Show and tell

Wanneer show dus: wanneer je wilt dat de lezer zich identificeert met het personage, de gebeurtenis, de situatie. Je wilt iemand (de lezer) iets laten zien: zó was het, zó voelde het, zó beleefde hij/zij/ik het.

Bekijk deze twee verhaaltjes: Er was eens een gevaarlijke man die achter Hansje aanzat. en Er was eens een man die kinderen met rood haard vermoordde. Hansje, 10 jaar oud en met rood haar, liep nietsvermoedend over straat.

Je kunt iets in hoofdstuk 1 laten zien zodat het in hoofdstuk 12 duidelijk is waarom de hoofdpersonen in gevaar zijn.

Bekijk deze twee verhaaltjes: Er was eens een gevaarlijke man die achter Hansje aanzat. en Er was eens een man die kinderen met rood haard vermoordde. Hansje, 10 jaar oud en met rood haar, liep nietsvermoedend over straat.

Ja? Wat wil je ermee zeggen? Afgezien van de woordkeus (die natuurlijk juist bij show er erg toe doet) zie ik alle kinderen met blond, zwart en bruin haar inzakken: 'Gaat niet over mij.'

Waarom nou altijd kinderen met rood haar ... zucht. Eerst die brandstapels, nu dit weer ... :ontopic: Hij was gemeen=tell Hij schopte de jonge hond= tell De jonge hond kaide toen Gerrits schoen hem in de flank raakte. Gerrit grijnsde. = show

Ja, nou, nee, dan geef ik het ook niet op. :D Als ik zeg 'Hij geeft de hond een schop,' vertel ik nog niets over de motivatie daarachter. Hoe moet mijn lezer nu weten waarom die hond een schop krijgt? Liep ie in de weg? Was ie van plan af te stormen op een eend-met-bom? Is de jongen bang voor honden en voelde hij zich bedreigt? Is ie gemeen van karakter en wil hij de hond pesten? Heeft deze jongen nooit geleerd dat je niet mag schoppen naar honden, of kan hij dat misschien niet onthouden? Terwijl ik door te beschrijven dat de hond kait (wat een woord) aangeef dat het goed raak was, en door 'Gerrit grijnsde' te zeggen aangeef dat het met opzet was en dat Gerrit het nog leuk vond ook. Ik vind Gerrit een rotjoch.

(...) dat is afhankelijk van de gebruikte zinnen.

Als ik lees "Hij was gevaarlijk" dan denk ik "waarom dan". En dan is er sprake van te veel tell.

Er was eens een gevaarlijke man die achter Hansje aanzat.

Er was eens een man die kinderen met rood haard vermoordde. Hansje, 10 jaar oud en met rood haar, liep nietsvermoedend over straat.

Er was eens een man met rood haar. Hij vrat alle kinderen op die hij tegenkwam. Vooral hun kuitjes vond hij lekker. Soms strooide hij er wat paprikapoeder over voor wat extra smaak, maar een andere keer bakte hij ze gewoon in olijfolie, met niks erop. Op een dag, toen hij over straat liep, eigenlijk niet eens op zoek naar kindervlees, want hij had meer dorst dan honger en hij wilde een gratis kopje koffie drinken bij Ikea, liep Hansje in dezelfde straat. Hansje was ontsnapt aan zijn moeder, die ook een gratis kopje koffie wilde drinken bij Ikea, want zij had juist een Family Pas aangeschaft. En terwijl ze al lopend op haar telefoonschermpje tuurde of ze al een sms'je had van haar nieuwe vriend met wie ze koffie wilde drinken bij Ikea, was Hansje er vandoor gegaan.

Een kind hoeft toch niet Harry Potter te heten met een bliksem-litteken op zijn voorhoofd om mee te leven met Harry Potter?

Als ik lees "Hij was gevaarlijk" dan denk ik "waarom dan". En dan is er sprake van te veel tell.

Er was eens een gevaarlijke man die achter Hansje aanzat.

