Lid sinds

15 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator

woordkeus en inhoud

11 januari 2010 - 11:38
In een ander topic komen twee begrippen aan de orde, waarover een kleine discussie aan het ontstaan is: simpel en eenvoudig. Binnen het stellen c.q. creatief schrijven komt het er mijns inziens op aan dat een term, begrip, uitdrukking of woord de inhoud ervan zo naadloos mogelijk dekt. Natuurlijk is woordkeus iets persoonlijks. Maar toch. Als een kenmerk van literatuur is: taal die zelf (mee)werkt om in een tekst beeldend weer te geven wat de auteur wil overbrengen, dan hangt veel van de juiste woordkeus af. Simpel versus eenvoud. Enkel als voorbeeld. Omdat het zich aandient. Simpel is iets fysieks, niet erg cognitief, en het heeft niet echt een doel, en daarom ook weinig concrete gevolgen. Zo kun je lekker simpel in je tuin liggen te niksen. Of simpelweg verliefd zijn. Eenvoudig wil zeggen: niet gecompliceerd, maar wel doelgericht, in de zin van dat je met enkele handelingen een zeker resultaat kunt bereiken. Laten we zeggen dat je in diezelfde tuin bent, maar nu niet simpel ligt te niksen, maar een enkele eenvoudige handeling uitvoert, bijvoorbeeld een rechte groef trekken met de achterkant van je bezemsteel. Maar omdat deze handeling een doel heeft, kan het niet uitblijven dat er een andere eenvoudige handeling op volgt: zaadjes in de groef leggen. Volgende handeling: de groef dichtdrukken. Et cetera. Het hele principe van ploegen, zaaien en oogsten kent eenvoudige handelingen, maar is niet simpel, want het heeft indrukwekkende gevolgen. Simpel kent eigenlijk geen handelingen, 'is' er enkel, gewoon voor niets. Daarom niet zinloos, maar toch heel iets anders dan eenvoudig. Zo nadenken over woorden en inhoud vind ik vormend - en ook basaal - voor het creatief schrijven. Misschien anderen ook?

Lid sinds

17 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 0:08

Simpel heeft een negatieve lading en eenvoudig niet, dat klinkt of je ervoor geknokt hebt!

Lid sinds

16 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 0:15

[quote=Thérèse][quote=Favake]Het zoeken naar het juiste woord lijkt mij de essentie van schrijven. [/quote]

[quote=jeanne thamar]Favake: jij somt dit hele topic op in een prachtige zin. Helemaal eens.[/quote]
Als we het dan hebben over het [i]zoeken[/i] naar het juiste woord als de essentie van het schrijven, zou ik dat vervangen door [i]vinden[/i], want met zoeken heb je nog niets.[/quote]
Precies. Voor mij zijn woorden geen doel op zich, ze dienen het verhaal en zijn alleen in die zin waardevol.

Lid sinds

18 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 0:24

Maar zit de winst niet net in het zoeken?
Eenmaal gevonden, gaat men verder.
Maar zolang er nog gezocht wordt, gebeuren er - soms - wonderen.

(Met de andere woorden om het gezochte woord heen, in je hoofd als het nog onbekende woord tot inspiratie aanzet, etc.)

Lid sinds

15 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
12 januari 2010 - 0:28

Inderdaad, zoals jij het beschrijft, kan het zoeken ook inspirerend zijn, maar zonder dat je de juiste woorden vindt, krijg je toch ook je ultieme tekst niet?

Lid sinds

17 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 1:19

[quote=Favake]Het zoeken naar het juiste woord lijkt mij de essentie van schrijven.[/quote]

ook het vinden van de juiste plek voor een eventueel leesteken.

Bij het vinden van het juiste woord merk ik dat de dagelijkse omgang in een andere taal ook een verrijking voor het schrijverschap kan zijn: bv 'eenvoudig' is uncomplicated, plain etc en 'simpel' is unpretentious, ordinairy etc.
Dit helpt mij soms ook bij het kiezen van het juiste woord.

Lid sinds

18 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 8:39

Interessant topic. En ook leerzaam. Joehoe!

