Schrijftip: Bingewatchen om beter te leren schrijven

Tommy Wieringa verwoordde het zo mooi in het laatste nummer van Schrijven Magazine: ‘Daar begint het bij: dat je leest. Mijn hele schrijven is echt uit het lezen tevoorschijn gekomen.’ Ik ben het helemaal met hem eens. Lezen wakkert je inspiratie aan, opent je ogen voor een nieuwe stijl, maakt je woordenschat groter… Maar toegegeven, Tommy, het overkomt me wel eens, niet vaak maar toch, dat ik na een lange werkdag even geen zin heb om kritisch en aandachtig te lezen. Misschien zelfs helemaal niet om een boek open te slaan. 

Netflixen als alternatief voor lezen

Op die avonden gooi ik me in mijn luie stoel, kruip tegen mijn lief aan en wil ik kastje kijken. Lekker uitgesteld naar een serie die iedereen ondertussen allang heeft uitgekeken. Maar ergens blijft er altijd die interesse naar hoe verhalen opgebouwd worden.
En zo kozen we laatst voor de Vlaamse serie ‘Met gevoel voor tumor’. Maar niet de gewone versie, die met audiodescriptie, want daar valt wat uit te leren als je het mij vraagt.

Het overkomt mij namelijk wel vaker. Ik heb net een uitstekende dialoog neergepend. Het klinkt goed. Het klopt allemaal. Alleen heb ik er geen idee van wat de personages tijdens het spreken letterlijk met hun lichaam doen. Hoe diepgaand de conversatie ook is, ze zouden net zo goed twee kartonnen borden kunnen zijn. En dat is het moment waarop televisiekijken met audiodescriptie van pas komt.

Waarom audiodescriptie gebruiken?

Audiodescriptie is bedoeld voor slechtzienden en blinden of voor wie vanuit de keuken zijn favoriete serie volledig wil meevolgen. Er wordt een extra stem tussen de dialogen gemixt, die de lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen, kledij, plaats, … beschrijft. Die beschrijving vertrekt vanuit het perspectief van de personages en gebruikt daarbij hun zintuigen, gevoelens en verlangens. Het gaat niet om grootse handelingen. Personages die spreken, focussen zich op hun boodschap, niet op wat ze doen. En toch, het zijn net die kleine bewegingen die leven geven aan een gesprek.

Een voorbeeld

Terug naar ‘Met gevoel voor tumor’. Tristan is een uitmuntende student geneeskunde. Hij krijgt van de dokter het harde verdict dat hij kanker heeft. Lees dit fragment even mee. Eén keertje zonder de audiodescriptie en een keertje met. Bemerk zelf het verschil.

Dokter: Tristan, zet u efkes. 
Ik heb iets gezien wat mij een beetje verontrust.
Hier, ter hoogte van het neusbeen.

De prof legt foto’s op de tafel ter hoogte van Tristan. Tristan monkelt en kijkt toe. 

Tristan: De sinussen zien er grillig uit. Excessief druggebruik.
Dokter: Het zou kunnen, maar ik denk toch dat dat bij u niet het geval is.
Tristan kijkt verbaasd op.

Tristan: Dat is mijn scan?
Dokter: Dokter Callens vertelde me dat u recent een hersenschudding hebt gehad. En dan die bloedneus. Hebt u daar vaker last van?

Tristan knikt gealarmeerd van ja.
Tristan: Soms.

Dokter: Ja, dat vermoedde ik al. Er is duidelijk sprake van tumorvorming door abnormale lymfocyten.
Het is alsof de aarde onder de voeten van Tristan wegzinkt. Hij kijkt de dokter lang aan. 
Hij buigt het hoofd.
Tristan: Dat is kanker.

Dialogen op televisie als leerschool

Goed, echt literair zijn ze niet, die tussenlijnen. In de serie moeten ze dan ook kort gehouden worden, maar elke schrijver kan ze beter verwoorden. Voor de kijker die niet kan zien, geven ze beweging aan de dialogen. En dat is wat ook een levend gesprek in een boek nodig heeft.

Dus, heb je even geen zin meer in grote inspanningen, maar wil je toch graag nog wat bijleren? Vul die kom chips. Neem je favoriete fleece dekentje en ga lekker een reeks met audiodescriptie bekijken. Beter schrijven vanuit je luie zetel. Heerlijk!

Over de auteur

Ilse Bockstaele schreef enkele boeken voor kinderen en publiceerde zonet haar eerste roman voor volwassenen. Ilse is partner, mama, vriendin en schrijft het liefst over de kleine dingen in het leven van elke dag. Ze werkt in een voorziening voor mensen met een verstandelijke beperking en brengt in twee van haar boeken deze doelgroep tot leven. Bezoek haar blog als je meer over Ilse en haar schrijverijen wil weten.