Storytelling: wat is ‘plot armor’?

In de wereld van verhalen ontstaan, in combinatie met het internet, regelmatig nieuwe termen om bepaalde patronen te benoemen. Een van de verschijnselen die de laatste jaren steeds vaker gespot worden, is plot armor. En over het algemeen zijn lezers/kijkers daar niet erg positief over.

Zonder al te veel te spoilen voor Game of Thrones-kijkers die nog niet aan het eind zijn: Arya Stark vervult een belangrijke rol in het laatste seizoen. Maar enkele seizoenen geleden was haar leven een aantal keer in serieus gevaar. Meerdere messteken zouden vrijwel ieder ander personage fataal geworden zijn (tenzij je Jon Snow heet), maar op miraculeuze wijze leek Arya verschillende levensbedreigende situaties te ontsnappen. Hoe onrealistisch dat soms ook leek. En dat noemen ze ook wel plot armor, want de reden dat een personage een normaal gesproken dodelijke situatie overleeft, is regelmatig omdat hij of zij later in het verhaal nog een rol te spelen heeft. In Arya’s geval: een onverwachtse rol in de ontknoping. Fans van de serie uitten op internet uitgebreid hun ongenoegen over Arya’s plot armor.

Plot armor in het kort

Plot armor is een fenomeen dat vooral voorkomt in film(series) en televisieseries. Het wordt niet bewust toegepast door de schrijver (‘laat ik hier plot armor inzetten’), maar wordt door kijkers herkend als onrealistisch plotpunt. Personages worden, in bedreigende situaties, als het ware beschermd door het feit dat ze later in het verhaal nog goed gebruikt kunnen worden. Het plot dient als schild voor het personage. Het personage overleeft alleen omdat dat nodig is in het verhaal.

Hoe vermijd je plot armor?

Tricky business, dat plot armor. Want je wil natuurlijk wel genoeg spanning in je verhaal kunnen aanbrengen en scènes waar je hoofdpersoon in gevaar is, niet compleet vermijden. De belangrijkste tip hiervoor is: schrijf geloofwaardig. Laat je personage die vreselijk hopeloze situatie niet ‘door een wonder’ overleven, maar laat duidelijk zien hoe hij of zij uit de situatie ontsnapt en verklaar waarom er een goede afloop is.

Plot armor is niet altijd fout

In serieus schrijfwerk (zie: Game of Thrones) kan het de kijkers behoorlijk storen als er duidelijk sprake is van plot armor. Maar er zijn natuurlijk vele series en verhalen met een minder serieuze toon waar de hoofdpersonages aflevering na aflevering op wonderbaarlijke wijze weer weten te overleven. De volgende aflevering wordt altijd gehaald, want de held, die overleeft. Kijk naar de (potentiële) lezers van jouw verhaal en probeer in te schatten in hoeverre zij waarde hechten aan zuivere geloofwaardigheid.