Negen tips om humoristisch te schrijven

Humor is lastig te hanteren. Want wat maakt een verhaal, gedicht, speech of roast nou eigenlijk grappig? Schrijven Online biedt tien tips om humor in een verhaal te verwerken.

---

1. Houd de aandacht van de lezer met absurditeit

Eén van de basismanieren om mensen aan het lachen te krijgen, is door het normale te vervangen door iets vreemds. Laat bijvoorbeeld iemand met een hangmat in de lift liggen. Humor ontstaat doordat de lezers het absurde gaan proberen recht te trekken. Ergo: zorg ervoor dat absurditeiten blijven voorkomen, maar draaf er niet te ver in door.

Komedieschrijfster Leigh Anne Jasheway hanteert een oefening voor absurdisme. Schrijf de woorden wie, wat, waar, wanneer en waarom op een leeg vel papier en verdeel ze met verticale lijnen. Maak ook een horizontale lijn te midden van het papier. Kies een onderwerp, zoals een autoachtervolging. Schrijf nu in de bovenste hokjes dingen die jij associeert met dat onderwerp. In de onderste hokjes schrijf je dingen op die je er juist niet mee associeert. Gebruik een mix van deze associaties om jouw verhaal vreemder en dus interessanter te maken.

2. Houd het publiek op het puntje van zijn stoel

Misleid de lezer. In de meeste verhalen wordt de lezer op een bepaald pad gezet, bijvoorbeeld het beschuldigen van een moordenaar in een thriller. Door de lezer plots te misleiden (iemand anders blijkt de moordenaar te zijn) haal je hen van dat pad af. Bij humor werkt dit net zo. Een grap begint normaal, niks lijkt vreemd, tot de punch line hen van de baan trekt.

Met behulp van een simpele opdracht kan je onverwachte situaties voor de lezers creëren. Kies een probleem uit jouw verhaal. Laten we zeggen: het hoofdpersonage heeft een been gebroken en je wil daarvoor een grappige oorzaak bedenken. Begin bij het laatste letter van het alfabet en gebruik die letter voor het eerste woord van een absurde verklaring voor het ongeluk. Bijvoorbeeld: een wilde vlucht van zebra’s, uitgegleden in yoghurt, een xylofoon ongeluk, enz.

3. Zoek naar een element om te herhalen

Een ander basispunt van humor is herhaling. Stel daarbij drie als het magische getal. Bijvoorbeeld: een personage laat twee keer bijna een vaas vallen en bij de derde keer vernielt hij de vaas én het tafeltje waar die op staat. Een dusdanige herhaling werkt niet alleen om een grap op te bouwen, het geeft de lezer ook het gevoel te weten waar de grap om gaat. Als hetzelfde personage later in het verhaal weer een vaas omstoot, herkent de lezer dat van eerder.

4. Gebruik herkenbaarheid

Een herkenbaar trekje in een personage kan ook op de lachspieren werken. Dit ligt in feite in het verlengde van herhaling. Iedereen die de komedieserie Friends heeft gezien zal het personage Joey associëren met de zin: How you doin’? Gebruik een dergelijke karaktertrek op het juiste moment en het de lezer zal het keer op keer herkennen. Dit werkt overigens ook met terugkomende zinnen, niet per se in dialogen of monologen.

5. Hanteer jouw jeugdige kant

Grappig of innovatief schrijven is moeilijk als je in een serieuze bui bent. Hervind het kind in jezelf, zodat je niet meer kritisch bent en weer oog krijgt voor het absurde. Denk bijvoorbeeld terug aan al de fantasie die je als kind had, of bestudeer het gedrag van andere kinderen eens als ze aan het spelen zijn. Met een beetje van hun fantasie kan je uit elke writer’s block komen. Heb plezier in de kleinste dingen - thuis, op je werk, tijdens de afwas - en voordat je het weet heb je alweer ideeën voor jouw verhaal.

6. Schrijf in korte zinnen

Humor leent zich als geen ander genre voor korte zinnen. Terugkomende zinnetjes en punch lines werken niet als ze lang zijn, dan moet de lezer te lang nadenken. Veelal heb je de aandacht dan alweer verloren. Om te oefenen met korte, komische zinnen kan je een lijst maken van zinnen die op stickers kunnen staan. Denk aan bumperstickers: Vrouwen zijn goede leiders, je volgt er een op dit moment of .

7. De kracht van tien

Over het algemeen kost het een komedieschrijver circa tien pogingen om een grap de leukste punch line te geven. Geef dus niet op als je een grap voor de zevende keer hebt aangepast. Dezelfde ‘regel van tien’ werkt bij brainstormen. Als je een grappige naam nodig hebt voor een slechterik, stel dan een top tien lijst op. Denk niet alleen aan namen, maar ook bijnamen of rare eigenschappen.

Wees nooit tevreden met het eerste dat je verzint. Als je een grap hebt waar je niet geheel tevreden over bent, denk verder. Werk de grap uit in verschillende varianten - het liefst tien - en kies de grappigste uit.

8. Verleg jouw grenzen

Humor kan een gevaarlijk middel zijn. Niet iedereen zal het waarderen als je bepaalde grenzen overschrijdt met een grap. Zo wordt cabaretier Hans Teeuwen als grof beschouwd om zijn choquerende grappen en leedvermaak. Toch is hij er wel bekend mee geworden. Het tegenovergestelde is ook waar. Denk bijvoorbeeld aan Herman Finkers, die met uitermate droge grappen en omgekeerde logica de mensen op het puntje van hun stoel houdt.

Op het moment dat je denkt: ‘Nu moet ik oppassen’, ga verder. Verleg de grens, wees brutaal. Niet iedereen zal het leuk vinden of begrijpen, maar de kans is groot dat mensen met een grote humorknobbel het zullen waarderen.

9. Sta open

Als komedieschrijver sta je nooit alleen in de wereld. Er zijn talloze mensen voor jou geweest die mensen aan het lachen hebben gekregen. Keer hen niet de rug toe. Sta open voor hun humor toe en leer van hun grappen. Hetzelfde is waar voor schrijvers. Vrijwel iedereen die een passie voor schrijven heeft, zal geadviseerd worden veel te lezen. Sta open voor creativiteit en inspiratie, vooral voor die van andere mensen.

Gebaseerd op een artikel van Leigh Anne Jasheway