De gereedschapskist van de schrijver: Emoties

In deze editie van De gereedschapskist van de schrijver: emoties. Hoe pak je emotionele scènes aan? En hoe breng je emoties over op je lezer? Wij helpen je op weg.

Uiterlijke kenmerken

Veel schrijvers gebruiken uiterlijke kenmerken om de emoties van hun personages aan de lezer kenbaar te maken. Dit past binnen de norm ‘Show don’t tell’.
Er zijn veel manieren om op deze manier emoties weer te geven. Denk aan een personage dat zijn vuist balt, stampvoet of een deur dicht slaat, wanneer hij of zij boos is. Knikkende knieën of trillende handen verraden zenuwen of angst. Personages die fluiten zijn meestal vrij van zorgen en hebben een goed humeur.

Innerlijke kenmerken

Ook kenmerken die niet uiterlijk maar innerlijk zijn, worden gebruikt om de gemoedstoestand van een personage kenbaar te maken. Een razendsnelle hartslag, een misselijk gevoel of verdoofd zijn van angst bijvoorbeeld. Vaak gaan deze kenmerken ook gepaard met een vorm van beeldspraak, zoals het hebben van een knoop in de maag of vlinders in de buik.

Er zijn echter een aantal nadelen aan deze manier van emoties overbrengen.
Ten eerste zijn veel van deze voorbeelden zo vaak gebruikt dat ze als cliché worden beschouwd. Alhoewel de lezer direct zal begrijpen hoe het personage zich voelt, is de manier waarop dit duidelijk gemaakt wordt niet erg prikkelend of origineel. Door gebruik te maken van een onverwachte vergelijking of personificatie, kun je de beschrijvingen origineler maken. Een ander nadeel van de innerlijke en uiterlijke beschrijvingen is dat de bedoelde emotie niet heel precies geduid kan worden, hiervoor zal altijd meer context nodig zijn. Gedraagt iemand zich bijvoorbeeld boos uit irritatie, jaloezie, of frustratie?  

Emoties overdragen op de lezer

Om de lezer mee te laten voelen met de personages, kun je emoties ook op een andere manier duidelijk maken. Veel schrijvers zetten een vertraging in bij emotionele momenten. Tijdens deze vertraging beschrijven ze de gedachten van hun personages uitvoerig. Soms worden deze gedachtes direct weergeven, bijvoorbeeld in een monologue intérieur.
Door aan de lezer kenbaar te maken wat er door een personage heen gaat, kunnen zij zich beter in het personage inleven.

Een personage laten reflecteren op zijn of haar eigen emoties en gevoelens, kan ook een goede strategie zijn om de lezer bij je verhaal te betrekken. Door de introspectie van een personage, worden zijn of haar gevoelens concreter en persoonlijker. Bovendien zal de lezer zichzelf afvragen: denk ik er hetzelfde over? Of voel ik iets anders dan het hoofdpersonage?

Bronnen:
Writer’s Digest
Live Write Thrive 

Door Lotte van den Elsen