Simpel klinkt negatief als het betrekking heeft op mensen, maar wanneer je het gebruikt om een aktie te omschrijven, wordt dat minder. 'Als hij een band plakt, lijkt het zo simpel.'
Of komt dat doordat het dan in een vergelijking gebruikt wordt?

Lid sinds

16 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 9:54

[quote=Ceridwen]Maar zit de winst niet net in het zoeken?
Eenmaal gevonden, gaat men verder.
Maar zolang er nog gezocht wordt, gebeuren er - soms - wonderen.

(Met de andere woorden om het gezochte woord heen, in je hoofd als het nog onbekende woord tot inspiratie aanzet, etc.)[/quote]
Bedoel je dat bijvoorbeeld het zoeken naar een woord voor een bepaald gevoel van een personage een wereld aan nieuwe inzichten kan openen? Dat is iets wat ik (ook van mezelf) herken.
Aan de ene kant verrijk ik mijn woordenschat door te lezen, te luisteren, te kijken, te interpreteren, etc. Aan de andere kant leef ik me in en schrijf ik met wat ik op dat moment in me heb. Daarbij vertrouw ik volledig op mijn gevoel voor tja, wat is het: schoonheid, waarheid, en dus op mijn gevoel voor betekenis. Ik zit niet met woordenboeken om me heen als ik schrijf.
Ik denk dat je alles in je eigen woorden kunt beschrijven als je zo specifiek mogelijk probeert te zijn en dat vereist soms dieper nadenken over de betekenis van een woord. :)

Lid sinds

18 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 11:21
Inderdaad, zoals jij het beschrijft, kan het zoeken ook inspirerend zijn, maar zonder dat je de juiste woorden vindt, krijg je toch ook je ultieme tekst niet?
Dat zal waar zijn Thérèse, al heb je nog enkele factoren nodig; leestekens, inhoud, ea. Maar Favake schreef; ´het zoeken naar het juiste woord lijkt me de essentie van schrijven.´ Denkend aan het maken van mandelas´s, waarbij het proces belangrijker is dan het resultaat, vind ik dat de stelling van Favake het woord zoeken nodig heeft, als de essentie van het schrijven. De zoektocht levert het schrijven op, het vinden de ultieme tekst. Dit klinkt simpel, maar is niet eenvoudig. :o Dus ja, Madelief, dat is wat ik bedoel. Je denkt dieper na over het juiste woord, en daarbij overweeg je automatisch, zou mijn persoon dit zeggen, past het in de situatie. Buigt de situatie als ik het woord eenvoudig vervang door simpel, wordt de sfeer anders, de uitstraling? Het was een eenvoudige maaltijd. Homp brood met homp kaas, en spiritueel eenvoudig, of materieel eenvoudig? Het was een simpele maaltijd. Stamppotje, inderhaast gemaakt tijdens de verhuizing, het eten was niet zo belangrijk? Dat kan onwijs inspireren, als je zo in je eigen tekst ontdekkingen doet. Als je dat overwegen nou bij alle woorden gaat doen, dan loopt je schip op de klippen. Maar je voelt het in je tekst, sommige zinnen schreeuwen erom. En dat is het moment waar zoeken overgaat in inspiratie ... en tenslotte, hopelijk, in vinden.

Lid sinds

15 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
12 januari 2010 - 12:28
@ sabarinde: dank je hiervoor. Inderdaad kan een andere taal een verdieping geven aan de beleving van je eigen taal. Ik moet hier - met een ander voorbeeld dan de woorden simpel en eenvoudig - denken aan het Nederlandse woord gastvrijheid. Op zich weten we allemaal wat ermee bedoeld wordt. Maar als je op een rijtje zet hoe dit begrip in andere talen verwoord wordt, kom je tot een ontdekking (ik): Engels: hospitality: onderdak Frans: een variant l'hospitalité: onderdak Duits: Gastfreundschaft: gastvriendelijkheid Hongaars: vendégszerettet: gastliefde De beleving van een woord kan zo beschouwd nogal verschillend zijn in intensiteit, en daarom zal de inhoud van een verhaal vermoedelijk ook intenser worden, maar het gegeven van het verhaal moet wel op die intensiteit aansluiten. Als dát je lukt, als auteur die intensiteit, rijkdom, te benaderen of liever nog: te bereiken, dan maak je volgens mij diepe, gewortelde literatuur. P.S. Het Nederlandse woord onderdak wordt in het Duits Obdach genoemd. Het geeft naar mijn gevoel toch een nét iets andere beleving. Zit je liever onder een dak, of heb je liever een dak boven je hoofd?

