Waarvoor gebruik je het stijlfiguur paraleipsis?

Paraleipsis, één van die stijlfiguren met veel te moeilijke namen, die je ook nog eens op vijf verschillende manieren kan spellen. Dit woord zegt je misschien nog niet zo veel, daarom bespreken we vandaag in het schrijfwoordenboek: wat is een paraleipsis en hoe gebruik je deze?

Aankaarten door te ontkennen

De paraleipsis is een stijlfiguur waarbij je door iets te ontkennen of niet te noemen juist de aandacht erop vestigt. Bijvoorbeeld:

Ik zeg niet dat er een probleem is, maar we moeten wel een oplossing vinden.

Of

Om nu te zeggen dat het fout is, gaat mij te ver…

Het is een populair figuur om te gebruiken in redevoeringen. Paraleipsis komt van een Grieks werkwoord dat betekent: terzijde laten. Logisch, als je Grieks spreekt tenminste. 

Het effect op je lezer

Door het gebruik van een paraleipsis benadruk je hetgeen wat je zegt, ook al ontken je het of geef je het idee dat het niet genoemd hoeft te worden. In de zin ‘ik zeg niet dat er een probleem is, maar we moeten wel een oplossing vinden’, benadrukt de ontkenning van het probleem juist dat er een oplossing gevonden moet worden. 

Ook kan je met een paraleipsis het idee geven dat iets te onbelangrijk is om te bespreken, maar daarmee wel de nadruk erop leggen. Bijvoorbeeld:

Er zijn vele nadelen, om van de risico’s nog maar niet te spreken…

De kracht van suggestie treedt hier in werking op het moment dat de risico’s als onbelangrijk onderwerp afgedaan worden. Door suggestie komt de lezer of luisteraar uiteindelijk zelf tot de conclusie. Dit kan de overtuigingskracht sterker maken.

Gebruik in je verhaal

Er zijn verschillende manieren om een stijlfiguur als paraleipsis te gebruiken in je verhaal. Ten eerste kan je het toepassen in dialoog. Wil je personage ergens de nadruk op leggen? Dan zou het zomaar kunnen dat ze hun boodschap op deze manier brengen. Let hierbij wel op dat in een normaal gesprek de meeste mensen geen lijst met stijlfiguren en goed doordachte zinnen bij de hand hebben. 
Laat het dus sporadisch gebeuren.
Ten tweede kunnen stijlfiguren je helpen om een specifieke vertelstem te creëren. Zit je in het hoofd van een personage dat het verhaal in de ik-vorm aan je lezer vertelt? Misschien hebben zij wel bepaalde bedoelingen met het vertellen. Stijl kan je helpen om te spelen met de verteller, hun betrouwbaarheid en wat ze over willen brengen.