Zo maak je een cliché origineel: het lievelingskind

Clichés schrijf je liever niet. Geen nood! Ik help je een cliché te herkennen en je zelfs nog de goede weg in te slaan als het die kant op gaat. Daarvoor gaan we het cliché ontleden en de tekst weer terug op de rit zetten. Deze week: het lievelingskind.

Het cliché

In een familiekroniek is er van alles gaande en wordt er regelmatig ook ruzie gemaakt. Maar iemand die het nooit fout gedaan heeft of kan hebben is het favoriete (klein)kind. Want dat doet alles perfect en heeft nooit iets verkeerd gedaan. Dit kind is in sommige gevallen zelfs blind voor een familiedynamiek die aan alle kanten rammelt: wij hebben toch een fijne familie, want ík kan toch met iedereen overweg?

Waarom stoort dit cliché zo?

Om te zorgen dat er vaart in de plot blijft, moeten je personages er ‘ja tegen zeggen.’  Als je een plot schrijft, is er iets gaande. Daar reageert een personage op, met een ja, of een nee. Kijk eens naar wat voorbeelden:

Afbeelding

Het favoriete kind is door de manier waarop het op handen gedragen wordt, een echte ‘nee-zegger’ voor het plot.  “Nee, in onze familie gaat alles prima, kijk maar eens hoe goed Roderick alles voor elkaar heeft.” Of, als je het Roderick zelf vraagt: “Als iedereen mij goed behandeld, nee, dan doe ik geen moeite om te bedenken wat er mis zou kunnen zijn.

De oorzaak van het cliché: het begrip ‘ruzie’ verkeerd begrepen

In een familieruzie is er niets zo erg voor de buitenstaanders dat zij (‘altijd’) dingen verkeerd doen en het lievelingskind dat niet zou kunnen. Natuurlijk wel, dat is ook maar een mens. Maar ruzies die hieruit ontstaan, creëren wel degelijk conflict: die bijbehorende gevoelens schreeuwen om  wijzende vingers:
“Ja, maar jij kan ook nooit iets verkeerd doen!”
“ En jij dan, overal een drama van maken van iets waar niet eens iets aan de hand is!”

Het klopt dat ruzie een plot gaande kan houden en de relaties van de personages onderling bloot kan leggen, maar de typische wijzende vingertjes zijn daar allesbehalve behulpzaam voor.
In een verhaal gaat het er niet zozeer om wie er de discussie ‘wint’ of wie er ‘gelijk’ heeft, maar dat de lezer de personages en omstandigheden beter leert kennen.
Dat is bijna onmogelijk met het cliché lievelingskind, omdat het zelf en vele familieleden liever hun gelijk bewijzen, dan dat ze zich aan de lezer blootgeven en het plot liever in rondjes laat draaien dan dat ze willen dat het daadwerkelijk ergens naartoe gaat.

Het cliché fiksen: waarom hij/zij?

Er is een reden waarom uitgerekend dit kind de lieveling van de familie is en dat er überhaupt een lieveling heeft kunnen ontstaan in de familie.  Wat zijn die redenen en wat zegt over de familie? Maak van dat antwoord een verhaalthema en zet dat in de schijnwerpers, niet zozeer dit personage zelf. Een verhaalthema geeft ruimte, een door voorrecht verblind personage niet zo veel.

Nu jij!

Schrijf een scène van maximaal 150 woorden waarin het lievelingskind verblind is door diens eigen voorrecht, zonder dat er sprake is van wijzende vingertjes.

Tip voor het verminderen van het cliché

• Zet het lievelingskind niet zoveel in de schijnwerpers van het plot als de rest van de familie dat doet. Hou de scènes waarin deze voorkeursbehandeling duidelijk wordt relatief kort en krachtig.

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelance copywriter en schrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven. Als manuscriptredactrice en schrijfcoach helpt ze schrijvers het beste uit hun werk te halen.