Spoedcursus spannend schrijven door redacteur Rob Steijger

Als manuscriptredacteur ontvangt Rob Steijger geregeld thrillers van beginnende schrijvers, en wat hem opvalt: het blijkt nog knap lastig om een spannende thriller te schrijven. Aan Schrijven vertelt hij zijn beste tips voor het schrijven van een thriller.  

8 tips voor het schrijven van een goede thriller

• Een thriller of detective geeft je als schrijver hét excuus om je personages kort en bondig te beschrijven: Mark, zo’n een meter tachtig, jaar of veertig, kale kop, donkere ogen en een bruine houthakkersbaard. Waarom iemands leeftijd in artikelen vaak tussen haakjes staat, geen idee, maar in thrillers, en fictie überhaupt, is het van belang voor de beeldvorming.
• Gebruik korte hoofdstukken, om-en-om als je meerdere perspectieven gebruikt, en eindig elk hoofdstuk met een cliffhanger. Zie jezelf een willekeurig hoofdstuk voorlezen in een tv-programma of op een festival: je publiek moet daarna willen weten hoe het verdergaat.
• Creëer wrijving en spanning tussen de personages. Een beetje rechercheur heeft een geldeisende ex, en een team zonder onderlinge spanningen is sáái. Vergeet ook niet een knappe stagiaire of sexy lab-medewerker in te zetten; verlangen is óók spanning.
• Geef een van je personages een dubbele agenda of suggereer er een, zodat de lezer hem of haar niet in één hokje kan plaatsen.
• Er mag gelogen, bedrogen en gesnoven worden – niet alleen door de bad guys!
• Geef de lezer de benodigde achtergrondinformatie via dialogen. Projecteer de lezer op een van je personages en laat een expert hem of haar uitleggen hoe iets in elkaar steekt. Je schetst hiermee tegelijkertijd de personages. Twee vliegen, win-win, hup!
• Laat de reacties en gedachten van je personages de sfeer beschrijven. Ook dit is een twee-vliegenmethode, omdat je zo gelijktijdig de veerkracht, intelligentie etc. van je personages illustreert. Een koele reactie op een schokkende gebeurtenis kan iets zeggen over dat personage – een James Bond die nergens meer van schrikt, bijvoorbeeld. Maar om de gebeurtenis in perspectief te zetten dient er iemand naast te staan die wél in paniek raakt.  
• De allerbelangrijkste tip: lees grootmeesters als Harlan Coben en Nicci French. Dit legt de lat wat hoog, maar ze demonstreren wat een thriller in huis moet hebben om te thrillen. Lezen is en blijft de belangrijkste schrijftip: het heet niet voor niets ‘leesvoer’.

Vermijd deze 3 valkuilen bij het schrijven van een thriller

• Te veel details, te veel uitleg. De lezer wil niet weten welke certificaten, instanties, wetgevingen of voorschriften erbij komen kijken. Tempo gaat voor info.
• Inconsequente personages. Een autoritaire korpschef die aanklopt met ‘Mag ik je misschien heel eventjes storen?’ is in één klap niet meer autoritair. Gebruik inconsequenties bewúst als je de protagonist (en dus de lezer) op het verkeerde been wilt zetten.
• Darlings die je kunt killen. Elke personage moet een doel dienen in het verhaal, al is het maar zijn of haar reactie op iets wat er gebeurt. Alle personages nemen een ‘hokje’ in beslag vanaf het moment dat je ze aan de lezer voorstelt. Dat hokje komen ze pas weer uit als ze hun ‘nut’ hebben bewezen. Denk aan de portier die met naam en leeftijd is geïntroduceerd. Die móét vroeg of laat iets zien of te melden hebben. Zo niet: killen.

Een laatste advies

Een van de thrillers die ik redigeerde ging over de ontvoering van een meisje. De schrijver – vader van een jonge dochter – verklaarde in zijn dankwoord dat hij via zijn thrillers zijn ergste angsten van zich af schrijft. Dat lijkt me een mooie tip om mee af te sluiten: laat je angst je inspiratie zijn.

Dit artikel is een bewerking van een eerder gepubliceerd artikel van Rob Steijger in Schrijven Magazine nummer 3 van 2016.