Lid sinds

11 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Moreel kompas - schrijverskompas

Vanavond zag ik bij College Tour een interview met Karin Slaughter en zij had het over het moreel kompas. http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/13681… Het is een onderwerp dat ik erg interessant vind, dat moreel kompas. Soms schrijf ik iets niet, omdat ik vind dat ik het niet goed genoeg kan verwoorden om het onderwerp recht te doen, of ik schrap iets beladens omdat ik vind dat het geen meerwaarde heeft voor mijn verhaal. Concreet voorbeeld: fictieverhaal waarin iemand sterft, en de gebeurtenis dan vrij expliciet geschreven in alle bloederige details. Een ziekteverloop, een verkrachting, een moord, een marteling - of, een seksscène. Vaak schrap ik zelf uiteindelijk vaak juist de ergste of meest expliciete details. Niet omdat ik ontevreden ben over wat ik heb geschreven, maar omdat die details geen meerwaarde hebben. (behalve dat ik zou laten zien hoe goed ik het wel niet heb kunnen beschrijven) En, die detaillering neemt dan ook teveel aandacht in van het eigenlijke verhaal, zo voel ik dan. Zodra ik dat gevoel heb, schrap ik. En dat is eigenlijk bijna altijd. Ik zou graag van gedachten wisselen met jullie, horen hoe andere schrijvers omgaan met hun 'moreel kompas'. Ik ben zelf nog niet helemaal uit het verschil tussen schrijven over een trauma gezien door de ogen van een personage - gruwelijke details relevant, verhaal in dienst van onderwerp, Een verhaal schrijven over iemand die een trauma overkomt - verhaal en personage relevant, gruwelijke details ondergeschikt aan verhaal. Soms heb ik als lezer het gevoel dat een schrijver een zwaar thema in detail gebruikt alleen om het een zwak verhaal te laten dragen, mee te laten liften op het thema. Dus, hoe erger het thema, hoe beter. De zwaarte van het thema bepaalt niet de kwaliteit van het verhaal, denk ik. Voor wie het citaat in het interview zoekt: na minuut 17. Hieronder een stukje uit het interview over het kompas, en het voorgelezen fragment in vertaling. Citaat Karin Slaughter in het interview. "Iedere auteur heeft een moreel kompas. Er zijn een aantal dingen waar ik nooit over zal schrijven.(...) ik weet wanneer iets te ver gaat en ben daar erg voorzichtig mee. (...) Ik wil niet alleen over schokkende, enge dingen schrijven, maar dingen in context plaatsen. Datzelfde geldt voor seks in een boek. Als het verhaal zonder die passage nog steeds begrijpelijk is, hoort die er niet in. Als je dat toepast op 50 tinten grijs, was het hele boek nooit verschenen. (...) Dat zie ik als mijn verantwoordelijkheid als schrijver. " Fragment: Emma's broek hing om haar enkels en haar aanvaller had haar ondergoed opzij gerukt. Er stonden tandafdrukken in haar borsten en haar dijen waren bont en blauw. Ze zat onder de rode striemen. Ze was slank, had het blonde haar van haar moeder en de brede schouders van haar vader. Het was moeilijk te zeggen hoe ze er in leven had uitgezien. Haar schedel was bezweken onder het geweld en haar ogen, haar neus waren niet meer te onderscheiden. Het enige referentie punt was haar mond, een gapend, tandeloos en bloederig gat.

Lid sinds

19 jaar 3 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Een bijzonder interessant onderwerp. Ik heb daar nog niet zo gericht als jij over nagedacht, maar ik herken het wel. Als iets gruwelijks (marteling, verkrachting, noem maar op) een functie heeft in je verhaal en je bent er zelf van overtuigd dat het je niet puur om het effect te doen is, moet je het altijd kunnen gebruiken, denk ik. Maar je neemt daar natuurlijk ook bij mee dat anderen je motieven heel makkelijk in twijfel kunnen trekken. Je neemt dan maar liever het zekere voor het onzekere. Iets dergelijks proef ik tenminste uit je post. Misschien doe ik dat onbewust zelf ook wel. Volgens mij heb ik nog nooit een scène geschreven waarbij dit dilemma echt voor mij speelde. Dat zou wel eens minder toevallig kunnen zijn dan ik denk.

