Slijp je verhaal tot een diamant in acht facetten

Een fijn geslepen verhaal is een verhaal dat aan alle kanten geraffineerd is uitgewerkt. Zie om te beginnen je verhaal als onbewerkt diamant dat je met kloven, slijpen en polijsten tot een schitterend kunstwerk maakt.

Bij het verwerken van diamant tot briljant wordt vaak uitgegaan van een achtvlak (octaëder). In dit artikel gaan we daarom in op acht facetten die van je verhaal literatuur kunnen maken.

Kloven

1. Maak keuzes over de inhoud

Een verhaal is het verslag van een gebeurtenis: er is iets gebeurd en jij schrijft hierover. Zorg dat je exact alle elementen van de gebeurtenis kent, dat wil zeggen: de elementen die ertoe doen én die er niet toe doen. Kies ten slotte welke elementen absoluut noodzakelijk zijn en ga daarmee aan de slag.

Weet, dat na het slijpen van een ruwe diamant slechts 50% van het materiaal overblijft om tot sieraad te worden. Probeer dit percentage eens aan te houden voor je uiteindelijke verhaal.

2. Rangschik de elementen

Wanneer je exact alle elementen van je verhaal kent, is het een kwestie van rangschikken: alles op het juiste moment op de juiste plaats zetten.   

Diamant ontstaat door enorme hitte en hoge druk diep in de aarde. Door dit proces kunnen allerlei beschadigingen ontstaan. Dit kan ook gebeuren tijdens het scheppingsproces van jouw verhaal. Wees je daarvan bewust. Noteer - al was het maar eens bij wijze van experiment - alle elementen van je verhaal, alvorens ze uit te werken. Kijk er van een afstandje naar en kloof alle onregelmatigheden af.

Slijpen

3. Ontwikkeling

Zonder wendingen is er geen verhaal: het is immers de weergave van een gebeurtenis. Observeer daarom de ontwikkelingen van je verhaal aan alle kanten.

Maak hiervoor eventueel een mind map. Free Mind is een gratis, gebruiksvriendelijk programma waarmee je eenvoudig en snel gebeurtenissen met elkaar verbindt, zodat je ook meteen ziet of ze logisch en passend zijn.

4. Stijl

Er wordt vaak gezegd dat een schrijver zijn eigen stijl heeft, maar een goed schrijver slijpt zijn stijl aan die van zijn verhaal. Formuleer daarom de echte betekenis van je verhaal en slijp net zo lang aan je stijl tot je verhaal exact die vorm krijgt die zijn inhoud nodig heeft om te schitteren.

5. Woordkeus

Zoals een goed geslepen diamant licht reflecteert, zo geeft een adequate woordkeus de juiste weerkaatsing van de inhoud van je verhaal. Laat daarom je eigen woordvoorkeuren varen en kies woorden die passen bij het verhaal en de doelgroep die je voor ogen hebt.

6. Karakterisering

Alles in je verhaal - personage, setting, sfeer - draagt een eigen karakter. Slijp net zo lang tot ieders unieke geuren en kleuren, smaken, tonen en klanken naar voren komen. Zet hierbij je zintuigen op scherp (en houd je synoniemenwoordenboek bij de hand).

Polijsten

7. Creëer als een ware schepper

Werk geraffineerd op alle fronten, d.w.z. scherp alle facetten van je verhaal aan:

* laat je personages geen trekpoppen zijn, die gehoorzaam doen wat jij als schrijver bedenkt, maar maak levende wezens van ze met humeuren, talenten, beperkingen en afwijkingen;

* geef de setting van je verhaal ‘bio’ mee: maak er een levendig schouwspel van;

* verbind de verwikkelingen niet sec met elkaar, maar maak van elke scène een avontuur, een waar schouwspel voor de lezer;

* verbind het slot van je verhaal met het begin, ook al werk je niet chronologisch; een gebeurtenis heeft altijd een oorzaak en een afloop, weet dus van tevoren waar je verhaal over gaat en waar het naartoe moet.

8. Schrijven: preciezer dan slijpen

Slechts 20% van de ruwe diamanten is goed genoeg om te gebruiken in een juweel. Als je nu weet dat tien procent van de aangeboden manuscripten bij literaire uitgeverijen daadwerkelijk uitgebracht wordt als boek, zal duidelijk zijn dat het schrijven van literatuur een nog preciezer werkje is dan het slijpen van een diamant.

Door Thérèse Major 

Thérèse Major is auteur en schrijfcoach. Haar werk verscheen bij o.a. de uitgeverijen Querido en Nieuw Amsterdam. Bij Schrijven Online verzorgt zij de cursus Literair proza schrijven, kun je dat leren? en Ieder kind kan verhalen schrijven. In de Taalwerkplaats Drenthe organiseert zij o.a. elke eerste zondag van de maand een Schrijverscafé.