7 Bouwstenen voor worldbuilding die je niet mag missen

Voor schrijvers in het fantasy/sci-fi genre is het aan de orde van de dag: je eigen wereld opbouwen. Hoewel dit heel leuk kan zijn, zie je soms ook door de bomen het bos niet meer. Zeker weten dat je een geloofwaardige wereld bouwt? Hier zijn zeven punten om over na te denken.

---

1.    Bevolking

Niet alleen is het belangrijk om te bedenken wát voor wezens er in je wereld leven, maar ook hoe ze zich tot elkaar verhouden. Of het nu alleen maar mensen zijn of wezens waar nog nooit iemand van gehoord heeft, er zullen onderlinge relaties bestaan. Stel jezelf daarom de volgende vragen: Wie leeft er in mijn wereld? Hoe gaan verschillende groepen met elkaar om? Is er ongelijkheid en is die gebaseerd op ras of op iets anders? Mocht je ervoor kiezen om zelf een ras te verzinnen, is het slim om te zorgen dat dit ras echt iets nieuws heeft. Lijkt het wel heel erg op een elf of een dwerg? Dan kan je het gewoon bij de bestaande naam noemen.

2.    Geografie

Hoe je wereld eruitziet is niet alleen belangrijk voor je omschrijvingen, maar heeft ook invloed op je maatschappij. Ligt een stad aan het water en wordt er daardoor veel handel gedreven? Of staat vis hier dagelijks op het menu? Welke grondstoffen zijn er beschikbaar en hoe zie je dit terug in wat er geproduceerd wordt? Verder kan de geografie ervoor zorgen dat natuurrampen een rol spelen in het verhaal. Woont men in een gevaarlijke omgeving, dan zal de bevolking hier waarschijnlijk maatregelen voor genomen hebben. Bovendien moet je ze dan ook een reden geven waarom ze toch in dit gevaarlijke gebied wonen.

3.    Bestuur

Een voor de hand liggende vraag, is natuurlijk wie het voor het zeggen heeft in je wereld. Maar verder is ook belangrijk hoe iemand macht krijgt en hoeveel deze machthebbers dan bepalen. Als er sprake is van onderdrukking, hoe is dit dan tot stand gekomen en waarom is het gezag nog niet omver geworpen? Dat laatste is erg interessant om over na te denken als je een verhaal schrijft waarin rebellie tegen het gevestigde gezag een rol speelt. Laat er een reden zijn waarom de opstand nu gebeurt en nooit eerder.

4.    Economie

Het welvaartsniveau bepaalt waar personages zich mee bezig houden. Moeten ze iedere dag hard werken om te kunnen eten, of besteden ze hun tijd aan hobby’s en interesses?  Een greep uit de dingen waarover je nog meer kan denken: Wat zijn de verschillen tussen arm en rijk? Wat voor geld is er in omloop? Wordt er eigenlijk wel met geld betaald, of is handel meer gewoonlijk? Zijn er winkels of markten, vaste prijzen of onderhandelingen?

5.    Magie/technologie

Zijn er in jouw wereld dingen mogelijk die wij niet kennen? Kies je ervoor dat er magie of technologische wonderen in je wereld aanwezig zijn? Dan is het verstandig om hier apart wat tijd in te steken. Over het algemeen moet er een regel zijn die de magie of technologie niet oppermachtig maakt. Er is altijd iets wat het niet kan of een prijs die betaald moet worden.
Magie en technologie kunnen ook invloed op elkaar hebben. Dingen die met magie opgelost kunnen worden, zorgen ervoor dat er geen technologie voor bestaat omdat er geen noodzaak is. Zo zal je in een wereld met elementaire magie minder snel een uitgebreid irrigatiesysteem aantreffen.

6.    Historie

De geschiedenis van je wereld is niet alleen leuk voor vertellingen, maar klinkt overal in terug. Kent de bevolking de geschiedenis uit verhalen, of zijn de effecten ervan nog voelbaar? Een combinatie van de twee is voor de hand liggend. Zo kan bijvoorbeeld een lang vergeten oorlog verteld worden in verhalen over helden, terwijl de sporen van een recentere oorlog nog te zien zijn. Waar niet lang geleden een guerrilla oorlog in het bos heeft plaatsgevonden, staan bijvoorbeeld verwoeste en verlaten dorpen en kan de nietsvermoedende wandelaar nog weleens in een val terecht komen.

7.    Religie

Zijn er een of meerdere religies die actief beoefend worden in de wereld? Bestaat er concurrentie tussen de verschillende geloven? Hoe aanwezig is het in het dagelijks leven? Je kan er ook over denken om religie geen actieve rol te laten spelen, maar op de achtergrond te houden. Dit kan bijvoorbeeld terugkomen in krachttermen, zoals ‘in naam van…’

Over worldbuilding kan je een oneindig aantal vragen stellen. Deze punten zijn er zeven die zeker de moeite waard zijn om even langs te lopen als je bezig bent met het bouwen van je wereld. Hoe meer de wereld voor jezelf leeft, hoe groter de kans is dat deze dat ook voor je lezer doet.