Van uitgangspunt naar plot

Voor mijn marathonverhaal had ik in het begin alleen het gegeven dat er ooit echt een kind bestond met twee hoofden bovenop elkaar. Het verhaal kreeg wat vlees enzo door personages toe te voegen, het perspectief bepalen en de omgeving waarin het speelde half uit te werken... niet te lang over nadenken, de eerste ingevingen zijn vaak goed heb ik ooit gelezen. Zou zoiets voor jou kunnen helpen?

dag wonderer, ik weet niet of dit helpt, maar ik probeer het. De afgelopen dagen was ik op een klein, praktisch onbewoond (behalve een handjevol toeristen) heuvelig eiland in de grote oceaan. Ik besloot er te gaan fietsen en huurde een fiets. Ik had het leuke idee om het hele eiland rond te fietsen. Schitterend leek me dat en ik zag dat "schitterend zijn" al helemaal voor me. Niet concreet, want ik had geen idee wat precies te verwachten. Ik stapte op mijn fiets en begon. Ik reed lekker weg en genoot van het avontuur. Toen kwam de eerste heuvel en ik moest schakelen met mijn fiets. Nou weet ik niets van schakelen, dus dat ging niet. Soms even wel, maar dan ineens klikte het niet goed en trapte ik me een lens en soms ratelde de fiets alleen maar zonder vooruit te komen. Gedwongen om af te stappen en lopend verder tot ik op de top van de heuvel kwam. Hijgend, want ik ben ook niet zo'n wandelaar. Het uitzicht was magnifiek en veelbelovend voor de rest van de tocht en vrolijk, geïnspireerd stapte ik weer op mijn fiets. Tot ik weer zo'n heuvel tegen kwam en hetzelfde proces zich herhaalde en weer en weer.....Na uren en vele momenten van "ik geef op, ik doe het niet meer, ik kan niet fietsen, tenminste niet heuvels op", had ik het hele eiland rondgefietst en kwam ik pijnlijk vermoeid terug in mijn huisje, zat ik op de verandah die over de turquoise gekleurde, magische oceaan keek en gleed er een zucht van verlichting uit mijn lichaam. Onder het genot van een glas champagne kon ik toen het prachtige uitzicht bewonderen....Ik wist dat de reis het waard was geweest...

Ik mis geloof ik de analogie een beetje. "niet opgeven want je wordt beloond op het einde"? Aart, zo doe ik het (noodgedwongen) wel, maar het bevredigt niet. Het wordt te snel een losse scene in plaats van een verhaal met een kop, middenstuk en bevredigend einde.

och ik had ook kunnen eindigen op één of andere schroothoop; wat ik bedoelde is dat het gaat om het proces dat aangegaan moet worden om een heel verhaal te krijgen, misschien dat op die wijze de plot kan ontstaan...sorry was niet belerend bedoeld, meer waarschijnlijk een nadruk op de dare in truth of dare...en dat gaat nooit zonder obstacles gepaard. Zoiets. En in ieder geval niet opgeven als je er in gelooft! (tenzij je van het tegendeel overtuigd bent geraakt0

Voordat ik met een verhaal begin (kort of lang verhaal) laat ik het idée eerst een week / dag bezinken in mijn hoofd en maak ik een schema wat er moet gebeuren in het verhaal.

Sabarinde, bedankt voor je reactie, maar het helpt met niet echt met de vraag "hoe kom ik van uitgangspunt naar bruikbaar plot". ;)

Door te weten wat er in je verhaal gebeurt. Als je dat niet weet, kom je er niet. Als je het wel weet, wel. Als je niet weet wat je wilt schrijven, behalve een leuk begin, kom je niet bij het eind. Dus het verhaal 'maken'. Fantaseren. Invallen opschrijven. Intuïtie aanspreken. En vraag dan vervolgens niet hoe je DAT dan weer doet. Dan moet je eerst gaan mediteren. Stil worden. Geest vrij maken.

