Je bent je eigen merk

Daar kwamen ze voor, die 220 deelnemers aan de Schrijven Magazine Schrijfdag 2016: Een ‘dag boordevol inspirerende schrijfworkshops, lezingen en interviews over schrijven’, zoals op schrijvenonline.org met een aanstekelijk enthousiasme staat vermeld. Dat leek me wel wat, schrijvers in spé ontmoeten, sommigen met de nodige ervaring of zelfs al met een uitgever, om te praten over het S-woord. Dat werkwoord met grote aantrekkingskracht op velen. Rond de 1,5 miljoen wordt er wel met lichte opwinding gezegd. En iedereen die naar deze dag kwam hoopt op die gedroomde bestseller en wilde dáár graag horen hoe die te realiseren.

En ik sprak ze. Tientallen, die aan mijn standje kwamen informeren wat ik voor ze zou kunnen betekenen. Waarop ik nieuwsgierig vroeg wat ze dan schrijven. Daar begon het. Aan het verhaal van sommigen was geen touw vast te knopen en bijna iedereen had er véél woorden voor nodig. Misschien niet helemaal verbazingwekkend als je iets doet met woorden. Maar waarom nou niet wat meer to-the-point? Of minimaal goed voorbereid zijn? Want ze hadden kunnen weten dat een elevator pitch ook op zo’n dag van belang is. Je valt pas op als je opvalt.

In de boekenwereld is het bouwen van een merk - net als overal - van belang. Juist als schrijver moet je je daar in deze mediagerichte tijd bewust van zijn. Dagelijks ervaar ik dat, als literair agent met een groot aantal reeds gearriveerde schrijvers als Frank Westerman, Christine Otten, Jaap Scholten en Josha Zwaan die ik mag bijstaan. In mijn contacten met vertegenwoordigers van media, met boekhandelaren en redacteuren van festivals. ‘Oh, X, die is toch zussemezo? En die doet toch ditendat?’ Of denk aan John Coetzee. Die zich ‘in het echt’ net zo introvert gedraagt als hoe hij bekend staat (misschien is hij het domweg). Geen of amper interviews geeft, waardoor deze Nobelprijswinnaar alsmaar mysterieuzer wordt. Ook dat is een merk, of op z’n minst een (strategisch op gebouwd?) imago.

Een merk dus. Hoe gênant misschien ook, maar zo moet je wel naar jezelf kijken. Juist als beginnende auteur. Wie ben je, wat wil je zijn, hoe wil je overkomen en hoe wil je dat jouw boeken gepositioneerd worden? Dat begint al met het insturen van je manuscript naar uitgeverijen. Het gebeurt nog dagelijks dat een aanstormende kinderboekenschrijver haar of zijn manuscript naar een uitgeverij stuurt die alleen managementboeken in zijn fonds heeft. Je gelooft het niet.

Maar ook daarna, als het gelukt is om een contract te krijgen. Hoe gaat de uitgeverij jou en je boek ‘in de markt zetten’, wat wordt er gedaan aan marketing en communicatie? Ben je die intellectueel die met een wetenschappelijk boek komt voor een kleine groep academici? Of die vlotte jonge meid (m/v) die het vooral (ook) moet hebben van haar uitstraling en lekkere chicklit wil uitgeven? Welk type auteursfoto moet er dan van je gemaakt worden? Waar en hoe doe je de presentatie van het boek? En bij welke media moet jouw agent of uitgeverij aankloppen om je ‘te pluggen’? En waar zou dan op gefocust moeten worden bij het verkrijgen van lezingen en optredens? Moet je überhaupt wel optreden?

Het lijkt hoofdstuk I van een marketing- en communicatieopleiding, maar kijk om je heen. Wie heeft het goed aangepakt en bij wie leek de routine van de PR-afdeling hoogtij te vieren en was er dus geen of weinig media-aandacht? Ook als beginnende schrijver mag je best eisen stellen. Het gaat om jou en je boek, waar je gedurende een lange tijd je ziel en zaligheid in hebt gelegd. Dus natuurlijk heb je een stem in hoe jouw boek ‘aan de man wordt gebracht’. Investeer desnoods zelf in iemand die in overleg met de uitgeverij jouw merk kan ‘laden’ en bouwen. Want de eerste klap is een daalder waard. En ook al schrijf je geen autobiografie, je bent je eigen merk.

Door Dorine Holman

Dorine Holman is literair agent en verzorgt de marketing en communicatie van bekende auteurs, in overleg met de uitgeverij in kwestie. Daarnaast is ze eigenaar van Het Schrijvershuisje Lutterzand in De Lutte.