Lid sinds

15 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
12 januari 2010 - 12:33
Dat kan onwijs inspireren, als je zo in je eigen tekst ontdekkingen doet. Als je dat overwegen nou bij alle woorden gaat doen, dan loopt je schip op de klippen.
Ja, dat risico loop je wel, maar dan: doorzetten! En een hééééééél ruime woordenschat, waaruit je naar believen putten kunt, helpt ook al een beetje. Word ondersteunt ons daarbij (mij). Toch wel gemakkelijk. En (oude) woorden- en synoniemenboeken.
De zoektocht levert het schrijven op, het vinden de ultieme tekst. Dit klinkt simpel, maar is niet eenvoudig.
Maar is prachtig gesproken!

Lid sinds

19 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
12 januari 2010 - 12:59
Want net als voor een schilder verf zijn medium is, zijn woorden dat voor een schrijver. En het maakt wel wat uit of je bordeauxrood, stoplichtrood, cadmiumrood of koperrood gebruikt, bij wijze van spreken, zelfs al is het nog zo subtiel.
Helemaal mee eens. Taal is ons materiaal en grammatica, stijl, interpunctie, woordbetekenissen en zo voort zijn onze gereedschappen. Ik vergelijk het ook wel eens met het vak van mijn vader: hij was timmerman & meubelmaker, zijn materiaal was hout en zijn kist zat vol met de prachtigste gereedschappen. Bovendien rook het zo heerlijk in zijn werkplaats. :) Prachtig vak, net als schrijven. :nod:
Ik kan me echt niet indenken dat er schrijvers zijn voor wie dit niks uitmaakt.
Ik ook niet. Dit topic is eigenlijk overbodig, of zou dat moeten zijn. ;) :P
Aan de andere kant geloof ik ook heel erg dat je teveel kunt muggenziften. Uiteindelijk gaat het er ook om dat een verhaal goed doorkomt, en sommige schrijvers gaan zo op in het woordengebrei en aparte woorden en zinnen bedenken, dat er van de onderliggende essentie weinig meer over blijft. Dan heb je wel een technisch knap stuk geschreven, maar komt het stuk niet helder door, alsof er veel teveel ruis op zit. Of dan zuigt het verhaal. Dan heb je alleen een mooie vorm, zonder inhoud.
Dat is waar. Maar ik geloof niet dat je dan nog kunt spreken over 'het juiste woord'. Dan ben je over een grens gegaan van wat nog past, en daarmee zoek je en vind je juist het verkeerde woord.

Lid sinds

19 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
12 januari 2010 - 12:57
Ik heb vaak het gevoel dat het juiste woord er al is en dat het wacht tot mijn hoofd zover is om het binnen te laten... Daarvoor moet ik nu juist niet al te hard zoeken en het ook niet perse willen vinden. Het is meer een soort leeg maken, geduld hebben, luisteren. Past het? Past het niet? Een beetje zoals Ceridwen het beschrijft inderdaad. Woordenboeken kunnen soms helpen, maar soms dat proces ook verstoren. Saba, ja, zo werkt dat. Leuk! Ik weet nog dat ik op vakantie in Frankrijk was en dat iemand tegen me zei: 'Vous êtes très simple.' ('U bent erg simpel'). Ik was in de war, want het gezicht erbij was vriendelijk en juist erg waarderend, terwijl ik dacht 'Wat zullen we nou krijgen?' Wat ze bedoelde, was dat ik heel natuurlijk over kwam, zonder poespas of ander gedoe. Het was dus een compliment. Daardoor begreep ik het woord in onze taal ook weer beter, want een deel van die betekenis heeft ons 'simpel' nog wel degelijk in zich.