wat vaak helpt is het volgende , maar dat moet ik even tekenen eigenlijk en dat kan hier niet. Ik probeer het te beschrijven. Je tekent midden op een papier je idee: een cirkel met daarin de woorden: truth or dare en oudjaar. Je geeft de cirkel vijf (of vier of zeven of wat dan ook) spaken/strepen naar buiten. Aan het eind komen weer rondjes. In die rondjes zet je spontane invvallen die ermee te maken hebben. Bijvoorbeeld: glas wijn over tante betje, opa is laaiend, katho loopt in haar nakie, de hond loopt weg, weet ik veel. Elke nieuwe cirkel krijgt weer een stuk of wat spaken naar buiten met invallen. Bij de hond loopt weg kom je misschien op: komt zwanger terug/ veroorzaakt een ongeliuk/ baasje van de hond pleegt zelfmoord uit verdriet enz. De meest interessante invallen krijgen weer een stuk of wat spaken met natuurlijk die nieuwe invallen. En waarschijnlijk kom je dan ergens uit bij een start van een oudjaar en een slot van de moord op een president door de verdrietige ex van de zelfmoordgepleegde baas van de hond en dan is je verhaallijn af. Zoiets? even opschrijven en klaar.

Zjors, dit ìs al een verhaal!

Misschien moet je het omdraaien. Eerst een plot verzinnen en dan pas het verhaal er naar toe. Wat zou kunnen is dat het oud en nieuw feestje met "truth or dare" het eind plot is waarin alles duidelijk wordt.

Kijken of de logische verbanden onderling kloppen?

Bij mijzelf merk ik dat als ik een ingeving heb en er later bepaalde zaken er met de haren moet bijslepen alles geforceerd begint te klinken. Ik maal er heel lang over in mijn hoofd, voordat ik een letter op papier zet. Meestal ik heb de eerste scène (of hoofdstuk) al af in mijn hoofd voordat ik eraan begin. Ik werk veel met het invullen van de vraag waarom. Waarom truth or dare op een eindejaarsfeest? Waarom met die mensen? Wat voor soort mensen zijn er op dat feest? Welke conflicten spelen er? Ik schrijf ook kladboeken vol met schema's. Niet van die ronde dingen zoals Zjors, maar ik werk wel met pijlen en tijdlijnen. Als het niets werd, dan gooide ik het weg, maar dat doe ik nu niet meer. Ik bewaar het allemaal. Soms kom ik tot nieuwe inzichten of gebruik ik een invalletje voor totaal iets anders.

Dat van Zjors heb je iets aan. Praktisch! Ook leuk om in een workshop te doen. En dan telkens het papiertje doorgeven aan de volgende. Dat moet wel heel leuke verhalen opleveren.

Wat soms kan helpen als je een goed idee hebt, maar niet meer dan dát, is het schrijven van een flaptekst voor het denkbeeldige boek dat je er ooit van hoopt te maken. Een flaptekst bestaat uit zo'n twintig regels, dat moet lukken. Pak er desnoods een paar boeken uit je eigen kast bij en laat je inspireren door de ronkende zinnen. Niet wanhopen als er geen definitieve tekst uitrolt, het gaat om het plezier dat je erin hebt. Dat wordt dus zoiets als: "Wanneer het leven van Piet Wonderer eindelijk in rustig vaarwater zit, begint hij te beseffen dat zijn relatie met Jommeke hem ongelukkig maakt. Vooral zijn vergeefse poging te voldoen aan de verwachtingen van zijn ouders, die hun zoon liever vandaag dan morgen zien trouwen, breekt hem langzaam maar zeker op. Een feestje bij vrienden zorgt voor een omslag. Tijdens een onschuldig spelletje 'Truth or Dare...' komt het tot een dramatische confrontatie met Jommeke. Diezelfde nacht verdwijnt zij spoorloos. Als Piet kort daarna wordt beschuldigd van moord, laten zelfs zijn ouders hem vallen. Wat is er die nacht precies met Jommeke gebeurd? Weet Piet meer dan hij toegeeft, of is er sprake van een kafkaësk misverstand? 'Truth or Dare' speelt zich af tegen de achtergrond van de Amsterdamse studentenwereld. Een zinderende en meeslepende roman over de diepgewortelde angst van een twintiger om volwassen te worden." (Voor deze flaptekst heb ik een paar boeken van mijn bureau gepakt, een beetje geknipt en geplakt, een klein verhaaltje verzonnen en: klaar.) Het goede van deze manier van werken is dat je jezelf dwingt helder en scherp te blijven. Als dit eenmaal is gelukt, of min of meer is gelukt, begin je aan de synopsis waarmee je een denkbeeldige uitgever wilt overtuigen van je briljante idee. Het wordt al iets ingewikkelder, want nu moet je één A-4tje voltikken. Op basis van de 'flaptekst' kun je al een heel eind komen, en het belangrijkste is dat je het steeds als een spelletje blijft zien: gewoon kijken waar je uitkomt. Na een aantal pogingen zul je vanzelf merken dat er een lijn in begint te komen, een rode draad. Of niet, en in dat geval is het ook een nuttige oefening, want dan kun je het idee beter laten varen. Als het niet lukt er één A4-tje over vol te schrijven, gaat dat boek er ook niet komen, dat is een ding dat zeker is. Het is voor mij een goede manier om een beetje grip te krijgen op mijn ideeën, en om een eerste aanzetje op papier te krijgen. Later zal alles ongetwijfeld nog veranderen, maar het gaat er bij dit soort 'losse ideeën' om dat je voor jezelf helder krijgt wáár het je precies om gaat. Waarom je dit verhaal wilt schrijven. Welke personages je nodig hebt. Hoe het ongeveer zal eindigen. Welk genre het wordt.

