Schrijfprobleem #29: emoties overdrijven

Emoties in een verhaal dienen de lezer mee te laten leven, maar dat bereik je als schrijver alleen als je ze doseert.

Iedereen heeft wel eens een koppel in het openbaar uitgebreid zien zoenen, of een fikse ruzie zien maken. Dat voelt ongemakkelijk aan. Het liefst loop je een paar honderd meter verder, of hoop je dat je toevallig gebeld wordt zodat je met gegronde reden weg kunt kijken.

Die ongemakkelijkheid komt gedeeltelijk voort uit het feit dat je niet weet wat er vooraf aan die emotie-explosie is gegaan. Zonder die informatie oogt en klinkt het maar vreemd. Dit is niet anders in een roman. Toch zie je veel schrijvers terugvallen op personages die bij elk conflict uitbarsten in overdrijving, in de hoop dat de lezer zeker weet wat er aan de hand is.

Dit probleem uit zich in meerdere vormen. Het overdreven personage zal namelijk overal direct op reageren. Ze stuitert heen en weer van vrolijk, verdrietig, opgewekt, boos, et cetera, vaak binnen tien pagina’s. Dit is natuurlijk vrij onrealistisch, en zelfs al is het verhaal waar gebeurd, de lezer zal het als ongemakkelijk ervaren.

Oplossing

Geef je personages een kenmerkende basisemotie. Dit is een emotie waar ze vaak hun hele leven al mee zitten, dus ze zullen hier niet gemakkelijk van afwijken. Zo kun je in elke scène terugvallen op die basisemotie als je je afvraagt hoe het personage op een specifieke gebeurtenis reageert. Ook kun je zo achterhalen wat er moet gebeuren om die emotie wel te veranderen. Als je dit proces in de tekst duidelijk maakt, zal het voor de lezer vele malen realistischer ogen.