Lid sinds

19 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
12 januari 2010 - 13:02

[quote=jeanne thamar]En dan nog een vraag. Hoe beleven jullie het zoeken naar het juiste woord? Als ik twee synoniemen afweeg, is het soms alsof ik woorden met mijn vingers in de juiste vorm kneed of ze proef op mijn tong. Schrijven is voor mij vaak een heel zintuigelijke ervaring. Natuurlijk pak ik de woordenboeken erbij om op te zoeken wat de verschillen zijn in betekenis en connotatie. Maar uiteindelijk kies ik op basis van die zintuigelijke ervaring of op basis van emotie. Hebben meer mensen dat?[/quote]

Bij mij is het vaak een gevoel, niet zozeer zintuigelijk, meer alsof er iets opeens helemaal klopt, een gevoel van rust.

Ing

Lid sinds

17 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 15:54

Wat een treffende en ware woorden zijn hier al geschreven!

Ik kan erg onrustig worden als ik weet wat ik wil zeggen, welke sfeer ik weer wil geven en wat ik bedoel, maar nét niet op de juiste omschrijving en/of (combinatie van ) woorden kan komen.
Vaak schiet het me te binnen als ik het los gelaten heb, bijvoorbeeld net voordat ik in slaap val. Als er dan pen en papier voorhanden is en ik het neer heb kunnen kalken, brengt me dat bevrediging en rust en kan ik op een later moment weer goed verder schrijven.
Maar als het maar niet komt, blokkeert het me en kan ik moeizaam verder met de rest van de tekst. Dan blijft het malen.

Tja

Lid sinds

15 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
12 januari 2010 - 16:28

Heel herkenbaar. Ik wil ook weleens een houding omschrijven en weet niet precies hoe. Dan ga ik naast mijn man zitten of voor hem staan en vraag dan hoe hij die zou omschrijven. Vaak kijkt hij me met een blik aan of ik weer een of andere frats wil uithalen. Dus dat schiet niet op. En ja, op bed schieten je de mooiste zinnen te binnen. 's Morgens zijn ze weg.
Nog even over eenvoudig en simpel. Het ligt maar net aan de context.
Een simpel mens is iets anders dan een eenvoudig mens. Een simpele som vind ik hetzelfde als een eenvoudige som. Tenzij je vindt dat een simpele som gemakkelijker is dan een eenvoudige som. Zeg het maar.
Het woordje nuver. Onvoorstelbaar dat daar verschillende betekenissen van zijn. Hier betekent een nuver meisje een knap meisje.

Lid sinds

15 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
12 januari 2010 - 17:06
Simpel klinkt negatief als het betrekking heeft op mensen, maar wanneer je het gebruikt om een aktie te omschrijven, wordt dat minder. 'Als hij een band plakt, lijkt het zo simpel.' Of komt dat doordat het dan in een vergelijking gebruikt wordt?
Misschien. Ik heb het idee dat er nog iets achter de zin aan moet komen: Als hij een band plakt, lijkt het zo simpel ... en dan? Komt er dan een tegenstelling? Wat zou het tegenovergestelde van simpel zijn? @ Tja: Je brengt me aan het twijfelen. Als ze in dorp A zeggen: 'Die is niet helemaal nuver', dan is ie niet al te slim, en dat klinkt dan alsof ie simpel is. Maar als ze in dorp B zeggen: 'Die is hartstikke nuver!' dan is ie juist wél slim. Dus misschien betekent nuver ook wel gewoon slim. Ik moet het de mensen maar eens vragen, maar ik begreep altijd dat je die woorden gemakkelijk verkeerd gebruikte. Misschien zijn er meer noorderlingen in de zaal?

Lid sinds

17 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 17:46

't Is ook frustrerend als ik het woord in het Engels wel weet, en er dan na uren puzzelen achterkom dat het in het Nederlands helemaal niet bestaat :P

Lid sinds

18 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 17:52

Ik kreeg eens een manuscript terug van een uitgever, met de opmerking dat ik soms de verkeerder woorden gebruik voor het gevoel of handeling, aaargh, Nu pas ik wel beter op mijn tellen, dus. Maar het is waar, soms past een woord precies, soms zit je er net naast.

Tja

Lid sinds

15 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
12 januari 2010 - 17:52

Zoals?