Ook een leuke manier!

Wonderer, mijn uitgangspunt is dat het verhaal voortkomt uit de hoofdpersonen. (Ik geloof dat ik dat ergens gelezen heb, zoiets slims zal ik niet zelf verzonnen hebben). Als je je in het karakter van de hoofdpersoon verdiept en verplaatst, volgt het een het ander op. Vragen als: 'Wat hebben de hoofdpersonen met elkaar te maken? Wat doen ze? Waarom doen ze dat? brengen mij vaak een stuk verder. Maar,ik moet eerlijk bekennen dat ik minstens zoveel leuke beginnen heb liggen als afgeronde verhalen. Op de allerbeste beginnen ga ik de methode van Zjors loslaten. Voor gedichten deed al ik iets soortgelijks, maar voor verhalen nog niet. Groet, Marria

Flaptekst is een leuk idee, maar werkt volgens mij niet echt voor korte verhalen (en daar heb ik het toch wel een beetje over nu). Marria, dat klopt inderdaad en op zich ga ik daar ook wel vanuit (hoe reageert hoofdpersoon op dit gegeven). En dan het hoe en waarom. Maar toch blijft het ergens hangen. Het veranderen van de hoofdpersonen die er iets van leren, de "boodschap" van het verhaal. Dat lukt niet altijd.

Kleine veranderingen zijn óók veranderingen. Om in een kort verhaal een karakter tot een compleet nieuw inzicht te brengen is wel erg moeilijk. Een béétje nieuw en dan zo geloofwaardig mogelijk is voor mij ook voldoende. (Ik heb het hier niet over ingewikkelde detective/thriller plotten.) Marria

Weet ik, en dat verwacht ik ook niet... Ik heb overigens dat idee wel uitgewerkt, ik kan het wel op ZZ zetten zodat misschien duidelijker is wat er aan schort enzo.

Bon, ik word vermoord. :D Uit mijn eigen recente ervaring, Wonderer, voor een kort verhaal: KISS! (Keep It Simple, Stupid!) * en die stupid verwees natuurlijk naar mijzelf, niet naar Wonderer, dames en heren. Pfff -- achteraf erbij gezet. *voorhoofd tegen toetsenbord*

heeft iemand ervaring met software bij het schrijven van romans? Er bestaan Amerikaanse programma's die je helpen met het opzetten en uitwerken van een idee.