Ja, ik snap wat je bedoelt.

Toch, als ik zoiets lees: 'Er was eens een gevaarlijke man die achter alle Frederikken aanzat', begrijp ik wel waarom - want er moet toch ooit eens iemand achter de Frederikken aanzitten.

Überhaupt is een tekst als Er was eens tell.

Een kind hoeft toch niet Harry Potter te heten met een bliksem-litteken op zijn voorhoofd om mee te leven met Harry Potter?

Dan heb je niet begrepen hoe ik mijn opmerking bedoel.

Maar ik ga nu eerst eens kijken naar de tekststructuur van de Harry Potter verhalen; ik ben er niet dol op, maar ik ga er objectief naar kijken en ik heb het vermoeden dat er ontzaglijk veel tell in zit.

Als je echt begrijpt wat ik bedoel, namelijk dat je de lezer moet laten zien wie de personages zijn en wat ze meemaken, in plaats van dat te vertellen, wat is dan nog de discussie?

Toch, als ik zoiets lees: 'Er was eens een gevaarlijke man die achter alle Frederikken aanzat', begrijp ik wel waarom - want er moet toch ooit eens iemand achter de Frederikken aanzitten.

Eh?

Als je echt begrijpt wat ik bedoel, namelijk dat je de lezer moet laten zien wie de personages zijn en wat ze meemaken, in plaats van dat te vertellen, wat is dan nog de discussie?

Ik heb met jou geen discussie, toch. Ik denk dat wij het over hetzelfde hebben en er wat over uitdiepen.

Hoi, allemaal, ik ben nieuw hier, en heb deze discussie de laatste dagen van A tot Z doorgelezen :) Ik denk(!) dat ik het algemeen geaccepteerde principe van "show - don't tell" wel begrijp na het lezen van diverse reacties. Ik ben eigenlijk heel benieuwd hoe anderen bepaalde emoties en karaktertrekken 'verwoorden' op een show manier. Bijvoorbeeld: iemand is ergens een beetje geïrriteerd over. Je kunt schrijven: "Hij fronste zijn wenkbrauwen." Ik schrijf momenteel niet zoveel (ben eigenlijk een technisch schrijver), maar het valt me op dat áls ik een poging waag tot het schrijven van een verhaal, ik vaak verval in dezelfde soort beschrijving van een bepaald soort emotie. En om nu telkens 'wenkbrauwen fronsen' te schrijven als iemand geïrriteerd is, is ook niet echt leuk. Je kunt ook zeggen: "Hij zei met lichte wrevel..." (Maar '"wrevel" is dan niet echt "show", maar een beschrijving van zijn gemoedstoestand, denk ik?). Vinden jullie het makkelijk om diverse alternatieven te vinden voor emoties die regelmatig terugkomen in een verhaal (omdat het hoort bij het karakter van het personage)? Hebben jullie tips om daarin creatiever te worden? P.S. Sorry, ik zag later pas dat dit topic al oud is en pas de laatste dagen weer bovenaan staat door nieuwe reacties.

Het optrekken van een wenkbrauw lijkt mij een gezichtsuitdrukking. Maar ik ben het met je eens dat je goed met (betekenisvolle) details kunt werken. Details zijn essentieel. Eigenlijk is het heel moeilijk om even kort uit te leggen hoe je het moet doen. Veel uitproberen, niet lui zijn in je schrijven en veel lezen...

"Show, don't tell!" krijgt zo'n beetje elke schrijver wel eens naar zijn hoofd geslingerd, vooral de mensen die nog niet zo veel ervaring hebben. Deze woorden hebben heel wat fronsen veroorzaakt. Wat is dat dan, show, don't tell? In deze post geef ik mijn visie (die niet per se waar of heilig is). Eerst het verschil maar eens benoemen. Show is tonen, tell is vertellen. Het verschil zit hem dus in de manier waarop je de lezer de broodnodige informatie voorschotelt. Stel, je hebt een nieuwe fiets en wil je beste maatje dat laten weten. Dan kun je twee dingen doen: je zegt blij "ik heb een nieuwe fiets!" of je laat je nieuwe fiets aan je maatje zien. In het eerste geval weet je maatje alleen dat je een nieuwe fiets hebt, in het tweede geval ook hoe die eruit ziet. Laten zien (show) geeft meer informatie. Helaas kost het ook meer moeite en tijd (aka tekst) om dat voor elkaar te krijgen. Hoe vertaalt die nieuwe fiets zich in een stukje uit je verhaal? Voorbeeldstukje met veel tell:

