Zo maak je een cliché origineel: koppelen

Clichés schrijf je liever niet. Geen nood! Ik help je een cliché te herkennen en je zelfs nog de goede weg in te slaan als het die kant op gaat. Daarvoor gaan we het cliché ontleden en de tekst weer terug op de rit zetten. Deze week: koppelen.

Het cliché

Een stel dat bij elkaar komt is op zichzelf geen cliché, maar het gebeurt in zoveel boeken dat je bij een flink aantal tortelduifjes af kan vragen waarom ze in hemelnaam samen zijn. Ze waren eerst aardvijanden die ‘noodgedwongen’ een bed deelden, hebben elkaar precies twee keer een minuut gesproken, of je nog-niet-eens-hoofpersoon is een mensenschuwe kluizenaar die precies met een persoon contact heeft: de aanstaande wederhelft. Wie het ook precies zijn, ze hebben gemeen ‘dat er nu eenmaal liefde in een boek moet voorkomen’.

Waarom stoort dit cliché zo?

Natuurlijk zijn dit soort liefdesrelaties erg geforceerd en dat leest nooit fijn. Maar meestal komen ze voor bij personages die niet de hoofdrol hebben. Dus hiermee besteed jij als schrijver honderden woorden om iets te laten ‘opbloeien’ dat helemaal niet belangrijk is voor het algemene plot. Een beetje afdwalen van een hoofdplot mag een subplot wel doen, maar dan moet het wel een bepaalde extra waarde hebben: thematisch, symbolisch, voor de spanningsboog… Dit soort geforceerde koppels voegen doorgaans nergens iets aan toe.

De oorzaak van het cliché: verplichte liefde

Dit cliché heeft een overduidelijke en enkele oorzaak: ergens wordt er van een verhaal verwacht dat het op zijn minst een koppel oplevert. Dat is zo’n hardnekkige overtuiging dat sommige uitgevers dat van hun schrijvers eisen. Oók in thrillers, horror en andere genres die in eerste instantie niets met liefde en romantiek te maken hebben.
Uitzonderingen daargelaten, kun je dit cliché misschien niet eens vermijden als je je boek uitgegeven wil krijgen. Schrijf je een verhaal zonder een romantisch koppel, dan kan het verstandig zijn een uitgever die je op het oog hebt te informeren of je daar op afgerekend zou worden.

Het cliché fiksen: passende liefde

Als je in een subplot een romance wil schrijven, of personages wil koppelen die elkaar niet zo goed kennen of geen hoofdrol hebben, kan dat wel. Let er dan wel op dat ze aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Ze moeten elkaar meerdere keren fatsoenlijk gesproken hebben. Lees: ze moeten op zijn minst het idéé hebben dat ze elkaar meer dan oppervlakkig kennen. Als je koppelt omwille van zoiets als gedeelde hobby’s, voelt dat zeker voor minder belangrijke personages erg oppervlakkig.
• Mochten de personages toch relatieve vreemden voor elkaar zijn en relatief snel verliefd worden:
  - Pas op de valkuil van cupido’s voltreffer.
  -  Probeer als je op het laatste moment toch nog onbekenden wil koppelen de personages dragers van eenzelfde verhaalthema te laten zijn. Twee overlevers van (een symbolische vorm van) mishandeling of misbruik, bijvoorbeeld. De ene van emotionele mishandeling en de ander van  grootschalige oplichting. Wees er wel alert op dat dit alsnog als oppervlakkig over kan komen als je dat niet goed doet.

Nu jij!

Schrijf een scène van maximaal 100 woorden, waarin je personages in de wrap-up elkaar de liefde verklaren.   

Tip voor het verminderen van het cliché

Kijk naar het aanstaande koppel en laat ze niet met elkaar eindigen als geliefden, maar als vrienden. Die aantekeningen die je maakt achter het hoe en waarom daarachter zijn heel waardevol. Omdat vriendschappen niet zo’n ‘moetje’ zijn, kom je achter de basis die iedere fatsoenlijke relatie moet hebben. Als die basis er ook echt is, kan je alsnog uitbreiden naar een liefdesrelatie. Zo niet, vraag je dan af of dit koppel wel bij elkaar hoort. Misschien wel als vrienden, maar misschien dat niet eens.

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelance copywriter en schrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven. Als manuscriptredactrice en schrijfcoach helpt ze schrijvers het beste uit hun werk te halen.