Wat Zjors noemt wordt geloof ik mindmapping genoemd. Er zijn ook programma'tjes voor geschreven, een soort brainstormhulpjes. Ik vind het uitganspunt van een truth or dare spel erg leuk, want het kan alle kanten uit. Grote geheimen kunnen bovenkomen, je kan door semi-onschuldige vragen medespelers 'tactisch' uithoren, maar een speler kan ook besluiten te liegen (wat wellicht opvalt en dan...oef, ik zie het bloed al tegen de muren omhoog spatten ;-) ). Het dare-gedeelte is misschien ook niet zonder risico's, het is eigenlijk maar net hoe de sfeer is. Oudjaarsavond, flink wat drank op, Wim en Jan die een hekel aan elkaar hebben (ach ja, misschien spelen ze het wel op het jaarlijkse feestje van de maffia) en elkaar opjutten tot steeds gevaarlijkere dingen... Een goed begin voor een verhaal of juist een vreselijk einde ;-). Toevallig laat ik in mijn verhaal een vampierjaagster ook truth or dare spelen (was niet het uitgangspunt, maar het kwam zo uit). Ze is gevangen gezet op een vampierkasteel met 2 jongens die haar hebben verraden. Ze weten dat ze zullen worden gedood en omdat ze niets meer te verliezen hebben, spelen ze truth or dare.

Probeer een (centraal) conflict te verzinnen (daar heb je natuurlijk personages voor nodig). Als het conflict er is, ontrolt het verhaal vaak zichzelf. En gebeurt het niet. Who cares? Er komt wel weer een nieuw idee. schrijf het idee van nu op een briefje en stop het in een doos. Misschien zie je ineens het verhaal als je later een keer de doos doorsnuffelt.

Zoals ik tot nu toe vooral werk is het vooral op schrijven van het idee. En vervolgens er mee gaan 'ouwehoeren'. Niet te analytisch (niet te vermijden, maar een beetje onderdrukken helpt al). Met ouwehoeren bedoel ik gewono schrijven, zonder je een moment te gunnen om na te denken. Er komt heel veel onzin, vooral de eerste zinnen. Vervolgens heb je al iets meer waar je bewust en vooral onbewust over breinstormt. Onder de douche komt er ineens weer een zinnetje, ideetje, dialoogje of wat dan ook. Niet vergeten en gelijk opschrijven (wel je handen afdrogen, het schrijft anders wat lastig. Schrijven is zo voor mij een manier van stenen verzamelen. De meesten zul je weer weggooien, enkele zul je slijpen en heel af en toe (de mooisten) zijn er vanaf het begin al.

Wat een stapel goeie ideeën kom ik hier tegen! Ik vind het ook een lastig probleem: ik weet de rode draad van de roman die ik aan het schrijven ben wel, maar een rode draad alleen is niet genoeg. Een verhaal moet ook body krijgen. Ik ga eens wat proberen hier en daar. Ik kan dus niet echt tips geven voor korte verhalen, maar wat ik wel doe, is dat ik steeds voor een paar hoofdstukken vooruit probeer te plannen, héél globaal in een paar zinnen, wat ik denk/wil/voorzie dat er gaat gebeuren. Maar ik denk dat je dat al doet, en dat dat ook is wat je bedoelt: hoe kleed je het dan weer aan.

Ja, precies, het aankleden. Of bijvoorbeeld "het zou echt leuk zijn om een verhaal te schrijven over een man die steeds BIJNA moet niezen." Ja, leuk gegeven misschien, maar hoe maak je daar een verhaal van?

Quote: 'Ja, leuk gegeven misschien, maar hoe maak je daar een verhaal van?' Bij mij gaat dat vanzelf. Tijdens het schrijven. Dan begin ik met een paar personages en tijdens het schrijven komen de anderen vanzelf, komen hun karakter en misschien een speciaal uiterlijk of iets anders naar boven drijven. Mijn marathonverhaal heb ik ook zo geschreven. En degenen die meelazen en ook reactie's gaven vonden het mooi. Dus het kan wel werken :)

Goede verhalen hebben geen plot nodig.

oké, domme vraag misschien, maar wie kan mij dan precies uitleggen wat onder plot wordt verstaan? Wat als mijn verhaal in ontwikkeling is en ergens eindigt waar ik het van te voren niet had kunnen bedenken?

Frits, WTF? :D Kun je dat eens onderbouwen, want ik vind plot (naast personages) toch wel het belangrijkste. Er moet iets gebeuren. Aan het einde moet er iets veranderd zijn door de gebeurtenissen.