Contemplatief schrijven in negen ogenblikken

Een verhaal schrijven kunnen veel mensen wel. Een idee, wat techniek en stijl en je komt een eind. Maar wat als je verhaal meer dan een verhaal moet zijn? Diepe inhoud, echte kunst? Hoe bereik je dat?

Het is een kwestie van positiebepaling en communicatie tussen jou en de muze. Enerzijds: wie ben jij en waar sta je? Anderzijds: waar staat de muze en wat wil zij door jou geschreven laten worden? Hoe komen jullie tot elkaar? Een leidende gedachte hierbij kan zijn dat het een taak van de kunst - de muze zelf - is om belevingen in de mens op te wekken en deze naar buiten te brengen.

Zo'n beleving kan de ontroering over een geluid zijn, zoals het slaan van deegkloppers door de beslagkom, maar ook het gevoel van een gesuikerd dropje op je tong, of de geur van een appel in het gras op een warme zomerdag.

In feite kan het alles zijn.

Wanneer de beleving voelbaar tot leven is gekomen, is het aan de kunstenaar - de schrijver in ons geval - om deze prozaïsch of poëtisch naar buiten te brengen. Hierbij mag je rekenen op hulp van de muze. Zij is daar. In de beslagkom. Op je tong. En in het gras.

Om de beleving nu tot kunst te verheffen, kun je een logische, organische methode volgen: contemplatief schrijven in negen ogenblikken, waarbij het vijfde ogenblik de kern vormt, de kwintessens (quinta = het vijfde; essentia = het wezen).

1. Ga in de ruststand. Zonder je af, fysiek, emotioneel en mentaal. Wanneer je op de gedachte komt om naar bepaalde muziek te luisteren of een wandeling te maken: doe dat (maar doe het in je eentje, blijf afgezonderd).
2. Stel je open voor wat komen gaat, maar verwacht niets. Verwachtingen zijn dirigerend en belemmeren de vrije toegang tot je binnenste.
   Als je dit moeilijk vindt en tóch graag dirigent bent, spreek dan hardop je verwachting uit, zodat datgene wat om je is (de muze) zich daarop richten kan. Laat daarna je verwachting los. Volkomen.
3. Wacht. Doe niets. Zet je gedachten in de stilstand.
4. Negeer de roep van pen en papier, pc, laptop, smartphone, iPad. Vooral voor schrijfverslaafden zal deze roep onweerstaanbaar luid klinken, maar op dit moment is er nog niets om eraan te beantwoorden.
5. Weet dat op onzichtbare golven ideeën, woorden naar je gevoerd zullen worden. Vertrouw daarop en luister. Zet niets in gang, ageer niet, luister slechts. Je wordt namelijk niet geïnformeerd, maar geïnspireerd.
6. Wanneer de woorden komen, luister goed en spreek ze na. Dat mag je in jezelf doen, maar hardop is beter. Daarmee worden de woorden concreter, en als je aan het schrijven toe bent, herinner je je ze ook scherper.
7. Wanneer je voldoende gevoed bent of wanneer er geen woorden meer komen, pak je je pen en schrijf je ze neer. Zonder kritiek, zonder weerwoord, onbevangen en volstrekt onbevooroordeeld. Het gaat namelijk niet om de betekenis van de woorden zoals jij ze in je leven hebt (aan)geleerd, maar om het gevoel dat ze je geven. Lees niets over, geen woord. Herschrijf ook niets.
8. Waarschijnlijk ben je na het schrijven nieuwsgierig naar wat je nu eigenlijk genoteerd hebt. Laat dat echter even liggen, ga iets anders doen en lees pas na enige tijd je tekst door (zeg: na minstens een halfuur). Tik hem dan in op je pc, laptop, smartphone of iPad.
9. Wees nu kritisch. Kijk naar de betekenis van wat je geschreven hebt. Wat is de boodschap? Is hij puur voor jezelf bedoeld of zou je er meer mensen mee kunnen plezieren? Breng ook structuur aan: welke woorden staan dubbel, wat ontbreekt, hoe is het ene woord (of begrip) met een ander verbonden en zou dat helderder, concreter kunnen? Kortom: maak verteerbare tekst van wat je in je ziel gehoord hebt: je persoonlijke, innerlijke beleving.

Tot slot

Het kan voldoende zijn om je te verwonderen over wat je op deze manier geschreven hebt. Ervan te genieten. Maar misschien kun je er ook een bestemming voor vinden: als basis van een goed verhaal of gedicht, of zelfs als de start van een geheel nieuwe manier van waarnemen en schrijven waardoor je verhalen meer worden dan verhalen alleen: ware kunst, wellicht, waarmee je niet alleen jezelf, maar ook je lezers een diep plezier doet.

Thérèse Major is auteur en schrijfcoach. Haar werk verscheen bij o.a. de uitgeverijen Querido en Nieuw Amsterdam. Een voorbeeldverhaal, geschreven volgens de methode van 'contemplatief schrijven in negen ogenblikken', vind je op Thérèses website.