Jan liet zijn hond uit. Het was mooi weer en hij floot een liedje. Zijn hond, Max, stopte bij een boompje en plaste. Jan wachtte geduldig. Er liep een mooi meisje voorbij en hij keek haar na.

Dit is natuurlijk erg overdreven, maar dat maakt straks wat duidelijker wat het verschil is. In de tekst hierboven zit weinig informatie. Je weet wat er aan de hand is, maar het is erg moeilijk om als lezer in te schatten wat de schrijver in zijn hoofd had toen hij dit schreef. Er zitten weinig details in, de karakters zijn plat en weinig uitdagend. Zelfde stukje, nu met show:

Jan slenterde met zijn hond Max over straat. De zon scheen fel en perste het zweet uit zijn porien. Het kon hem niet deren, hij floot lekker de laatste zomerhit. Max trok de lijn strak toen hij stopte bij een uitgedroogd boompje. Hij tilde zijn poot op en leegde met een tevreden zucht zijn blaas. Jan leunde op zijn gemak tegen een geparkeerde auto en keek om zich heen. Aan de overkant van de straat klikklakte een meisje met lange blonde haren voorbij. Jans blik werd eerst naar haar voorgevel getrokken en daarna bleef hij aan haar goedgevulde achterwerk hangen tot ze de hoek om sloeg.

Het eerste wat opvalt is natuurlijk dat het tweede stuk veel langer is. Voor details heb je nu eenmaal meer woorden nodig, hoewel je met goed doseren en de juiste woorden kiezen toch een eind komt. Verder is de scene duidelijker en komt de bedoeling van de schrijver beter over. De sfeer komt beter naar voren. Is dat dan hoe je verhalen moet schrijven? Nee. Nee? Nee. Als je overal show gaat gebruiken, wordt je verhaal kilometers lang en er traag om te lezen. De lezer onthoudt die details echt niet allemaal en soms zijn ze niet eens nodig. Iedereen weet wel hoe een hond pist, het doet er niet echt toe wat voor liedje hij fluit. Het is dus de bedoeling dat je een goed evenwicht vindt tussen tonen en vertellen.

Jan slenterde met zijn hond Max over straat. De zon scheen fel en perste het zweet uit zijn porien, maar hij floot gewoon een liedje. Max stopte en piste tegen een boompje. Op zijn gemak leunde Jan tegen een geparkeerde auto. Het blonde meisje dat langsliep, liet zijn buik kriebelen en hij keek naar haar kont tot ze de hoek om was.

Ik hoop dat iedereen het met me eens is dat bovenstaande tekst beter wegleest dan een van de andere twee. Een gezonde mix van show en tell. Hopelijk hebben jullie wat aan dit stukje en/of kunnen jullie het aanvullen en uitbreiden met jullie eigen kennis en ervaring :)

@Yrret, het boek van Laurie Alberts 'Showing and Telling' gaat helemaal in op dit onderwerp. Het boek is opgesplitst in drie delen: 1) Showing 2) Telling 3) Het combineren van de twee Vooral deel 3 is erg handig. Uiteindelijk moet je zelf die gezonde mix zien te vinden, maar het is prettig om handvatten te hebben met voorbeelden zodat je een beeld krijgt van die balans tussen show and tell. Ik vind wel dat dit boek dat helder brengt.

verwijderd.

Stephen King zegt, vooral geen adverbs gebruiken dus woorden als angrily etc.