Lid sinds

16 jaar 1 maand

Rol

  • Gewone gebruiker
Met een moreel kompas heb ik niet zoveel. Als ik een verhaal schrijf sta ik daar in elk geval geen seconde bij stil en ik heb nog nooit iets geschrapt omdat ik vond dat ik in mijn verhaal te ver ben gegaan. Misschien komt het ook wel omdat ik niet snel heel expliciet schrijf over gruwelijk onderwerpen. Ik vind het wel heel knap als een schrijver het aandurft te schrijven over een gruwelijk onderwerp en dit overtuigend weet te doen zonder de gruwelijke details te gebruiken. In Leven en Lot van Vasili Grossman komt een scene voor waarin een groep Joodse mensen wordt afgevoerd naar de gaskamers. Hij beschrijft het alledaagse van deze groep mensen, ze kibbelen met elkaar, de kinderen worden terecht gewezen, terwijl je als lezer weet wat ze te wachten staat.

Lid sinds

10 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ik kan me nog goed herinneren dat ik een boek las van Mo Hayder. Eigenlijk wilde ik stoppen, maar omdat ik toch benieuwd was naar het einde las ik door. De details vond ik echter bijna te erg. Ik denk dus wel dat het afbreuk kan doen aan het verhaal, want dat is me uiteindelijk helemaal niet bijgebleven. Wel dat ik het erg luguber vond en ik heb daarna ook nooit meer een boek van haar gelezen.

Lid sinds

13 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Gewoon lekker schrijven en je niets van de wereld aantrekken. Als die scène niet werkt, schap je hem vanzelf wel. :D Ik hoop dat het ergens terug te kijken is trouwens, lijkt me erg interessant om Karin Slaughter over dit onderwerp te horen.

Lid sinds

10 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ik denk dat een moreel kompas ook hinderend kan werken. Als je verhaal gaat over iemand met een trauma, moet je wel aannemelijk maken dat hij/zij dat trauma heeft. Als je teveel gewicht uit de schaal neemt, loop je het risico om te luchtig over beladen onderwerpen te verhalen, denk ik. Ik ben geen voorstander voor chirurgische omschrijvingen van een moord, waarbij de bloedspetters om je oren vliegen, maar wanneer iets echt essentieel is voor het verhaal, vind ik dat vrijwel alles moet kunnen. Zelf maak ik graag gebruik van dialogen, omdat die vaak een goed beeld schetsen, zonder dat je te 'uitleggerig' overkomt over je personages. Als je bij het schrijven van dialogen rekening moet houden met iedereen, die je met een bepaalde uitspraak van je personages op zijn/haar tenen kunt trappen, houd je geen verhaal over. Je kunt ook doorschieten met een moreel kompas. Hoe iemand praat, zegt veel over wie hij/zij is. Niet alle personages in manuscripten zijn sympathiek of politiek correct in hun uitspraken. Ik ondervind dat je met een scherpe dialoog vaak teveel detail uit de weg kunt gaan. De zwaarte van het thema bepaalt in mijn optiek inderdaad niet de kwaliteit van een verhaal, maar op het moment dat je een getraumatiseerd personage opvoert, heb je toch automatisch te maken met een zwaar thema? Anders heeft het personage immers geen trauma.

