5 tips om een betere proeflezer te worden

Proeflezen is een kunstvorm op zich, en wel een hele belangrijke. Help jij graag mensen bij het verbeteren van hun verhaal? Met deze punten maak je jouw hulp nog effectiever.

---

1.    Weet dat je niet altijd gelijk hebt

Je geeft tips aan de schrijver waarvoor je proefleest. Zeker als dit op inhoudelijk niveau is, bestaat er vaak geen goed of fout. Zorg dus dat je niet te dwingend overkomt. Als jij zegt dat iets anders móet en de schrijver het gevoel heeft dat dit geen keuze is, zal deze eerder geneigd zijn om je advies helemaal in de wind te slaan.

2.    De sandwich

Waarschijnlijk ken je de sandwich methode wel. Je verpakt een verbeterpunt in twee positieve punten. Zo komt je kritiek vriendelijk over, maar is deze wel effectief. Je hoeft de schrijver niet te sparen door alleen maar goede dingen te zeggen of je in te houden. Toch is enige tact vereist bij het geven van feedback. Als je alleen maar slechte punten benoemt, is de kans ook groot dat deze schrijver je niet opnieuw zal vragen en ook niet aan andere schrijvers zal aanraden.

3.    Wees eerlijk

De sandwich methode gebruik je om opbouwende kritiek te geven. Dit betekent niet dat je alleen maar heel veel goede dingen moet zeggen. Wees eerlijk in je feedback en benoem wat in jouw ogen beter kan, maar ook wat in jouw ogen al goed is. Door er een balans van te maken, kan je direct verbeterpunten noemen, zonder dat je bang hoeft te zijn dat je lullig overkomt. Een schrijver heeft er niets aan als je liegt door te zeggen dat je het goed vindt, terwijl dat niet zo is. Maar zelfs als je het niets vindt, zijn er vaak voor jou sterke punten te vinden in een verhaal. Benoem die net zo hard als de zwakke punten.

4.    Weet waar je naar zoekt

Zorg dat je weet hoe de schrijver in dit manuscript staat. Is het een eerste versie? Zijn ze vooral op zoek naar inhoudelijke tips, naar stijl, of naar een laatste check? Zo zorg je dat jou proeflezen effectiever wordt. Als jij spelling aanpast, terwijl er nog heel veel inhoudelijk moet veranderen ga je niet erg effectief te werk. Je helpt de schrijver niet enorm en zadelt jezelf op met een klus die pas later echt van belang is.
Het tegenovergestelde geldt ook: wil de schrijver niets meer aan het verhaal veranderen, dan heeft het ook geen zin als jij daar nog suggesties voor geeft. Bepaal van tevoren met de schrijver op welk gebied jij gaat proeflezen.

5.    Vraag feedback

Om beter te worden, kan je zelf ook feedback gebruiken. Welke feedback die je gaf was nuttig? Hoe vond de schrijver jouw manier van werken? Hiervan kan je leren hoe je bij het volgende manuscript een nog betere proeflezer wordt. Mocht je ambitie hebben om redacteur te worden, is dit ook zeker een belangrijk punt om bij stil te staan.