5 tips voor het schrijven van een plottwist

Wil je je verhaal spannend maken of de lezer verrassen? Probeer de plottwist. Met deze 5 tips laat je je lezer versteld staan.

Je wil je lezer verrassen, maar dat kan je op verschillende manieren doen. Waarom zou je kiezen voor een plottwist? Het doel van een plottwist is om de lezer te geven waarvoor ze lezen: iets nieuws, iets totaal onverwachts. Als je tijdens het schrijven precies weet wat een logische volgende stap is in je verhaal, zal je lezer dat ook weten. Dus wanneer je een goede plottwist schrijft, bouw je een sterk, structureel verhaal. Een plottwist maakt tijdens de verrassing zelf losse eindjes die eerder in het verhaal naar voren kwamen duidelijk.

Makkelijke plottwists zijn random en laten het verhaal een andere weg inslaan zonder rekening te houden met het contact dat je met je lezer gemaakt hebt. Hoewel zo’n plottwist een shock kan zijn voor de lezer, kan het wel betekenen dat je bij het karakter van je personage blijft. Bijvoorbeeld wanneer een blind meisje liever zelfmoord pleegt dan wanneer ze terug gaat naar het weeshuis. Voor de lezer kan dit nogal onverwachts komen, hoewel het voor het personage een logische stap kan zijn.

1.    Spontane twists

Overweeg de kritische kruispunten in je basisplot en wat de lezer op dat moment verwacht. Probeer dan manieren te vinden waarop je je lezer meer kan geven dan waar hij op hoopte. Plan je twists, maar sta open voor de wending die uit het niets komen. Zo vertelt schrijver Karen Dionne dat er niks meer bevredigend is dan jezelf te verrassen met een nieuw, spontaan plot, omdat je onbewust weet dat alles wat je geschreven hebt de grond is waar je je plot op gebouwd hebt.

2.    Creëer problemen

Vraag jezelf af wat je personages wensen, wat zij denken dat er gaat gebeuren en wat ze nodig hebben. Bedenk dan wat je logischerwijs kan doen om je personage te verwarren of om zijn hoop of verlangen gecompliceerd te maken zonder te ver van het originele verhaal af te wijken.

3.    Ga terug naar het begin

Twists bouwen zich vaak op richting een climax aan het einde van het verhaal, maar probeer eens om eerder in je verhaal iets onverwachts te laten gebeuren. In de beste boeken voelen lezers een shock, een shock van herkenning als ze zich realiseren: oh, dát is wat dat betekende. Op een dieper, onbewust niveau hebben de lezers hierop zitten wachten.

4.    Stel een doel

Voor wat voor plottwist ga je? Niet alle plottwists zijn hetzelfde. Zo moet elke wending passen bij het gekozen genre en het verhaal. Dus beslis welke reactie je van je lezer wil: ‘Oh nee.’, ‘Ja, ga zo door.’ of ‘Nee, dat meen je niet.’ Wanneer je weet of je een zucht, een snik of een grinnik wil, zal je er beter in slagen om een mooie twist te schrijven.

5.    Overdrijf niet

Schrijvers die goed zijn in het verzinnen van plottwists kunnen nog wel eens over de top gaan. Er zit namelijk een verschil tussen een speels verhaal en een complex verhaal dat te veel wendingen op elkaar stapelt. Probeer dus niet te overdrijven. Maar soms zie je door de bomen het bos niet meer. Laat iemand anders naar je tekst kijken, zodat diegene het speciale uit alle special effects kan halen.

Door Nicolette Hendriks