Lid sinds

11 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
@Hay, inderdaad, de motieven van de schrijver. Integriteit, ook. Wij kunnen alles schrijven wat we willen. Maar om iets de lezer provocerend te schrijven, omdat het kan, dat is geen goede reden, Het moet dan ook iets toevoegen, denk ik. Veel verhalen komen prima geschreven weg zonder rond die grens te dralen. Maar ik boks nu inderdaad met een verhaal waar ik er tegenaan/overheen zit. @Johan
Ik vind het wel heel knap als een schrijver het aandurft te schrijven over een gruwelijk onderwerp en dit overtuigend weet te doen zonder de gruwelijke details te gebruiken.
Dat is precies de grens die ik zoek. En ik wil zo dicht mogelijk tegen die grens aan, zonder er overheen te gaan. Ik zie ver over die grens gaan niet als een prestatie van een schrijver, heb zelfs steeds meer het idee dat het shockeren, een zwaktebod is. Maar, wanneer het verhaal heel sterk is, dat dan die grens een stuk verder kan verlegd. Maw. Het verhaal moet zo goed zijn, dat gruwelijke/expliciete details toch op hun plaats vallen. Dat is waar het kompas zijn werk moet doen, denk ik, op die grens.

Lid sinds

11 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
@Sabpoo Johan noemde een boek als voorbeeld en jij ook. Zou het zo kunnen zijn dat in 'het leven en lot' het verhaal het thema ondersteunde en versterkte en bij het boek van Mo Hayder het verhaal juist verstikt werd door het te aanwezige onderwerp? Dan neemt een schrijver dus die stap over de lijn en snijdt zichzelf ongelofelijk in de vingers. Aan de andere kant, het is wel het eerste voorbeeld dat je noemt, dus het heeft wel een indruk achtergelaten (al was het een negatieve)

Lid sinds

11 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
@Spirit Ik kijk morgen of de link op uitzending gemist staat :) @Bronja
Niet alle personages in manuscripten zijn sympathiek of politiek correct in hun uitspraken. Ik ondervind dat je met een scherpe dialoog vaak teveel detail uit de weg kunt gaan.
Ik denk niet dat je een overschrijding van een kompas kunt verdoezelen met scherpe dialoog. Perspectief veranderen schept denk ik wel een afstand, gruwelijke details beleefd vanuit het ik-figuurperspectief komen harder binnen dan vanuit de derde persoon. De marteling beschrijven vanuit de psychopaat en niet vanuit het slachtoffer schept ook een afstand, net als de lijkschouwer die de vreselijkste wonden rapporteert, of een auctoriaal perspectief. Maar hoewel je de grens kunt rekken door afstand te scheppen, is dat toch weer met een omtrekkende beweging van de grens wegblijven denk ik. ---- Ik volgde een oude discussie op een Amerikaans schrijfforum, dat ging over het schrijven van een verhaal met een setting in het slaventijdperk. De personages, ook de protagonist, zou het houden van slaven zien als iets normaals, nu is dat natuurlijk een verwerpelijk fenomeen. Hoe ver ga je in het schetsen van de gedachtengang van een personage, in hoeverre laat je de stem van de schrijver doorklinken om duidelijk te maken dat het verwerpelijk en achterhaald is om slaven te houden? Of kan je personage een protagonist zijn, en tegelijkertijd een meester van een katoenplantage? Of, een Nazi? Of, een psychopaat? En dan zonder de moraliserende stem van de schrijver op de achtergrond? De kompasnaald draait gillend rondjes ;)

Lid sinds

14 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
Een heel interessant topic. In het ene verhaal beschrijf ik gruwelijke details en in een ander verhaal niet. Moeilijk uit te leggen waarom. Wat mij wel altijd intrigeert is wanneer men het heeft of iets functioneel is voor een verhaal. Die grens zie ik niet zo duidelijk. Wanneer noemt men iets essentieel voor een verhaal en wanneer niet? Ik ben wel benieuwd naar het interview. Momenteel lees ik toevallig een boek van Slaughter. Het verhaal boeit me niet echt, maar ik vind het wel knap hoe ze sommige zinnen beschrijft.

