Vijf schrijftips voor een origineel fantasyverhaal

'Fantasy? Dan kun je toch verzinnen wat je wilt?' Maar juist als je een origineel verhaal wilt neerzetten, ga je creativiteit binnen bepaalde kaders moeten vinden. Met deze tips vermijd je clichés en houd je jouw fantasyverhaal origineel.

1. Originele personages

Zonder personage geen verhaal. Maar hoe maak je een personage nou origineel? Sommigen zoeken dit in het uiterlijk: vurig rood haar, een litteken over het linkeroog, een enorm zwaard op de rug. Maar zet dit tegenover een puber met een bloempotkapsel en een bril en je ziet wie wint: Harry Potter.

Uiterlijk doet er niet toe. Iedere lezer maakt immers zijn of haar eigen interpretatie van het personage, bijgestaan door enkele fysieke beschrijvingen van de auteur (soms zelfs geen). Originaliteit vind je in dit geval in de invalshoek, in combinatie met zwaktes. Toon aan dat het personage fouten kan maken of heeft gemaakt om herkenning op te roepen bij de lezer. Zelfs als het personage een ander ras is, kun je hem menselijk over laten komen.

Kies je toch voor een uiterlijk, plot of motief dat naar cliché neigt, geef er dan een originele twist aan. Bilbo en Frodo zijn klein en hebben harige voeten, maar 'zelfs een klein persoon kan een groot verschil maken'. Harry Potter heeft een niet al te origineel litteken, maar het verhaal erachter en de uitwerking ervan is uitstekend.

2. Origineel plot

Veel fantasyverhalen snijden het aloude thema van ´goed versus kwaad´ aan. Standaard is de held die de schurk moet stoppen omdat de wereld anders in een era van tirannie terechtkomt - en tegelijkertijd redt hij zijn geliefde. Soms is dit plot zo transparant als een vissenkom, in andere verhalen is het verhuld achter allerlei lagen en plotlijnen.

De plot hoeft niet origineel te zijn; het zijn de wendingen die het verhaal sieren. Wat als halverwege het verhaal bekend wordt dat je als lezer de antagonsit volgt? Wat als de prinses verliefd wordt op de draak en de ridder een blauwtje loopt? Wat als het hoofdpersonage op pagina 100 sterft? Zulke ideeën breken het verhaal op een onverwachte manier, waardoor de lezer vaak benieuwd doorleest.

En onthoud: verhalen hoeven niet een ‘happy ending’ te hebben, onoverwinnelijke legers hoeven niet toch nog verslagen te worden. Een verschrikkelijke gebeurtenis wekt emotie op bij de lezer en dat is juist wat je wilt doen. Neem de Song of Ice and Fire-serie van George R.R. Martin maar als voorbeeld.

3. Originele rassen en wezens

Niet elk fantasyverhaal heeft vreemde rassen of wezens. Integendeel, er bestaan talloze die alleen maar om de mens draaien. Waag je je toch aan de bekende elven, dwergen en draken, breng dan flink wat veranderingen aan. Niet door te sjoemelen met een onsterfelijk ras dat puntoren heeft maar die níet 'elven' zijn, maar iets dat gebouwd is op een logische fundering.

Duik in de geschiedenis of de mythologie. Zoek namen van culturen en majestieke wezens op en bouw hier op door - net zoals Tolkien dat deed. Een nieuw ras voelt veel authentieker aan als er een betekenis of geschiedenis achter schuilt en dat maakt het wezen bovendien geloofwaardig.

Wil je de ‘standaard’ rassen wel behouden, werk dan vanuit een andere invalshoek. Laat dwergen bijvoorbeeld niet ondergronds leven, maar in de woestijn. Of gebruik de term ‘dwergen’ voor een mensenras dat al eeuwen in forten onder de grond woont. Er is veel wat nog nooit gedaan is, dus experimenteer!

4. Originele ideeën

Een groot struikelblok voor veel fantasyleken zijn de talloze beschrijvingen, namen en uitheemse woorden die ze moeten leren voordat ze een beeld van de setting krijgen. Vooral bij high-fantasy - een genre propvol magie - is dit het geval. Voed de lezer dus met mate informatie: gebruik niet te veel verzonnen woorden voor alledaagse voorwerpen, introduceer niet te veel gebieden met moeilijke namen en gebruik vooral niet in elke naam een apostrof, tenzij het daadwerkelijk een betekenis met zich meedraagt.

Bedenk dat originaliteit niet evenredig is met verzonnen woorden en elementen. Houd je aan de algemene benamingen, tenzij je een logische en heldere reden hebt om een ander woord te gebruiken. En zelfs dan: wees spaarzaam. Het gaat uiteindelijk om de manier waarop je het verhaal schrijft en vertelt.

5. Originele extra’s

In fantasy zijn talloze kleine clichés te vinden, van romantiek tot aan de laatste woorden van een stervend persoon. Hier zijn enkele waar je alvast rekening mee kunt houden. Weet je er meer? Laat hieronder een reactie achter!

Geslacht: probeer de stereotypes te vermijden. Mannen kunnen ook gevangen worden, vrouwen kunnen ook smid zijn en hoeven zeker niet minder harnas te dragen dan een man.
Dood: wees voorzichtig met het doden van je personages. In fantasy sterven personages vaak heroïsch of met wijze laatste woorden. Dit maakt sterfscènes altijd minder realistisch. Breng personages plots en onverwacht aan een eind, dat roept de meeste emotie op.
Talen: niet elk fantasyverhaal heeft een verzonnen taal nodig. Hoewel dit in sommige verhalen logisch lijkt (bijvoorbeeld in het geval van een nieuwe wereld) is het enkel aan te raden als je verzonnen taal tot in detail is uitgewerkt. Zelfs dan dien je hem met mate te gebruiken om de lezers niet te overrompelen met vreemde woorden.

Een goede en betaalbare cursus fantasyverhalen schrijven?

Door: Reinoud Schaatsbergen