3 tips om emoties te beschrijven

Bij het beschrijven van emoties komt een bekend schrijfdogma om de hoek kijken: show, don’t tell. Lees hier waarom dat dogma in dit geval meer regel dan tip is.

Emoties in een verhaal beschrijven is een struikelblok voor veel startende en zelfs gevorderde schrijvers. Als je aan de lezer duidelijk wilt maken wat een personage voelt, is de neiging groot dit zeer direct te doen. ‘Ze voelt zich verdrietig’, of: ‘Hij keek haar boos aan’.

Een lezer kan niks met zo'n beschrijving, voelt er niks bij. Pas als je laat zien wat een emotie met het personage doet, kan de lezer zich er iets bij voorstellen. Dat zet de schrijver voor een uitdaging, want hoe breng je een emotie tot leven op papier?

Ken je personages

Je kunt een emotie pas beschrijven als je weet hoe jouw personage reageert op die emotie. We weten allemaal dat je rood aanloopt als je boos wordt, maar de ene gaat met haar armen zwaaien, terwijl de andere stilletjes wacht tot de bom barst. Schrijf dus nog voordat je aan het verhaal begint je personages tot in detail uit, zodat je in iedere situatie weet hoe ze gaan reageren.

Leef je in

Fysiek gedrag voorspellen is één kant van de medaille. De andere is weten wat voor mentale gevolgen een emotie heeft. Dat kun je pas achterhalen als je voelt wat jouw personage voelt. Probeer dus eerst te weten te komen wat jouw personage denkt. Ga vervolgens na waarom zij dat denkt, of die gedachten pijnlijk zijn of juist verhelderend. Probeer daar een gevoel bij op te wekken, eventueel met behulp van herinneringen uit je eigen leven, en schrijf het op.

Doe inspiratie op

Als je een emotie wil beschrijven die je zelf nooit ervaren hebt (niet iedereen is bijvoorbeeld eens letterlijk doodsbang geweest) kijk dan naar anderen. Speelfilms of series zijn in dit geval goede inspiratiebronnen, hoewel je natuurlijk niet in elke film een realistisch beeld voorgeschoteld krijgt. Een simpel voorbeeld is het kijken van een horrorfilm. Hoe reageer jij als je bang bent? Waarom? Verplaats die emotie in de gedachtegang van je personage en je zult zien dat je de scène binnen een mum van tijd klaar hebt.

Opdracht

Stephanie Ruitenbeek schrijft op schrijversblog iMazedBlog twee oefeningen die nuttig zijn als je vast zit met het beschrijven van een emotie. Lees ze hieronder of neem eens een kijkje op de blog:

1. Kies een emotie. Schrijf deze bovenaan een pagina en beschrijf hem. Denk aan de volgende vragen.

• Wat doet deze emotie met mij of een persoon?
• Wat is de oorzaak van deze emotie?
• Wat kunnen de gevolgen zijn?
• Hoe kan iemand reageren?
• Wat doe ik bij deze emotie?
• Wat is de inhoud van deze emotie?
• Wat doet het met mijn personage?

2. Zet muziek op, kijk een film of denk ergens aan en beschrijf wat je voelt. Probeer al je gevoelens tot in detail te omschrijven, zonder dat je de emotie benoemt.