Hoe schrijf je literatuur?

Literatuur klinkt erg prestigieus, maar wat houdt het nu precies in? Met deze vijf criteria kom je erachter en leer je hoe jij ook literatuur kan schrijven. 

---

1.    Stel een vraag

Een functie van een literair werk is het stellen van een vraag. Door de tekst stelt de schrijver een diepere vraag aan zichzelf of aan de lezer. Een element waar de lezer bij kan stilstaan en over na kan denken.
Wat wil jij zeggen met wat je schrijft? Bedenk dit van tevoren en zorg dat de lezer aan het denken gezet wordt door de terugkerende thema’s in jouw boek. Je hoeft ze niet letterlijk de vraag te stellen, laat de tekst spreken en zorg zo dat je lezers erover gaan nadenken.

2.    Psychologische diepgang

Een ander criterium is psychologische diepgang. Wat zijn de obstakels die je personages in de weg liggen en hoe gaan ze hiermee om? Denk hierbij aan meer dan een omgevallen boom of een woeste rivier die ze moeten omzeilen. Wat is de impact van gebeurtenissen en relaties op je personage?
Door de psyche van je personages echt en complex te maken, zorg je ervoor dat de lezer meer heeft om over na te denken. Vraagstukken over de menselijke aard of menselijke problemen kunnen hier goed naar boven komen. Wees niet bang om je personages te confronteren met dilemma’s die geen goede oplossing hebben, of hen dingen mee te laten maken waarvan ze niet meer terug kunnen keren.

3.    Complexiteit

Literatuur hoort niet simpel te zijn, maar verwar dit niet met ‘vaag’ of ‘saai’. Het is een misverstand dat literatuur per definitie ‘niet doorheen te komen’ is. Je kan een diepere laag toevoegen, die op het eerste gezicht mogelijk de vaart eruit haalt, maar het verhaal wel boeiend maakt.
Complexiteit in literatuur houdt in dat de betekenis de lezer niet op een bordje wordt voorgeschoteld. Misschien worden aan het einde niet alle vraagstukken opgelost en leven ze niet lang en gelukkig. Je mag de lezer aan het denken zetten met een verhaal dat niet alles voorkauwt. 

4.    Originaliteit

Een reden waarom Young Adult boeken vaak niet als literatuur worden gezien, is dat men dit genre associeert met clichés. Clichés hebben weinig diepgang en missen daarom de complexiteit die men van literatuur verwacht. Door clichés te vermijden of juist uit te werken, maak je jouw verhaal origineler en zorg je dat het eerder binnen de noemer literatuur valt.
In literatuur zoeken we vaak ook iets origineels wat we nog niet gezien hebben, of tenminste nog niet op die manier. Wees dus niet bang om iets te doen wat al is gedaan, maar werk het uit en voeg iets van jezelf toe. Of dit nu jouw ontwapenende stijl, complexe personages of de filosofische waarde achter het verhaal is.

5.    Verwar literatuur niet met een bestseller

Als jij literatuur wilt schrijven omdat je een bekende schrijver wilt zijn, denk dan nog eens na. Over zeer populaire boekenseries als Harry Potter wordt vaak gezegd dat ze niet onder literatuur vallen. Als dit het soort boek is dat je wilt schrijven, maak je dan niet te druk om ‘literatuur’. Boeken zonder deze criteria hebben net zoveel recht om te bestaan en zijn niet beter of slechter. Welke route je ook kiest, zorg er wel altijd voor dat je een passende uitgever zoekt bij jouw boek.
In Nederland worden bepaalde genres zoals fantasy en sciencefiction vrijwel niet als literatuur gezien. Toch zijn er uitzonderingen en grensgebieden, denk bijvoorbeeld aan Hex van Thomas Olde Heuvelt. Twijfel je nog of je literatuur of lectuur wil schrijven? Lees hier meer over het verschil.