Lid sinds

16 jaar 1 maand

Rol

  • Gewone gebruiker
Ik volgde een oude discussie op een Amerikaans schrijfforum, dat ging over het schrijven van een verhaal met een setting in het slaventijdperk. De personages, ook de protagonist, zou het houden van slaven zien als iets normaals, nu is dat natuurlijk een verwerpelijk fenomeen. Hoe ver ga je in het schetsen van de gedachtengang van een personage, in hoeverre laat je de stem van de schrijver doorklinken om duidelijk te maken dat het verwerpelijk en achterhaald is om slaven te houden? Of kan je personage een protagonist zijn, en tegelijkertijd een meester van een katoenplantage? Of, een Nazi? Of, een psychopaat? En dan zonder de moraliserende stem van de schrijver op de achtergrond?
Om op de je laatste vraag te beantwoorden: ja, dat kan. Misschien is het antwoord wel: ja, dat moet. Als je echt in de huid van die persoon kruipt, moet je zijn gevoelens en ideeën verwoorden. Zodra de moraliserende stem van de schrijver doorklinkt, is de authenticiteit van het verhaal verdwenen.

Lid sinds

13 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ik snap dit topic niet helemaal. De moraliteit van de schrijver staat toch los van de moraliteit van zijn personages? Als ik zou schrijven over een psychopaat, zou ik proberen te schrijven vanuit zijn oogpunt en dat zo gedetailleerd en realistisch mogelijk. Ik zou al zijn denkbeelden en waar hij die op baseert tonen zonder er zelf commentaar op te geven. Dat zegt niets over mijn morele waarden. Ik kan me een incident herinneren van een aantal jaren geleden waarin er ophef was over een boek van Thea Beckman. Het speelde zich af in de middeleeuwen en in een scene kwam een zwart jongetje in een Nederlands dorpje binnen. De dorpsbewoners vonden het een hele vreemde vertoning: ze zagen hem als een duiveltje, want alleen in de hel zou je huid toch zo zwart blakeren? (ik parafraseer, het is lang geleden maar de strekking klopt). Een aantal groeperingen viel over Beckman heen en noemde haar racistisch. Zij zei volkomen terecht dat hoe die middeleeuwse dorpelingen in haar verhaal reageerden op het voor het eerst zien van een zwart mens, hoorde bij de werkelijkheid van het verhaal en paste in de setting. Het zei natuurlijk niets over Beckman's denkbeelden. Ik vond en vind het dus ontzettend dom hoe er op Beckman's boek gereageerd werd.

Lid sinds

10 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
@Sabpoo Johan noemde een boek als voorbeeld en jij ook. Zou het zo kunnen zijn dat in 'het leven en lot' het verhaal het thema ondersteunde en versterkte en bij het boek van Mo Hayder het verhaal juist verstikt werd door het te aanwezige onderwerp? Dan neemt een schrijver dus die stap over de lijn en snijdt zichzelf ongelofelijk in de vingers. Aan de andere kant, het is wel het eerste voorbeeld dat je noemt, dus het heeft wel een indruk achtergelaten (al was het een negatieve)
Ja, dat klopt, maar het zal ook wel persoonlijk zijn. Er zullen zat mensen zijn die er wel van smullen. Ik lees graag een goede (psychologische) thriller, maar dit ging mij gewoon net te ver. Het deed me ook afvragen wat voor persoon het in godsnaam bedacht had hahaha ;)

