10 Vertaaltips voor self-publishers

Zelf je boek uitgeven (self-publishing) is spannend en je boek laten vertalen kan de ervaring nog mooier maken. Als projectmanager werk ik dagelijks met grote uitgeverijen en self-publishing auteurs. Hieronder zet ik uiteen hoe het vertaalproces effectief én plezierig kan zijn.

1. Kies een vertaalpartner die gespecialiseerd is in boekvertalingen. Deze bedrijven hebben een waardevol netwerk van vertalers, schrijvers, redacteuren en uitgeverijen in allerlei landen. Zij kunnen eenvoudig de meest geschikte vertaler selecteren: iemand die enthousiast is over jouw boek. Ook kan zo’n vertaalbureau gratis of goedkoop advies geven over hoe je je boek het best kunt vermarkten in andere landen.
    
2. Zorg ervoor dat je manuscript definitief is en dat er geen aanpassingen meer nodig zijn. Het is praktisch onmogelijk én riskant om de inhoud ook maar enigszins aan te passen zodra de vertaling is gestart.
    
3. Het is de moeite waard om te informeren naar royalty-overeenkomsten. Soms is het mogelijk om op deze manier een deel van de vertaalkosten te dekken. Een andere mogelijkheid is crowdfunding – het is eerder gedaan! Onze vertaaltarieven voor meer dan 10.000 woorden in Westerse talen liggen tussen de €0,07 en €0,10 per woord. Lagere tarieven zouden de kwaliteit kunnen aantasten en kunnen te mooi zijn om waar te zijn. Vertaalbureaus zijn niet altijd duurder dan freelance vertalers, zie punt 7 van dit artikel.
    
4. Voordat je de opdracht geeft, stel de volgende vraag aan je vertaalpartner: wat versta jij onder een goede vertaling? Het is belangrijk om hier hetzelfde over te denken om teleurstellingen te voorkomen. Onze professionele doelstellingen zijn, in volgorde van belangrijkheid:
   1) Accuraat: de boodschap moet nauwkeurig overgebracht worden zonder dat er informatie verloren gaat of toegevoegd wordt. 
   2) Leesbaarheid: correcte spelling, grammatica en een goed leesbare tekst. 
   3) Stijl: de stijl moet vergelijkbaar zijn met de stijl van de auteur.
    
5. Zorg ervoor dat je een gratis en vrijblijvende proefvertaling ontvangt. Het beste is om de vertaling na te laten kijken door een andere, onafhankelijke native speaker die je persoonlijk kent. Elke vertaalpartner zou graag een gratis proefvertaling maken die laat zien hoe zij te werk gaan. Normaal gesproken zijn deze proeven tussen de 400 en 1000 woorden en wordt er een deel van de tekst gebruikt waarbij de vertaler creativiteit moet laten zien.
    
6. Vraag het vertaalbureau of de vertaler woont in het land waar het boek uitgegeven gaat worden. Mijn ervaring is dat vertalingen over het algemeen beter zijn als de vertaler in het land woont waar het boek gelezen gaat worden. Hij of zij is dan vaak beter op de hoogte van modern taalgebruik en staat in direct contact met de doelgroep.
    
7. Weet dat een goede vertaling alleen in teamverband kan worden gerealiseerd. Een projectmanager, vertaler en redacteur(en) moeten samenwerken om het beste resultaat te krijgen. Zij begrijpen wat er nodig is om een vertaling goed te maken en hoe je ervoor kunt zorgen dat de lezer niet merkt dat het een vertaling is.
    
8. Wees bereid om veel vragen te beantwoorden tijdens het vertaalproces. Als auteur weet jij als geen ander wat de boodschap van jouw boek is. Als je beschikbaar bent om feedback te geven in de eerste fasen van de vertaling en als je je boek kunt toelichten zal de vertaling beter worden.
    
9. Vertrouw de professionals. Word niet wantrouwend als de zinsstructuur of woordkeuzen anders zijn. Vertalers vertalen altijd naar hun moedertaal en het is hun vak. Vertaalbureaus controleren het werk van vertalers continu en de projectmanager zou alle vragen die je hebt goed moeten kunnen beantwoorden.
    
10. Besef dat een boekvertaling niet direct klaar is voor publicatie. Dit is helaas een gegeven in boekproductie. Na het opmaken moet de tekst nog meerdere malen worden geproofread.

Laura Pepitone is werkzaam als projectmanager bij Textcase en is verantwoordelijk voor de coördinatie en vertaling van boeken en andere producties. Laura studeerde Geschiedenis in Utrecht en verhuisde later naar New York om daar verder te studeren en te werken als journalist.