lectuur heeft te maken met 'het geschrevene'. In vroeger eeuwen kon bijna niemand schrijven. Toen was alles wat geschreven en gedrukt werd: literatuur. Maar met de democratisering van de alfabetisering heeft bjna iedereen in de westerse wereld zich het schrijven eigen gemaakt. Nu wordt er zó veel geschreven dat het niet meer bij te houden is. Het is welbeschouwd een luxe om de overvloed aan teksten onder te verdelen in 'literatuur' en 'lectuur'. Deskundigen hebben zich erover gebogen en zijn teksten gaan kwalificeren. In feite hebben we een verschil gemaakt in iets dat in zichzelf geen verschil kent. We zijn gaan verfijnen. We hebben een smaak ontwikkeld. Nu zeggen we: 'Dít is literatuur'. En: 'Dát is lectuur.' Want: 'Dít is pulp.' En: 'Dát is verheven.' Maar alles wat het is: het is geschreven. Meer is het niet. Ik vraag me af of een letterkundige aan deze redenering nog iets toe te voegen kan hebben? :)

.