De gereedschapskist van de schrijver: relevante subplots

Vooral in langere verhalen werkt het vaak goed om subplots door je hoofdplot heen te weven. Een roman kan zelfs nauwelijks zonder subplots die het verhaal meer diepgang en complexiteit geven. Maar hoe schrijf je een subplot dat het verhaal verdiept en er niet juist van afleidt?

Er zijn allerlei redenen denkbaar om subplots te gebruiken in je verhaal. Ze kunnen afwisseling bieden, iets nieuws vertellen over de hoofdpersoon, of verhaalelementen introduceren die later belangrijk zullen blijken te zijn. In al die gevallen is het belangrijk om ook de hoofdlijn van je verhaal niet uit het oog te verliezen. Je lezer zal zich tijdens het lezen van een (stukje) subplot altijd afvragen wat de relevantie tot het hoofdplot is. Hier volgen een aantal manieren waarop je subplots kunt toepassen.

Je personage uitdiepen

Een subplot kan een kant van je personage laten zien die in het hoofdplot niet duidelijk naar voren komt. Belangrijk is dan wel dat deze eigenschap relevant is voor het verhaal: we hoeven niet te weten dat je hoofdpersoon elk weekend gaat vissen, tenzij er bij het volgende visuitje iets staat te gebeuren, of zijn vaardigheden met de hengel later van pas zullen komen in het hoofdplot. Op dezelfde manier kun je in een subplot een karaktereigenschap laten zien die later de drijvende kracht achter een belangrijke beslissing zal vormen.

Ook als je weet waar het subplot naartoe zal leiden, kan het handig zijn om je af te vragen wat het op het moment zelf aan het verhaal toevoegt. Misschien heeft je personage het wekelijkse visritueel nodig om te reflecteren op de problemen van het hoofdplot.

Het hoofdplot in een ander licht stellen

Een interessante mogelijkheid van subplots is dat ze een andere draai aan het hoofdplot kunnen geven. Stel dat het doel van je hoofdpersoon is om toegelaten te worden tot de universiteit, en het verhaal draait om de obstakels die ze op die weg probeert te overwinnen. Als ze in een subplot haar vader helpt met het snoeien van zijn rozen, waar ze veel talent en passie voor blijkt te hebben, kan de lezer zich afvragen of ze wel de juiste weg bewandelt. Welke beslissing ze uiteindelijk ook neemt, het subplot heeft een extra laag aan het verhaal gegeven.

Extra obstakels opwerpen

Hoe langer je verhaal, hoe langer de weg van begin tot conclusie en hoe meer obstakels (letterlijk of figuurlijk) je hoofdpersoon dus zal moeten overwinnen. Zo'n obstakel kan een heel subplot vormen. Misschien dat je personage wel meerdere problemen tegelijk moet jongleren, die allemaal op de een of andere manier in de weg staan om zijn uiteindelijke doel te bereiken. Het kan ook interessant zijn om zo'n subplot te starten voordat het hoofddoel duidelijk wordt. In eerste instantie lijkt het dan nog niet op een obstakel, maar wanneer je dan het belangrijkste doel van het personage introduceert, weet je lezer direct dat er problemen gaan ontstaan.

Het hoofdplot spiegelen

Je kunt een krachtig effect bereiken door het probleem van je hoofdpersonage te spiegelen in een subplot. Stel dat de hoofdpersoon worstelt met relatieproblemen. Een subplot kan dan draaien om de scheiding van de buren. Dit kan, bewust of onbewust, de keuzes van de hoofdpersoon beïnvloeden. Afhankelijk van het vervolg kan het subplot een waarschuwing of juist een bevestiging vormen, of een fris perspectief bieden op de situatie in het hoofdplot. Het effect is het sterkst als de situatie in het subplot anders afloopt dan die in het hoofdplot. Het subplot heeft dan bijvoorbeeld een slechte afloop, wat de hoofdpersoon een inzicht geeft waardoor zij eenzelfde lot kan voorkomen.

Perspectief in subplots

Vaak worden subplots gedreven door secundaire personages en hun doelen. Je kunt deze personages laten zien vanuit het perspectief van je hoofdpersoon, maar het kan ook voor de hand liggen om van perspectief te wisselen. Dit komt vooral van pas wanneer je in het subplot informatie aan de lezer geeft die de hoofdpersoon nog niet mag weten, om zo extra spanning te creëren. Let er wel op dat hoe uitgebreider dit subplot is, hoe meer het secundaire personage zelf ook een soort hoofdpersoon wordt en dus zijn eigen doelen moet hebben om na te streven.

Tempo variëren

Wat de inhoud van je subplot ook is, je kunt het gebruiken om variatie te bieden door bijvoorbeeld van een spannend gedeelte naar een rustiger stukje subplot te gaan. De lezer krijgt dan de kans om te verwerken wat er gebeurd is. Het kan ook goed werken om de conclusie van een subplot te bewaren tot nadat het hoofdplot is afgerond, en er de laatste scène van je verhaal of roman van te maken. Dan kan de lezer nog even nagenieten van het verhaal voordat het helemaal is afgelopen.

Door Anna Mattaar