Lid sinds

10 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ik snap dit topic niet helemaal. De moraliteit van de schrijver staat toch los van de moraliteit van zijn personages? Als ik zou schrijven over een psychopaat, zou ik proberen te schrijven vanuit zijn oogpunt en dat zo gedetailleerd en realistisch mogelijk. Ik zou al zijn denkbeelden en waar hij die op baseert tonen zonder er zelf commentaar op te geven. Dat zegt niets over mijn morele waarden. Ik kan me een incident herinneren van een aantal jaren geleden waarin er ophef was over een boek van Thea Beckman. Het speelde zich af in de middeleeuwen en in een scene kwam een zwart jongetje in een Nederlands dorpje binnen. De dorpsbewoners vonden het een hele vreemde vertoning: ze zagen hem als een duiveltje, want alleen in de hel zou je huid toch zo zwart blakeren? (ik parafraseer, het is lang geleden maar de strekking klopt). Een aantal groeperingen viel over Beckman heen en noemde haar racistisch. Zij zei volkomen terecht dat hoe die middeleeuwse dorpelingen in haar verhaal reageerden op het voor het eerst zien van een zwart mens, hoorde bij de werkelijkheid van het verhaal en paste in de setting. Het zei natuurlijk niets over Beckman's denkbeelden. Ik vond en vind het dus ontzettend dom hoe er op Beckman's boek gereageerd werd.
Ja, helemaal mee eens! Als men zo gaat beredeneren dan zijn naast een hoop schrijvers bijvoorbeeld ook heel veel filmmakers de sjaak.

Lid sinds

14 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
De moraliteit van de schrijver staat toch los van de moraliteit van zijn personages? Als ik zou schrijven over een psychopaat, zou ik proberen te schrijven vanuit zijn oogpunt en dat zo gedetailleerd en realistisch mogelijk. Ik zou al zijn denkbeelden en waar hij die op baseert tonen zonder er zelf commentaar op te geven. Dat zegt niets over mijn morele waarden.
Dat is zo. De vraag is alleen of je je zover wilt en kunt inleven of dat je dan voor een ander soort verhaal kiest,

Lid sinds

13 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
De vraag is alleen of je je zover wilt en kunt inleven of dat je dan voor een ander soort verhaal kiest.
Is dat niet hetzelfde als vragen: wat vind je leuk om over te schrijven? Dat heeft, nogmaals, toch niets met moraliteit te maken?

Lid sinds

11 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
MacArthur, bedankt voor de link, ik zet 'm in de startpost met later een aanduiding in welk deel het gaat over het kompas. Tomach, bedankt voor het zoeken :)

Lid sinds

10 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
#13 Maar als Beckman het zwarte jongetje bewust vanuit effectbejag, zonder verdere functionaliteit, ten tonele zou hebben gevoerd, zou de moraliteitsvraag wellicht aan de orde zijn.

Lid sinds

11 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Het moreel kompas van de schrijver, Harry. Daar gaat het me om. Niet of mensen/lezers dom zijn als ze aanstoot nemen als ze iets lezen wat hen niet bevalt. Er is een verschil. Moraalridders, ik vind wel dat het bij dit onderwerp hoort genoemd, maar om het alleen daarover te hebben brengt denk ik een vervlakking in de discussie. Zonde :) De schrijver kan alles schrijven. Wanneer besluit hij of zij om iets niet te schrijven? En wanneer wel, ondanks dat het over de grens is? Ik denk dat iets over de grens schrijven om te shockeren of om te laten zien dat je het zo kon schrijven (kijk eens wat ik durf) snel weerzin en boosheid opwekt. En dan heb ik het niet over moraalridders. Wel over wat SabPoo zei, dat zij niet verder wilde lezen. De lezer voelt het, als de schrijver de grens van het eigen kompas overschreed. Dus, wanneer ga je toch over die grens? En hoe kun je verder gaan, het verhaal boven de details uit laten stijgen, zonder dat je je in de vingers snijdt?

