5 Taal -en stijlfouten die je nooit mag maken

Het is waar: taalfouten kunnen behoorlijk irriteren. Wat te denken van veel voorkomende spelfouten als kado, aktie en reaktie, waarvan de officiële schrijfwijze al sinds 1995 gewijzigd werd in cadeau, actie en reactie. Behalve een beperkt aantal beginnende auteurs blijft een grote hoeveelheid supermarkten, bouwmarkten en cadeauwinkels hardnekkig vasthouden aan akties en kado’s!

1 Tussen-n of toch maar niet 

Ook de tussen-n is voor velen nog moeilijk. Hiervoor gelden eveneens de regels die in 1995 werden vastgelegd: pannekoek werd pannenkoek, paardebloem paardenbloem en kippesoep kippensoep.

2 Los of aan elkaar

Dan hebben we nog de hardleersheid van het los van elkaar schrijven van woorden – omdat men dat ooit op school zo leerde – diementegenwoordigaanelkaar dient te schrijven: bedrijfsadviseur schrijf je niet als bedrijfs adviseur en werken doe je in teamverband, niet in team verband.
Ben je aan het solliciteren, kijk dan heel goed hoe je bepaalde woorden en termen dient te schrijven. Overigens is de term sollicitatie brief de meest gemaakte spelfout; het is een sollicitatiebrief!

3 Kleine letter of hoofdletter

Een middelbare beroepsopleiding schrijf je als mbo, met kleine letters dus, en heb je hbo, houd het dan ook klein. Een leuk ezelsbruggetje – en nu vergeet je het nooit meer! – is dat HBO de afkorting is van Het Brabants Orkest…

4 Het verschil tussen hen en hun

Laten we het ook nog even over hen en hun hebben: Gebruik hen na een voorzetsel (Ik geef het cadeau aan hen; Hoe gaat het met hen?) of in geval van een lijdend voorwerp (Ik begroette hen; Hij ontslaat hen). Een handig hulpmiddeltje hierbij is dat als je de zin lijdend maakt (met worden), hen verandert in het onderwerp zij ('Ik bel hen op' – zij worden opgebeld – dus 'Ik bel hen op').

Gebruik hun als het om een meewerkend voorwerp gaat en er geen voorzetsel voor staat, maar je er wel een bij kunt denken (aan, voor, bij, volgens): Ik geef hun het cadeau (hun = aan hen); Hij schonk hun een drankje in (hun = voor hen).

Kom je er niet uit, gebruik dan ze als alternatief voor hen én hun: 'Ik geef ze (hun) het cadeau', 'Laat ze (hen) maar praten.'

5 Leestekens  

Veel beginnende auteurs weten niet precies hoe dialogen weer te geven in combinatie met punten en komma’s. Dan is het een geruststelling te weten dat de meeste Nederlandse uitgeverijen (Vlaamse niet) de zg. ELDA-regel (Eerst Leesteken, Dan Aanhalingsteken) hanteren, waarbij de komma altijd voor het aanhalingsteken staat. Dus: in plaats van hoe het officieel zou moeten: ‘Ik vrees’,(aanhalingsteken binnen de komma) zei Tom, ‘dat ik geen geld bij me heb.’, wordt geschreven: 'Ik vrees,' zei Tom, 'dat ik geen geld bij me heb.'

Tot slot: het beletselteken (…) bestaat altijd uit drie puntjes en uitroeptekens worden gebruikt om nadruk te geven aan een woord of zin. Dan is één uitroepteken genoeg! Dat geldt natuurlijk ook voor vraagtekens. Hooguit in kinderboeken worden soms twee vraagtekens gebruikt om een superverbazing uit te drukken.

Door Marianne Miltenburg

Marianne Miltenburg is redacteur, auteur en schrijfcoach. In 2001 verscheen haar eerste jeugdboek, De vloek van Kiekeberend. Ze was een aantal jaren columniste voor een veel gelezen magazine, schreef Engelstalige columns in een Griekse krant en maakte redactionele specials voor diverse tijdschriften. In oktober 2010 kwam haar eerste vertaling vanuit het Engels op de markt van het jeugdboek Seven Sorcerers van auteur Caro King: Zeven Magiërs. Door haar werk als redacteur en schrijfcoach, ontdekte ze dat er behoefte bestond aan een schrijvershandleiding. Daarom schreef ze En toen, en toen… en toen…, waarin uit de doeken wordt gedaan hoe boekteksten in elkaar steken, welke technieken kunnen worden toegepast, hoe belangrijk een spanningsboog is en hoe je een personage levendig maakt. Meer weten over Marianne? Kijk dan op haar website.