Lid sinds

18 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 18:03

vraag je dat aan mij, Tja? even zoeken:
''Een paar gieren zweefden met geknakte vleugels in het rond,'' het is wel niet echt fout, maar als ze echt geknakt zouden zijn, kunnen die gieren niet vliegen of zweven.

Tja

Lid sinds

15 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
12 januari 2010 - 18:10

Nee, ik vroeg het eigenlijk aan Micha omdat ik denk dat de Nederlandse taal meer woorden bevat dan de Engelse. Dus was ik benieuwd.
Maar ik neem jouw uitleg ook gelijk even mee. Van voorbeelden leer je. De gieren konden natuurlijk wel een beetje opfladderen, maar kwamen steeds weer op de grond terecht. Wel een triest verhaal trouwens, hoewel ik geen fan van gieren ben.

Lid sinds

18 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 18:21

ja naar dat engelse woord ben ik ook benieuwd, ik heb het trouwens meestal ook zo dat ik het in het engels wel weet, maar in het Nederlands niet kan bedenken.

Lid sinds

17 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
12 januari 2010 - 18:22

Weet ik zo niet uit mijn hoofd. Maar als ik weer iets tegenkom, laat ik het wel horen.

Maar als je nagaat dat het engels ongeveer een miljoen woorden heeft en het nederlands tweehonderdduizend...

Tja

Lid sinds

15 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
12 januari 2010 - 18:25

WAT?!

Lid sinds

19 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
13 januari 2010 - 12:49
Klopt! ;) Het Nederlands heeft veel meer grammaticale regeltjes dan het Engels en veel minder woorden. Ik heb dat geleerd aan de hand van de vergelijking tussen een piramide en een puntzak. ;) Aan de basis vind je de grammatica en bovenin de woordenschat. Engels heeft dan de vorm van een puntzak en het Nederlands is een piramide. Natuurlijk is er altijd een woord of een formulering met eenzelfde lading te bedenken in het Nederlands. Anders zou het niet best zijn voor de vertalers. Het is gewoon even zoeken. Vaak hangt het ook samen met de leefwijze en de cultuur. Om een voorbeeld te geven: in het Marokkaans bestaan er bijna geen woorden voor 'regen'. Kijk dan maar eens naar het Nederlands. Daarentegen heeft het Marokkaans weer ongelooflijk veel woorden voor 'zand'.

Lid sinds

19 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
13 januari 2010 - 12:51
Als ze in dorp A zeggen: 'Die is niet helemaal nuver', dan is ie niet al te slim, en dat klinkt dan alsof ie simpel is. Maar als ze in dorp B zeggen: 'Die is hartstikke nuver!' dan is ie juist wél slim.
Dit lijkt me een denkfout. ;) nuver = slim niet nuver = niet slim In beide gevallen betekent 'nuver' : slim. In het Gronings is een mooi meisje een 'nuver wicht'. Als ik het me goed herinner, maar ik weet het niet zeker, betekent 'nuver' in het Fries of Drents (???) iets als slim. Ik ben geen noorderling van geboorte, al woon ik hier al een poosje. Dus hoe dat laatste precies zit, weet ik niet. Gewoon de mensen vragen, dat vinden ze vaak heel leuk. :)

Lid sinds

15 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
13 januari 2010 - 14:53
Om een voorbeeld te geven: in het Marokkaans bestaan er bijna geen woorden voor 'regen'.
Ik heb gehoord dat kou in het Marokkaans een woord is dat wordt uitgesproken als br.
Als ze in dorp A zeggen: 'Die is niet helemaal nuver', dan is ie niet al te slim, en dat klinkt dan alsof ie simpel is. Maar als ze in dorp B zeggen: 'Die is hartstikke nuver!' dan is ie juist wél slim.
Dit lijkt me een denkfout. nuver = slim niet nuver = niet slim In beide gevallen betekent 'nuver' : slim.
Dat beweerde ik juist ook. Daarom ging ik twijfelen. Misschien zeggen ze in B: 'Die is nuver', en dan is ie niet helemaal goochem. En in A: 'Die is nuver', en dan is ie juist goochem. Met uiterlijke schoonheid heb ik het woord nog niet geassocieerd, dat zou best een Groninger variant kunnen zijn. Ik ben ook geen native dialectspreker (helaas).