Zo maak je een cliché origineel: de geforceerde cliffhanger

Clichés schrijf je liever niet. Geen nood! Ik help je een cliché te herkennen en je zelfs nog de goede weg in te slaan als het die kant op gaat. Daarvoor gaan we het cliché ontleden en de tekst weer terug op de rit zetten. Deze week: de geforceerde cliffhanger.

Het cliché

Je hebt een verhaal geschreven dat spannend, interessant en leuk is geweest en het einde van je boek nadert. Dat einde moet de lezer bijblijven, dus maak je het extra bijzonder. Niet door het einde open te houden of door een spectaculaire plottwist het cirkeltje rond te laten maken. Nee, je schrijft een cliffhanger. Zodat de lezer al benieuwd wordt naar het vervolg op dit verhaal dat je nog gaat schrijven.

Waarom stoort dit cliché zo?

Vooropgesteld: het is niet fout om een verhaal meerdere boekdelen te geven. Dit wordt pas een cliché wanneer deze cliffhanger wordt ingezet om een vervolg aan het verhaal te geven wanneer er eigenlijk niet zo veel meer te vertellen is; laat staan voldoende om een heel nieuw boek mee te vullen. Vroeg of laat moet een verhaal eindigen en als je dat niet op tijd doet, wordt het uitgemolken en verliest het daarmee kwaliteit die het had kunnen behouden als je op tijd was gestopt. Ergernissen die een lezer kan hebben bij verhalen die onnodig doorgaan zijn:

• Details krijgen op het laatst nog onnodig gewicht. Moest je bijvoorbeeld echt deze personages nog koppelen, terwijl die nauwelijks meer dan twee keer bij naam genoemd zijn? Dat is een soort infodump, maar dan een van het soort waar de informatie überhaupt niet in het verhaal hoort, in plaats van dat het te veel nadruk op details legt.
• Je schakelt de vrije verbeelding van de lezer uit. Blijf je maar subplots toevoegen over hoe personages hun leven verder leven en met wie ze aanpappen, dan kan de lezer zelf niet meer bedenken of ze na de afsluiting van het boek lang en gelukkig verder leven of toch weer in oude patronen terugvalt. Die eigen invulling bij een verhaal is soms de helft van het leesplezier, dus neem die niet af door een verhaal maar aan te blijven vullen.

De oorzaak van het cliché: darlings zijn niet gekilld

Als schrijver schrijf je verhalen die je zelf interessant vindt. Dat brengt een risico met zich mee: je kan een te grote fan worden van je eigen moralen of thema’s, je krijgt maar niet genoeg van het gezelschap of de avonturen van je personages… En dus blijf je maar schrijven. Als een boek maar niet afgesloten wordt of een cliffhanger krijgt naar een deel 2 dat helemaal niet nodig is, dan zijn deze darlings niet gekilld: de passages of elementen die de schrijver zelf leuk vindt, maar objectief gezien niet waardevol zijn voor het verhaal, zijn niet geschrapt.

Het cliché fiksen: controleer je verhaalbasissen

Als je begint met het schrijven van een verhaal ga je uit van een heldenreis van je hoofdpersonage, het algemene plot, misschien nog een paar subplots, en een paar verhaalthema's. Als je overweegt om een verhaal een tweede deel te geven, of langer te maken dan je in eerste instantie voor ogen hebt, kijk dan goed of dit nog wel aansluit bij de thema’s, verhaallijnen of conflicten die je aan de tekentafel centraal hebt gesteld.

Tip voor het verminderen van het cliché

Als je begint met schrijven, maak dan een lijstje van (hoofd)thema’s, moralen of verhaallijnen die je mee wil geven. Zodra je die hebt afgewerkt, rond je je boek af. Merk je dat je gedurende het schrijfproces de neiging hebt tot afdwalen, pak dit lijstje er dan bij. Schrap alles aan verhaallijnen wat niet in dit lijstje voorkomt en sluit af wat eventueel nog te veel op een cliffhanger lijkt.

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelance copywriter en schrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven. Als manuscriptredactrice en schrijfcoach helpt ze schrijvers het beste uit hun werk te halen.