Zo maak je nooit meer een contaminatiefout

Optelefoneren, overnieuw, nachecken, zie jij al wat hier fout gaat? Bij deze voorbeelden worden uitdrukkingen en begrippen met elkaar vermengd. Dat heet contaminatie. Deze week staat deze stijlfout centraal bij het schrijfwoordenboek.

Wat is contaminatie precies?

In het Van Dale woordenboek staat contaminatie als: “Foutieve vermenging van twee woorden of uitdrukkingen”. Contaminatie, ofwel cocktailwoorden, zijn stijlfouten.
Vaak worden deze fouten gemaakt in de spreektaal. We hebben dan niet eens door wat we precies fout doen. Helaas nemen we spreektaal snel over in ons schrijvende taal en een kritische lezer zal de fout snel opmerken. Cocktailwoorden maken in je boek is dus geen goed idee.

Voorbeelden van contaminatie

“Ik had het nogmaals nacheckt, maar ik wilde je optelefoneren om te zeggen dat ik helemaal door de war ben.” In deze zin staan drie contaminaties.
De eerste is ‘nachecken’. Nachecken is een combinaties van nagaan en checken. Je gaat het checken óf je zal het nagaan. Je gaat het dus niet nachecken.
De tweede contaminatie is optelefoneren. Dit zijn de twee woorden opbellen en telefoneren. Je bent aan het telefoneren en je gaat iemand opbellen.
En de derde in de zin is ‘door de war zijn’. Hier zijn de twee uitspraken ‘in de war zijn’ en ‘door elkaar halen’ in de mixer gegooid. Zo is de zin dus juist: “Ik had het nogmaals gecheckt, maar ik wilde je gelijk opbellen om te zeggen dat ik in de war ben.”
Nog meer bekende contaminaties zijn: ‘overnieuw’ (over doen óf opnieuw), ‘duur kosten’ (duur zijn óf veel kosten), ‘snel lopen’ (hardlopen en snel zijn) en ‘zich irriteren aan’ (ergeren aan en irriteren).

Contaminatie voorkomen

Hoe kan je zorgen dat je nooit meer cocktailwoorden schrijft? Het antwoord is simpel: zoek het even op. Twijfel je aan een woordencombinatie dan zal Onze Taal je het antwoord geven. Soms klinkt een uitdrukking helemaal niet fout, dat kan. Er is namelijk een aantal contaminaties ingeburgerd of zelfs opgenomen in het Van Dale woordenboek. Denk hierbij aan ‘bekritiseren’ (beoordelen en kritiseren) en ‘uitselecteren’ (uitzoeken óf selecteren).
Een andere tip om contaminatie te voorkomen is: veel lezen. Als je leest sla je de goede woorden beter op. Hoe meer je leest, hoe beter het zal gaan.

Bron: encyclo.nl