Lid sinds

13 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
#13 Maar als Beckman het zwarte jongetje bewust vanuit effectbejag, zonder verdere functionaliteit, ten tonele zou hebben gevoerd, zou de moraliteitsvraag wellicht aan de orde zijn.
En dat is volgens jou het geval? Zo niet, dan is dit dus een loze opmerking.
Het moreel kompas van de schrijver, Harry. Daar gaat het me om. Niet of mensen/lezers dom zijn als ze aanstoot nemen als ze iets lezen wat hen niet bevalt. Er is een verschil. Moraalridders, ik vind wel dat het bij dit onderwerp hoort genoemd, maar om het alleen daarover te hebben brengt denk ik een vervlakking in de discussie. Zonde :) De schrijver kan alles schrijven. Wanneer besluit hij of zij om iets niet te schrijven? En wanneer wel, ondanks dat het over de grens is? Ik denk dat iets over de grens schrijven om te shockeren of om te laten zien dat je het zo kon schrijven (kijk eens wat ik durf) snel weerzin en boosheid opwekt. En dan heb ik het niet over moraalridders. Wel over wat SabPoo zei, dat zij niet verder wilde lezen. De lezer voelt het, als de schrijver de grens van het eigen kompas overschreed. Dus, wanneer ga je toch over die grens? En hoe kun je verder gaan, het verhaal boven de details uit laten stijgen, zonder dat je je in de vingers snijdt?
Ik snap nog steeds de vraag niet. Het komt eerlijk gezegd nogal geforceerd over om hetzelfde te vragen als ik net al parafraseerde: wat vind je leuk om over te schrijven? Je haalt toch een genoegen uit het schrijven van scenes, op wat voor vlak dan ook. Het is veilig om te schrijven want het is fantasie. Zoals ik al eens heb verteld kom ik uit een theater achtergrond. Een van de eerste dingen die je leert is dat je nooit afgerekend mag worden op wat je speelt. Het spel is juist dat: spel. Niet echt. Fictie dito. Wie morele vraagtekens zet bij schrijvers die zogenaamd over een grens gaan, snappen niet wat fictie betekent. Fictie is niet echt. En dus is de moraliteit van de schrijver over de inhoud van zijn fictieve scenes nooit een punt van discussie, anders raak je aan het fundament van vrije expressie.

Lid sinds

11 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
#13 Maar als Beckman het zwarte jongetje bewust vanuit effectbejag, zonder verdere functionaliteit, ten tonele zou hebben gevoerd, zou de moraliteitsvraag wellicht aan de orde zijn.
inderdaad. Een moraliserend schrijversvingertje zou die beschrijving afgezwakt hebben. Dat deed ze niet. ik hoop omdat ze ervan uitging dat kinderen zelf kunnen bedenken dat een mensenhuid niet wit hoeft te zijn. Hoera voor mevrouw Beckman, van wie zoveel kinderen de liefde voor het lezen hebbwn gekregen.

Lid sinds

11 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Als je echt in de huid van die persoon kruipt, moet je zijn gevoelens en ideeën verwoorden. Zodra de moraliserende stem van de schrijver doorklinkt, is de authenticiteit van het verhaal verdwenen.
Daar ben ik het helemaal mee eens. Zou jij (of iemand anders hier die een goed voorbeeld heeft) een voorbeeld kunnen citeren waar het gruwelijke/expliciete zonder een moraliserende schrijversstem werkte, of misschien juist niet?

Lid sinds

13 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Harry, ik val je niet aan: ik probeer de discussie te houden bij het moreel kompas van de schrijver.
Ik voel me ook niet aangevallen en ik wilde jou ook niet aanvallen. Ik probeer de discussie te begrijpen. Ik druk me, zo blijkt, onhandig uit. Sorry.

Lid sinds

10 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
De hoofdpersoon slacht nogal wat vrouwen af, koel, cynisch. Voor zover ik me kan herinneren laat de schrijver de HP nergens met zijn geweten worstelen. Het boek gaat - voor zover ik het begrepen heb - over de leegte van de consumptiemaatschappij. De personen praten over welke pakken je op welke manier moet dragen, horloges, schoenen, vrouwen etc., maar zijn niet geïnteresseerd in degene met wie ze praten. Hij is niemand. Niemand is echt iemand in zijn wereld. De vrouwen die hij afslacht zijn ook niemand voor hem: wegwerpartikelen.

Lid sinds

13 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ik probeer nog een keer te snappen wat de vraag is. Excuses als ik het opnieuw niet snap. Is de vraag: laat je dingen weg uit je verhaal omdat ze tegen je moreel gevoel indruisen? Als in: ik schrijf niet over verkrachting want ik vind verkrachting moreel verwerpelijk?